हेमंत प्रकाश राजोपाध्ये

मराठीतील ‘अस्मिता’ हा शब्द आणि इंग्रजीतील ‘आयडेंटिटी’ हा शब्द एकमेकांना समानार्थी रीतीने वापरले जात असले तरी त्यांची घडण किंचितशी वेगळी…

‘कर्मकांड’ हा विषय ‘इतिहासाकडे पाहायचा एक चष्मा’ म्हणून गांभीर्याने हाताळणे गरजेचे आहे.

राज्यवादासारख्या उपांगांनी ‘बळ’ या तत्त्वाला आणि त्याच्या आचरणाला नवी परिमाणे आखून दिली.

स्थलांतरे, व्यापारी उद्दिष्टे, राजकीय आकांक्षा यांतून घडणारी देशांतरे आणि सत्ताकारणे यांनी सबंध जगाचा इतिहास भरून गेलेला आहे.

पुरोगामित्वाची व्याख्या आणि तिचे काही मोजके आयाम तपासताना आपण गेल्या लेखात चर्चेला थोडं वेगळं वळण द्यायचा प्रयत्न केला.

‘पुरोगामित्व’ हा आजच्या राजकीय- सांस्कृतिक अवकाशात अतिशय वादग्रस्त आणि संवेदनशील ठरत असलेला शब्द आहे.

गेल्या काही दशकांत दक्षिण आशियाई भूप्रदेशांतील मानवी समूहांच्या पुसटशा किंवा सुस्पष्ट अशा खुणा आज आपल्याला ज्ञात होऊ लागल्या आहेत.

ऋग्वेदकालीन आर्य भारताबाहेरून आले की इथलेच किंवा सिंधू संस्कृती ही वेदांशी संबंधित होती/ नव्हती

सिद्धत्वाने भारलेले आम्ही हे असे वाऱ्यावर आरूढ झालेलो आहोत. तुम्ही केवळ आमचे मर्त्यदेहच पाहू शकता.’

मिथक म्हणजे केवळ आधुनिकतेच्या धारणांनुसार कपोलकल्पित, असत्य कथा इतकेच नाही.

‘दोन वेगवेगळ्या मानल्या गेलेल्या काळांना जोडणारे परिमाण म्हणजे युग’ ही कल्पना या शब्दातून व्यक्त होते.

माध्यमांचा प्रभाव समाजावर किती प्रमाणात पडतो, हे आजच्या खासगी आणि सामाजिक माध्यमांच्या बजबजाटामुळे आपण सारेच रोज पाहतो व जाणतो.