रामदास स्वामी

थोडं देवाचं करावं आणि भरपूर समाधान मिळावं, सर्व कटकटी मिटाव्यात, यासाठी साधनेच्या मार्गावर आलो

लोभ आणि मोहानं बरबटलेला प्रपंच हा षट्विकारातला मोठा विकार आहे.

समर्थानी ‘षड्रिपुनिरूपण’ या लघुप्रकरणात मदाचाही मागोवा घेतला आहे. त्यात मदोन्मत्त माणसाची अवस्था दाखविताना समर्थ म्हणतात की, ‘‘मदानें भुलला प्राणी विचारें…

मनोबोधाच्या सहाव्या श्लोकाच्या आधारावर साधकाला आणि साधनेलाच केंद्रबिंदू मानून आपण षट्विकारांचा संक्षेपानं मागोवा घेत आहोत.

क्रोधनिरूपणाच्या अखेरीस भल्याने, म्हणजे भल्या मार्गावरून चालू पाहणाऱ्यानं कोप सांडावा

माणसाच्या मनात क्षणोक्षणी कामना उत्पन्न होत असतात. ‘मी म्हणजे देहच’

सहाही विकारांमध्ये अडकल्याने भल्याभल्यांचा ‘परत्रमार्ग’ही रोधला जातो.

मनोबोधातल्या सहाव्या श्लोकाकडे नजर टाकली तर एक गोष्ट प्रकर्षांनं जाणवते

संकल्प आणि विकल्पाची चर्चा सुरू असतानाच एका साधकानं श्रीगोंदवलेकर महाराज

विकार अलगद कसं जाळं टाकतात आणि कब्जा मिळवतात, हे लक्षात येत नाही.

साधनपथाच्या पहिल्या टप्प्यावर, ‘‘मना पापसंकल्प सोडूनि द्यावा। मना सत्यसंकल्प जीवीं धरावा