असे म्हणतात की एका हाताने दिलेले दान दुसऱ्या हातास समजू नये. परंतु मरावे परी किर्तीरूपे उरावे असे प्रत्येकास वाटत असते. मग श्रीमंत ग्राहक आपल्या नावे संस्थांना मोठय़ा देणग्या देऊन शाळेच्या वाचनालयास, हॉलला किंवा प्रयोगशाळेस, हॉस्पीटलला किंवा एका वॉर्डला आपले नाव देतात. सामान्य पगारदारांना हे दानधर्म करत असताना त्यावर आयकरात सूट मिळते. वैयक्तिक स्वरूपात दिलेल्या देणगीवर कलम ‘८० जी’नुसार वजावट मिळविता येते.
दुसऱ्याला मदत करणे ही भावना प्रत्येकाच्या मनात असते. दान हे त्याग शिकवत असते. ही मदत खूपदा आíथक स्वरूपात असते. विविध सामाजिक उपक्रमात आपण सहभागी होतो किंवा आíथक मदत देत असतो. ही आíथक मदत देताना आयकर वाचवावा हा मूळ हेतू नसतो (किंवा नसावा). संस्थेस मदत करता-करता त्यावर्षी आयकरात काही सूट मिळाली तर फारच उत्तम.
कंपन्यांसाठी ‘कॉर्पोरेट सोशल रिस्पॉन्सीबिलीटी’ हा नियम आता आला. परंतु सामाजिक जबाबदारीची जाणीव लक्षात ठेवून टाटा उद्योग समूह कित्येक वष्रे आíथक मदत देत आहे. असाच प्रकार काही इतर व्यावसायिकांमध्ये आढळतो, तो म्हणजे एखाद्या देवस्थानास आपल्या व्यवसायात भागीदार म्हणून हक्क देणे. दरवर्षी ताळेबंद बनवून झाल्यावर देवस्थानच्या भागाचा नफा तेथे पोहोचवला जातो.
हे करत असताना त्यावर आयकरात सूट मिळते. वैयक्तिक स्वरूपात दिलेल्या देणगीवर कलम ‘८० जी’नुसार वजावट मिळते तर व्यावसायिक आणि औद्योगिक उपक्रमांस कलम ३५ (१) (२) व कलम ३५ एसी अंतर्गत वजावट मिळते.
नोकरदार मंडळी किंवा निवृत्त झालेल्यांना ‘८० जी’ अंतर्गत दिलेल्या देणग्यांच्या पन्नास टक्के वजावट त्यावर्षीच्या उत्पन्नातून मिळते. यासाठी दुसरी अट एकूण उत्पन्नाच्या दहा टक्के रकमेवरच ही वजावट मिळते. म्हणजे वार्षकि उत्पन्न पाच लाख असेल तर सर्व संस्थांना मिळून ५० हजारच देणगी या कलमासाठी ग्राह्य होईल व २५,००० रुपयांची वजावट उत्पन्नातून मिळेल. परिणामी करपात्र उत्पन्न ४,७५,००० रुपये होईल. ही देणगी फक्त मान्यताप्राप्त संस्थांनाच द्यावी लागते.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा