नरेंद्र मोदींना रोखण्यासाठी मायावतींचं ‘मुलायम’ राजकारण

काय आहे गेस्ट हाऊस प्रकरण?

उत्तर प्रदेशात सपा व बसपाचं युती सरकार होतं व मुलायम मुख्यमंत्री होते. जून 1, 1995 रोजी मुलायमना कळवण्यात आलं की युतीचं अवघं दीड वर्ष झालेलं सरकार बसपा पाडणार आहे. बसपाचे तत्कालिन प्रमुख काशीराम यांची दोन दिवसांपूर्वीच मुलायम यांच्याशी भेट झाली होती, परंतु काशीरामनी अशी काहीच कल्पना दिली नव्हती. त्यामुळे ही बातमी हा मुलायमना धक्काच होता. सपाच्या अनेक नेत्यांचं म्हणणं होतं की बसपा फोडावी आणि सरकार वाचवावं. दोन जून रोजी सपाचे काही आमदार व नेते लखनौमधल्या गेस्ट हाऊसवर गेले, जिथं मायावती व काशीराम यांचे विश्वासू सहकारी पुढील निर्णय घेणार होते. सपाच्या आमदारांनी व कार्यकर्त्यांनी गेस्ट हाऊसला घेराव घातला आणि मायावतींना एका खोलीत कोंडून ठेवलं. तसेच बसपाच्या अनेक आमदारांना ताब्यात घेऊन ते सपामध्ये दाखल झाल्याचा दावा करण्यात आला.

असं मानण्यात येतं की भाजपाचे आमदार ब्रह्मदत्त द्विवेदी यांनी सपाच्या नेत्यांपासून मायावतींना वाचवलं. सपाच्या कार्यकर्त्यांकडे रायफली व अन्य शस्त्रास्त्रं होती असं इंडियन एक्स्प्रेसच्या त्यावेळच्या अहवालात नमूद करण्यात आलंय. काही आमदारांवर हल्ला करण्यात आला तर काहींना अक्षरश: पळवण्यात आलं. लखनौचे पोलिस सुपरिडेंट ओ. पी. सिंग यांनी बघ्याची भूमिका घेतल्याचा आरोप करण्यात आला. सपाच्या सुमारे 12 आमदार व 300 च्यावर कार्यकर्त्यांनी बसपाच्या आमदारांना लाठ्या-काठ्यांनी मारलं.

नरसिंह राव यांच्या केंद्रातल्या सरकारनं 3 जून रोजी मुलायम सिंह यांच्या सरकारला बहुमत सिद्ध करण्याची संधीदेखील न देता सरकार बरखास्त केलं. त्याच संध्याकाळी भाजपा व जनता दलाच्या पाठिंब्यावर मायावतींनी मुख्यमंत्रीपदाची शपथ घेतली. अवघ्या तीन दिवसात ध्यानीमनी काही नसताना सत्ताबदल झाला आणि मुलायमांचं मुख्यमंत्रीपद जाऊन मायावतींचं सरकार स्थापन झालं.

या गेस्ट हाऊस प्रकरणापासून आजपर्यंत सपा व बसपा आणि विशेषत: मुलायम व मायावती यांच्यामधून विस्तव जात नव्हता. परंतु नरेंद्र मोदींना रोखण्यासाठी महागठबंधन झालं. जवळपास पाव शतकानंतर मुलायम यांना पाठिंबा देत मायावतींनी मतदारांना एकाच व्यासपीठावर आवाहन केलं आणि राजकारणात काहीही अशक्य नाही याचा प्रत्यय आला.