आजच्या लेखामध्ये आपण यूपीएससी मुख्य परीक्षेतील सामान्य अध्ययन पेपर दोन मधील सामाजिक न्याय या अभ्यास घटकाची तयारी कशी करावी, याविषयी माहिती…
कारभारप्रक्रिया या अभ्यास घटकामध्ये गुड गव्हर्नन्स, ई-गव्हर्नन्स, नागरिकांची सनद, पारदर्शीपणा, उत्तरदायित्व इत्यादी उपघटक अभ्यासावे लागतात. १९८० च्या दशकात ‘कारभार प्रक्रिया/…
प्रस्तुत लेखामध्ये यूपीएससी मुख्य परीक्षा सामान्य अध्ययन पेपर दोन मधील पंचायती राज व्यवस्था या घटकाची परीक्षाभिमुख तयारी कशी करावी, याबाबत…
राज्याचा घटनात्मक प्रमुख म्हणून मुख्यमंत्री, इतर मंत्री, लोकसेवा आयोगाचे सदस्य इत्यादींची नियुक्ती करण्याचा अधिकार राज्यपालांना आहे.
भारतीय संविधानामध्ये राष्ट्रपतीच्या अनुपस्थितीत त्या पदाच्या जबाबदाऱ्या सांभाळण्यासाठी उपराष्ट्रपती पदाची तरतूद केलेली आहे.
भारताने संसदीय लोकशाही व्यवस्थेचा स्वीकार केला आहे. ‘संसदीय’ लोकशाही व्यवस्थेत सर्वोच्च सत्ता लोकांचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या ‘संसद’ म्हणजे कायदेमंडळात निहित असते.
घटनकर्त्यांनी निवडणूक यंत्रणेचे लोकशाहीतील महत्त्व मध्यवर्ती स्थान ओळखून घटनेच्या १५ व्या भागातील कलम ३२४ ते ३२९ मध्ये निवडणूक व्यवस्थेसंबंधी तरतूद…
आजच्या लेखामध्ये आपण घटनादुरुस्ती प्रक्रिया, मौलिक संरचना आणि आणीबाणीविषयक तरतुदी इ. बाबी जाणून घेणार आहोत.
प्रस्तुत लेखामध्ये आपण भारतीय संविधानातील मूलभूत अधिकार, मार्गदर्शक तत्त्वे आणि मूलभूत कर्तव्ये या विषयी जाणून घेणार आहोत. सर्वप्रथम आपण मूलभूत हक्कांविषयी…
‘‘संविधानाद्वारे हमी देण्यात आलेले न्यायालयीन स्वातंत्र्य ही लोकशाहीची पूर्वअट आहे.’’ टिप्पणी करा (१० गुण).
राज्यघटनेतील विषय लक्षात आला तर कलमे पाठ करावी लागत नाहीत तर ती संबंधित विषयाचा भाग म्हणून लक्षात राहतात.
भारतीय संविधान हा घटक किंवा यातील तरतुदी हा भाग पारंपरिक स्वरूपाचा असला तरी परीक्षेत येणारे प्रश्न हे समकालीन घडामोडींना जोडून…
