Page 31 of कुतूहल

नायलॉन तंतू तयार करण्यासाठी लागणाऱ्या बहुवारिकाचा पायाभूत रेणू हा मूळ रसायनांपासून प्रयोगशाळेतच तयार केला जातो आणि नंतर या रेणूपासून बहुवारिक…

पुनर्जनित शैवाल तंतू हा समुद्रात मिळणाऱ्या शेवाळापासून तयार केला जातो. या शेवाळामध्ये सोडियम अल्जिनेट हे नसíगक बहुवारिक असते.

लॉयोसेल तंतूचे गुणधर्म कापूस, लिनन, रेशीम यांसारख्या नसíगक तंतूंच्या बरोबरीने असतात. हा तंतू कापसाच्या तंतूच्या सर्वात जवळ जाणारा तंतू आहे.

लॉयोसेल हा व्हिस्कोजच्या तिसऱ्या पिढीतील तंतू आहे. हा तंतू सर्वसामान्यपणे आखूड तंतूच्या स्वरूपात बनविला जातो.

दुधातील केसीन या प्रथिनापासून बनविलेल्या ‘अ‍ॅरलॅक’ या तंतूमध्ये जे प्रथिन असते ते लोकरीमधील प्रथिनापेक्षा फारसे वेगळे नसते.

ज्याप्रमाणे कापूस, ताग यांसारख्या सेल्युलोज बहुवारिकापासून तयार झालेल्या नर्सगिक तंतूंपासून प्रेरणा घेऊन पुनर्जनित सेल्युलोज तंतूंचा..

इतर कुठल्याही मानवनिर्मित तंतूंप्रमाणे अ‍ॅसिटेट रेयॉनसुद्धा अखंड व आखूड या दोन्ही प्रकारांत उत्पादित करता येतो.

अ‍ॅसिटेट रेयॉन निर्मितीमध्ये सेल्युलोजचे सेल्युलोज अ‍ॅसिटेटमध्ये रूपांतर करण्याची प्रक्रिया सुमारे ७ ते ८ तासांत पूर्ण होते.

सेल्युलोजचा साका तयार करून त्याला तनित्राच्या सूक्ष्म छिद्रांमधून बाहेर खेचून तंतूंची निर्मिती केली जात असल्याने या प्रक्रियेस ताण कताई (स्ट्रेच…

क्युप्राअमोनिअम रेयॉन हा तंतूसुद्धा पुनर्जनीत सेल्युलोज बहुवारिकापासून बनविला जातो.

विशेष प्रसंगी वापरायची वस्त्रे जसे शालू, शेले, पठण्या, पितांबर आदी वस्त्रप्रावरणे सुशोभित करण्यासाठी जरीचा उपयोग केला जातो.

कृत्रिम तंतू तयार करण्यासाठी एकरेषीय बहुवारिकाची गरज असते. यासाठी तंतू तयार करताना प्रथम बहुवारिक एकरेषीय बनवावे लागते.