color of gems loksatta
कुतूहल: रत्नांचा रंग : सारा प्रकाशाचा खेळ

रत्नखनिजांना विशिष्ट रंग येतो तो त्यांचे रासायनिक संघटन काय आहे त्यावरून. म्हणजेच, रत्नखनिजाच्या रेणूंमध्ये कोणते मूलद्रव्य आहे, यावरून रत्न कोणते…

wadia Institute of geology focused on the study of himalayas
कुतूहल : हिमालयाच्या भूविज्ञानाचा अभ्यास

ही संस्था भारत सरकारच्या विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभागाच्या अंतर्गत स्वायत्त संस्था म्हणून काम पाहते. हिमालयातल्या भूवैज्ञानिक संसाधनांचा शोध घेण्याचे काम…

Narmada River Valley Is Home Of The Dinosaurs
कुतूहल : नर्मदातीरावरचे डायनोसॉर

रहिओलीला दोन वर्षे उत्खनन चालले. पुढचे संशोधन काही भारतीय आणि काही विदेशी पुराजीववैज्ञानिकांनी मिळून केले. ते १८ वर्षे चालले. मग…

principles of uniformitarianism in marathi
कुतूहल : भूतकाळाची गुहा उघडणारी गुरुकिल्ली

पुढे १८३३ मधे ब्रिटिश निसर्ग अभ्यासक चार्ल्स लायेल यांचा ‘भूविज्ञानाचे मूलभूत सिद्धान्त’ (प्रिन्सिपल्स ऑफ जिऑलॉजी) हा ग्रंथ प्रकाशित झाला. त्यात…

balkrushna deshpande
कुतूहल: खनिज तेलाच्या शोधात मोलाचे योगदान

बाळकृष्ण गंगाधर देशपांडे या महाराष्ट्रीय भूवैज्ञानिकाचे नाव ‘तेल आणि नैसर्गिक वायू महामंडळ’ या संस्थेत आजही मोठ्या आदराने घेतले जाते.

Loksatta kutuhal  The vitamins of modern industries
कुतूहल: आधुनिक उद्याोगांची ‘जीवनसत्त्वे’

मानवाच्या माहितीत ११८ मूलद्रव्ये आहेत. या मूलद्रव्यांमधे १७ अशा मूलद्रव्यांचा एक गट आहे, ज्यांना रसायनविज्ञानात ‘दुर्मीळ मूलद्रव्ये’ किंवा ‘दुर्मीळ मृत्तिका’ (रेअर…

Radhakrishnite, Mineral ,
कुतूहल : बायोटाइट, राधाकृष्णाइट, ह्यूलँडाइट

माणसाला माहिती असणाऱ्या खनिजांची संख्या सुमारे साडेपाच हजारांवर आहे. तथापि ही सर्वच खनिजे आपल्यासाठी उपयुक्त असतीलच असे नाही.

National Center for Seismology
कुतूहल : राष्ट्रीय भूकंपशास्त्र केंद्र

१८९७ मध्ये शिलाँग इथे झालेल्या भूकंपानंतर भारतातली पहिली भूकंप वैज्ञानिक वेधशाळा १ डिसेंबर १८९८ रोजी अलिपूर या कोलकाताच्या उपनगरात स्थापन…

geologist Gajanan Rajaram Udas information in marathi
कुतूहल : आण्विक खनिजे शोधणारा भूवैज्ञानिक

घरातले वातावरण देशभक्तीने भारलेले असल्याने महाविद्यालयीन शिक्षण सोडून उदास यांनी १९४२च्या आंदोलनात उडी घेतली. त्यात त्यांना चार महिन्यांची सक्तमजुरीची शिक्षाही…

nuclear energy production information in marathi
कुतूहल : अणुऊर्जा – एक अपरिहार्य पर्याय

कोणत्याही मूलद्रव्याचे सर्व गुण दाखविणारा लहानात लहान कण म्हणजे अणू. काही मूलद्रव्यांच्या अणूपासून अणुऊर्जा कशी निर्माण करतात ते कळण्यासाठी अणूची…

संबंधित बातम्या