चॅटजीपीटी/ मेघश्री दळवी
‘चॅटजीपीटी’चा आधार घेऊन लिहिलेली मराठीतली पहिली बालकथा
लिली नावाची एक तिसरीतली मुलगी होती. ती खूप हुशार होती आणि तिला नवीन गोष्टी शिकायला आवडत होत्या. एके दिवशी शाळेत आपल्या आवडत्या प्राण्याबद्दल एक कथा लिहिण्याचा प्रोजेक्ट दिला होता. लिली कथा लिहायला बसली, पण कुठून सुरुवात करावी हेच तिला कळत नव्हतं. तेव्हा तिला आठवलं की तिच्या आईनं तिला चॅटजीपीटी नावाच्या एका नवीन टूलबद्दल सांगितलं होतं, जे तिला तिच्या गृहपाठात मदत करू शकतं.
लिली पटकन तिच्या आईच्या संगणकावर गेली आणि चॅटजीपीटी उघडला. तिनं टाइप केलं, ‘माझ्या आवडत्या प्राण्याबद्दल कथा लिहिण्यास मदत करू शकता का?’ चॅटजीपीटीने उत्तर दिलं, ‘‘नक्कीच, मी तुम्हाला मदत करू शकतो. तुमचा आवडता प्राणी कोणता आहे?’’
लिलीने टाइप केलं, ‘‘माझा आवडता प्राणी पांडा आहे. तुम्ही मला त्याबद्दल कथा लिहिण्यास मदत करू शकता का?’’
चॅटजीपीटीनं एक कथा तयार करण्यास सुरुवात केली, परंतु लिलीनं ती वाचली तेव्हा तिला जाणवलं की, ती तिला पाहिजे ती कथा नव्हती. कथा चांगली होती, पण ती तिची कथा नव्हती. लिलीला तिची स्वत:ची गोष्ट तिच्याच शब्दांत लिहायची होती. तिनं मदतीसाठी चॅटजीपीटीचे आभार मानले आणि संगणक बंद केला.
तेव्हा लिलीला आठवलं, तिच्या आजीनं तिला पांडांबद्दल एक पुस्तक दिलं होतं. तिला पुस्तक सापडलं आणि तिनं ते वाचलं तेव्हा तिला पांडांबद्दल खूप शिकायला मिळालं. तिनं पांडा, त्यांचा अधिवास आणि त्यांच्या वागण्याबद्दल बरीच मनोरंजक माहिती गोळा केली. जंगलात पांडांना कोणकोणत्या आव्हानांचा सामना करावा लागतो आणि लोक त्यांचं संरक्षण करण्याचा कसा प्रयत्न करत आहेत हेदेखील तिला समजलं.
लिलीनं पुस्तकातून शिकलेल्या माहितीचा वापर करून पांडांबद्दल स्वत:ची कथा लिहिण्याचा निर्णय घेतला. तिनं जंगलात हरवलेल्या एका छोटय़ा पांडाबद्दल कथा लिहिली. लिलीची कथा साहस, सस्पेन्स आणि भावनांनी भरलेली होती आणि तिनं जे काही लिहिलं त्याचा तिला अभिमान होता.
लिलीनं तिची गोष्ट तिच्या शिक्षिकेकडे दिली तेव्हा तिच्या शिक्षिका खूप प्रभावित झाल्या. त्यांनी लिलीची सर्जनशीलता आणि तिच्या लेखनकौशल्याबद्दल प्रशंसा केली. लिलीला समजलं की, तिला तिच्या गृहपाठात मदत करण्यासाठी चॅटजीपीटीची गरज नाही. तिची स्वत:ची कल्पनाशक्ती होती आणि ती कोणत्याही साधन किंवा तंत्रज्ञानापेक्षा अधिक मौल्यवान होती.
त्या दिवसापासून लिली सतत नवीन गोष्टी शिकत राहिली आणि स्वत:मधली सर्जनशीलता शोधत राहिली. तिला माहीत होतं की तिच्या स्वत:च्या मनानं आणि स्वत:च्या कल्पनांनी ती तिला पाहिजे ते साध्य करू शकते.
meghashri@gmail.com
