आज ज्यांचे नियोजन जाणून घेणार आहोत त्या हेमा पांडे या उद्या सेवानिवृत्त होत आहेत. नागपूरमधील माधव नगरच्या त्या रहिवासी आहेत. त्यांचे चिरंजीव मंदार पांडे यांनी पाठविलेल्या मूळ इंग्रजी भाषेतील ई मेलचे स्वैर भाषांतर या प्रमाणे..
नमस्कार !
माझी आई, हेमा पांडे ही महाराष्ट्र शासनाच्या एका अंगिकृत उपक्रमातून ३२ वर्षांच्या सेवेनंतर ज्येष्ठ लिपिक या पदावरून या महिनाअखेर निवृत्त होत आहे. आमची कौटुंबिक पाश्र्वभूमी पुढीलप्रमाणे, मी व माझी विवाहित मोठी बहीण माहिती तंत्रज्ञान उद्योगातील कंपन्यांत काम करतो. मी पुण्यात, तर बहीण नवी मुंबईत असते. आई सेवानिवृत्तीनंतर सध्या तरी नागपूरला स्वतंत्र राहणार असून कदाचित भविष्यात माझ्याकडे कायम वास्तव्यास येण्याची शक्यता आहे. आईवर कोणतेही कर्ज नाही. तिला मिळणाऱ्या निवृत्तीपश्चात लाभांचा अंदाजे तपशील याप्रमाणे –
६ भविष्य निर्वाह निधी ३३ लाख रु.
६ ग्रॅच्युइटी ६ लाख रु.
६ शिल्लक रजेचा पगार ४ लाख रु.
६ तिची बचत (अंदाजे) १० लाख रु.
या व्यतिरिक्त वडिलांची दरमहा १,८०० रुपयांची पेन्शन आईला मिळते.
तिचा वैयक्तिक खर्च मासिक २० हजार रु. आहे. त्याची आणि एखादे मोठे आजारपण अकस्मात उद्भवल्यास खर्चाची तजवीज करणे हे दोन प्रमुख उद्देश या नियोजनाचे आहेत. तिला मिळणाऱ्या निवृत्तीपश्चात लाभांचे नियोजन कसे असावे याबाबत मार्गदर्शन करावे. माझी आई ही ‘लोकसत्ता’ची अनेक वर्षांपासूनची वाचक आहे व ही मेल मी तिच्या सांगण्यावरून लिहित आहे.
धन्यवाद !
– मंदार पांडे
हेमा पांडे यांच्या नियोजनाला सुरुवात करण्यापूर्वी त्या बाबतचा काही महत्त्वाचा तपशील विचारात घेणे गरजेचे आहे. पहिली गोष्ट हेमा यांनी वयाची ५८ वष्रे पूर्ण केली आहेत. ज्येष्ठ नागरिकांसाठी असलेल्या योजनांचा लाभ घेण्यास ६० वर्षांची वयोमर्यादा असल्याने सरकारच्या अनेक योजनांमध्ये त्या गुंतवणूक करू शकत नाहीत. दुसरी गोष्ट मागील वर्षी हेमा यांनी २२ हजार रुपये आयकर भरला होता. या वर्षीसुद्धा त्यांच्या पगारातून आयकर कपात झाली आहे. तसेच वर उल्लेख केलेल्या रकमेतून काही आयकर कापला जाईल. या आíथक वर्षांत मिळालेल्या वेतनावर व सेवा निवृत्तीपश्चात मिळणाऱ्या लाभांवर नक्की किती आयकर कापला जाईल व पुढील आíथक वर्षांत कर विवरण पत्र (रिटर्न) दाखल केल्यास हा उगमस्थानी कापलेला कर (टीडीएस) परत मिळेल किंवा कसे याविषयी आपल्या कर सल्लागाराचा सल्ला घ्यावा. एका अंदाजानुसार या वर्षी आपल्याला ३० ते ३५ हजाराची गुंतवणूक करावी लागेल. ही गुंतवणूक केवळ याच वर्षी करायची असल्याने ‘लोकसत्ता कत्रे म्युच्युअल फंडां’च्या यादीतील ‘अ‍ॅक्सिस लॉग टर्म इक्विटी फंडा’त गुंतवणूक करावी. भविष्यात शून्य कर द्यावा लागला तरी व नियमित विवरण पत्र सादर करावे. यात हयगय करू नये.
कोणाचेही नियोजन करीत असताना वित्तीय उद्दिष्ट साध्य करण्याचे दोन ते तीन मार्ग असतात. ते पर्याय व त्यांचे फायदे तोटे क्रमाने जाणून घेऊ.
विमा कंपनीचा ‘पेन्शन प्लान’
पहिला आणि सर्वात सोपा उपाय म्हणजे निवृत्तीपश्चात मिळणाऱ्या लाभाची रक्कम Immediate annuity pension plans with purchase valuया प्रकारच्या योजनेत गुंतविणे. विद्यमान कायद्यानुसार दरमहा ठरावीक रक्कम म्हणजे Annuity देण्याचे अधिकार फक्त विमा उद्योगालाच आहेत. म्हणून आपल्या देशात ‘पेन्शन प्लान’ विकण्याचा परवाना विमा प्राधिकरणाकडे नोंदणीकृत विमा कंपन्यांनाच फक्त आहे. या प्रकारच्या विमा योजनात पेन्शन लगेचच सुरू होत असल्याने या योजनात विमा छत्र नसते. या प्रकारच्या योजनेचे उदाहरण म्हणजे एलआयसीची जीवन अक्षय-४ हे होय. Differed annuity किंवा काही कालावधीनंतर सुरू होणाऱ्या योजनेत पेन्शन सुरु होताना विमाछत्र संपुष्टात येते. प्रत्येक विमा कंपनीची आपली पेन्शन योजना असते. आपल्या पसंतीच्या दोन-तीन विमा कंपन्यांकडे त्यांच्या योजनांचे सादरीकरण मागवावे व पसंतीच्या विमा कंपनीची योजना खरेदी करावी.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
