‘अवित्तीय’ म्हणजे पैशाच्या मोबदल्यात नसलेल्या पगारदारांना मिळणाऱ्या अनेक प्रकारच्या सुविधांचे मूल्यांकन हे सुलभतेने आणि सुसूत्रतेने होण्यासाठी प्राप्तिकर कायदा आणि नियमामध्ये काही तरतुदी आहेत. या मूल्यांकनानुसार येणारी रक्कम ही कर्मचाऱ्याच्या उत्पन्नात गणली जाते आणि त्यावर त्याला कर भरावा लागतो.
मागील लेखात आपण पगारदारांना मिळणाऱ्या वेतन, भत्ते आणि त्यावर असलेल्या प्राप्तिकराच्या तरतुदी आणि सवलतींचा आढावा घेतला. या लेखात आपण काही सुविधा आणि त्या संबंधाने कर वजावटीच्या 
सर्वसाधारणपणे नोकरदारांना मालकाकडून मिळणारे वेतन आणि भत्ते हे पशांच्या रूपात असतात त्यासाठी वेगळे मूल्यांकन करावे लागत नाही. हे भत्ते उत्पन्नात गणले जातात आणि त्यावर काही सवलती देखील मिळतात (ज्या संबंधाने मागील लेखात सविस्तर आढावा घेतला आहे). परंतु काही सुविधा या ‘अवित्तीय’ म्हणजे वस्तू किंवा सेवा रूपाने मिळत असल्यामुळे त्याचे मूल्यांकन हे साधारणपणे अवघड असते.
अवित्तीय म्हणजे पैशाच्या मोबदल्यात नसलेल्या सुविधांचे मूल्यांकन हे सुलभतेने आणि सुसूत्रतेने होण्यासाठी प्राप्तिकर कायदा आणि नियमामध्ये काही तरतुदी आहेत. या मूल्यांकनाप्रमाणे येणारी रक्कम ही कर्मचाऱ्याच्या उत्पन्नात गणली जाते आणि त्यावर त्याला कर भरावा लागतो.
पगारदारांना मिळणाऱ्या काही सुविधा आणि या सुविधांच्या मूल्याप्रमाणे गणले जाणारे उत्पन्न खालील प्रमाणे :
असज्जित किंवा सुसज्जित घर:
असज्जित आणि सुसज्जित घर या साठी प्राप्तीकर कायद्यात वेगळ्या तरतुदी आहेत.
१. असज्जित घर: केंद्र आणि राज्य सरकारी कर्मचाऱ्यांना (यात स्थानिक स्वराज्य संस्था आणि परदेशातील/ दूतावासातील सरकारच्या कर्मचाऱ्यांचा समावेश होत नाही) भाडेमुक्त असज्जित घर प्रदान केले असेल तर घरे वाटपाच्या नियमानुसार परवाना शुल्काएवढी रक्कम सुविधा म्हणून उत्पन्नात गणली जाते.
*इतर कर्मचाऱ्यांना जर मालकाने भाडेमुक्त असज्जित घर प्रदान केले आणि ते मालकाच्या मालकीचे असेल तर.
– हे घर २००१ सालच्या जनगणनेनुसार २५ लाखांपेक्षा जास्त लोकसंख्या असलेल्या शहरात असेल तर वेतनाच्या १५%
– हे घर २००१ सालच्या जनगणनेनुसार १० लाख ते २५ लाखांपर्यंत लोकसंख्या असलेल्या शहरात असेल तर वेतनाच्या १०%
– यापेक्षा इतर ठिकाणी असेल तर वेतनाच्या ७.५ % इतकी रक्कम सुविधा म्हणून उत्पन्नात गणली जाते.
* हे घर जर मालकाच्या मालकीचे नसेल तर वेतनाच्या १५% किंवा मालकाने भरलेली किंवा देय असलेली घरभाडे रक्कम या दोन रकमेपकी कमी असलेली रक्कम सुविधा म्हणून उत्पन्नात गणली जाते.
या तरतुदीसाठी वेतनामध्ये मूळ वेतन, महागाई भत्ता (जर वेतन कराराचा भाग असेल तर), बोनस, कमिशन, करपात्र भत्ते यांचा समावेश होतो.
माळी, झाडूवाला किंवा वैयक्तिक सेवक:
२. सुसज्जित घर: वर दर्शविण्यात आल्याप्रमाणे असज्जित घराच्या रकमेत अधिकची १०% फíनचरची रक्कम जर फíनचर मालकीचे असेल तर. परंतु मालकाने जर फíनचर भाडय़ाने घेतले असेल तर त्याने प्रत्यक्ष दिलेली किंवा देय रक्कम सुविधा म्हणून उत्पन्नात गणली जाते.
पगारदारांना मिळणाऱ्या‘अवित्तीय’ सुविधांचे करमूल्यांकन!
‘अवित्तीय’ म्हणजे पैशाच्या मोबदल्यात नसलेल्या पगारदारांना मिळणाऱ्या अनेक प्रकारच्या सुविधांचे मूल्यांकन हे सुलभतेने आणि सुसूत्रतेने होण्यासाठी प्राप्तिकर कायदा आणि नियमामध्ये काही तरतुदी आहेत.
या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा
या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा
Already have an account? Sign in
First published on: 26-01-2015 at 01:02 IST
Web Title: Non financial amenities except salary
