कुतूहल : किरणोत्सारी खनिजे किरणोत्सारी मूलद्रव्यांपैकी ऊर्जा निर्मितीसाठी जास्तीत जास्त वापरले जाणारे मूलद्रव्य म्हणजे युरेनियम. पण क्वचित काही ठिकाणी थोरियमचाही वापर केला जातो. 1 month agoFebruary 2, 2025
कुतूहल: भूविज्ञान संस्थेचे पहिले संचालक सुरत येथील एका पारशी परिवारात दाराशॉ यांचा जन्म १८८३ मधे झाला. त्यांचे वडील रेल्वेमध्ये स्टेशनमास्तर होते. त्यामुळे वडिलांच्या बदल्या होत. म्हणून… 1 month agoJanuary 31, 2025
कुतूहल: काळ्या कातळातील लेणी महाराष्ट्राचे सुमारे ८० टक्के क्षेत्रफळ काळ्या कातळाने व्यापलेले आहे. इंग्रजीत या खडकाला बेसाल्ट म्हणतात. महाराष्ट्राच्या बाहेर हा खडक मध्य प्रदेश,… 1 month agoJanuary 29, 2025
कुतूहल: डायनोसॉरच्या शोधाची कथा प्रचंड मोठी हाडे खडकांमधून बाहेर पडतात हे सुमारे दोन ते अडीच हजार वर्षांपूर्वीसुद्धा आपल्या पूर्वजांना माहिती होते. पण ते डायनोसॉरचे जीवाश्म… 1 month agoJanuary 28, 2025
कुतूहल : आण्विक खनिजांचे अन्वेषण झारखंडच्या सिंहभूम पट्ट्यामध्ये ‘परमाणू खनिज निदेशालय’, ‘भारतीय भूवैज्ञानिक सर्वेक्षण’ आणि दामोदर घाटी आयोग (दामोदर व्हॅली कॉर्पोरेशन) या तीन विभागांच्या संयुक्त… 1 month agoJanuary 24, 2025
कुतूहल : एकपेशीय सजीवांचे जीवाश्म अतिप्राचीन काळातल्या सूक्ष्मजीवांचे जीवाश्मही आढळतात. त्या जीवाश्मांना सूक्ष्मजीवाश्म (मायक्रोफॉसिल्स) म्हणतात. 1 month agoJanuary 22, 2025
कुतूहल : टुंड्रा प्रदेश पृथ्वीवरील नानाविध भूप्रदेशांपैकी एक वैशिष्ट्यपूर्ण भूप्रदेश म्हणजे टुंड्रा प्रदेश होय. 1 month agoJanuary 22, 2025
कुतूहल : सहारा वाळवंट सहारा हे जगातले सर्वात मोठे वाळवंट आहे. त्याचा विस्तार ९० लाख चौरस किलोमीटर, म्हणजे भारताच्या जवळपास तिप्पट आहे. 1 month agoJanuary 21, 2025
कुतूहल : भूजल आणि हवामानबदल भूजल म्हणजे पावसाचे जमिनीखाली साठलेले पाणी. पाणी हा मानवाच्या अस्तित्वाशी निगडित विषय असल्याने प्राचीन काळापासून त्याचा अभ्यास होत आला आहे. 1 month agoJanuary 20, 2025
कुतूहल : ‘भूवैज्ञानिक सर्वेक्षण’चे पहिले अधीक्षक टॉमस ओल्डहॅम भारतीय भूवैज्ञानिक सर्वेक्षण (जिऑलॉजिकल सर्व्हे ऑफ इंडिया) या विभागाची स्थापना १८५१ मध्ये झाली. त्याचे पहिले अधीक्षक म्हणून आयरिश भूवैज्ञानिक टॉमस… 2 months agoJanuary 17, 2025
कुतूहल : खडकांवरच्या पाऊलखुणा सागरी संधिपाद प्राणी (आर्थ्रोपोडा) त्या ओल्या चिखलावरून चालत गेल्यामुळे त्यांच्या पायाचे ठसे तिथे उमटतात. 2 months agoJanuary 16, 2025
कुतूहल : हिमालयाची निर्मिती उत्तरेकडच्या लॉरेशियामधून आणि दक्षिणेकडच्या गोंडवनलँडमधून आलेले अवसाद (सेडिमेंट्स) त्यात कोट्यवधी वर्षे साठत होते. 2 months agoJanuary 15, 2025
