पोर्टफोलिओ बांधताना : पोर्टफोलिओ आणि जोखीम व्यवस्थापन

पोर्टफोलिओ बनवताना किंवा शेअर बाजारात गुंतवणूक करताना आपण जोखमीचे योग्य व्यवस्थापन करणे अतिशय गरजेचे आहे.
आपल्या सगळ्यांनाच माहीत आहे, जास्त परतावा जास्त जोखीम, कमी परतावा कमी जोखीम. पण आपल्याला यामध्ये समन्वय साधता आला पाहिजे. म्हणूनच आपली जोखीम घेण्याची क्षमता समजून घेणे अतिशय गरजेचे आहे.
जोखीम (फ्र२‘) म्हणजे काय?
आपल्याला धोका कुठे व कशात आहे हे समजते, पण जोखीम घेण्याची इच्छा (Risk Appetite) आणि जोखीम घेण्याची ताकद (Risk Tolerance) या दोन भिन्न गोष्टी आहेत. आणि त्यातील नेमका फरक आपण समजून घेतला पाहिजे.
जोखीम घेण्याची इच्छा खालील घटकांवरून ठरते.
* वय : कमी वय असेल तर हाताशी जास्त वेळ असल्याने आपण जास्त जोखीम घेऊ शकतो.
* आपला गुंतवणुकीचा अनुभव : आपण आधी केलेल्या गुंतवणुकीवर जर चांगला परतावा मिळाला असेल तर आपण जास्त जोखीम घेऊ शकतो.
* माहिती : आपले गुंतवणूक पर्यायाविषयीचे ज्ञान यावर आपला निर्णय पक्का होतो आणि त्यासंबंधाने जोखमीची जाणीव असल्याने निर्णयाबाबत काहीशी निर्धास्तता येते.
जोखीम घेण्याची ताकद
* सांपत्तिक स्थिती – आपले उत्पन्न, खर्च, आपली मालमत्ता आणि देणी तसेच आपल्यावर असलेल्या आर्थिक जबाबदाऱ्या
* आपली बचत
* आपले विमा कवच
* आपण ठरविलेली लक्ष्ये कोणती आणि पैकी किती पूर्ण झालीत.
वरील दोन्ही बाजू पाहिल्यावर किती जोखीम घ्यायची हे कशावर ठरेल :
जोखीम क्षमता = जोखीम घेण्याची इच्छा (Risk Appetite) + जोखीम घेण्याची ताकद (Risk Tolerance).