Union Budget आपल्या देशाला अर्थसंकल्पाची मोठी परंपरा आहे. कुठल्या वर्षापासून अर्थसंकल्प सुरु झाला? ते पुढे काय काय बदल होत गेले? अर्थसंकल्पांची तारीख कुणी बदलली यासारखे प्रश्न तुमच्याही मनात असतील. त्यासाठीच आम्ही घेऊन आलो आहोत लोकसत्ता अर्थसंकल्पाचं खास क्विझ. आत्तापर्यंत तुम्ही जे अर्थसंकल्प पाहिले असतील, ज्या अर्थसंकल्पांबद्दल वाचलं असेल ते आठवा आणि सोडवा हे खास क्विझ लोकसत्ता ऑनलाईनतर्फे क्विझमधल्या प्रश्नांची उत्तरं द्या आणि बक्षीसं मिळवण्यासाठी सज्ज व्हा.
कलम ११२ नुसार सादर केला जातो अर्थसंकल्प (Union Budget)
भारतीय संविधानाच्या कलम ११२ नुसार विशिष्ट वर्षासाठी सरकारच्या अंदाजे महसूल आणि खर्चाचे आर्थिक विवरण करण्याचे केंद्रीय अर्थसंकल्प Union Budget सादर केला जातो. दरवर्षी अर्थसंकल्प १ एप्रिल ते ३१ मार्च या कालावधीसाठी तयार केला जातो आणि त्याचं वर्गीकरण महसूल बजेट आणि भांडवली बजेट असं केलं जातं.
Union Budget ची वेळ कशी बदलली?
१९२४ पासून फेब्रुवारी महिन्याच्या शेवटच्या तारखेला संध्याकाळी ५ वाजता अर्थसंकल्प सादर करण्याची वेळ निश्चित करण्यात आली होती. अधिकाऱ्यांना आराम मिळावा म्हणून ही वेळ निश्चित केल्याचे सांगितले जाते. तसेच ब्रिटनमध्ये सकाळी ११ वाजता अर्थसंकल्प सादर व्हायचा. त्यानंतर भारतात संध्याकाळी अर्थसंकल्प सादर केला जायचा. भारतावर ब्रिटिशांचे राज्य असल्यामुळे आधी ब्रिटनचा अर्थसंकल्प उरकून घेतला जायचा. त्यामुळेच संध्याकाळच्या वेळेस आपल्याकडे अर्थसंकल्प सादर केला जात असे. १९९९ पर्यंत फेब्रुवारी महिन्याच्या अखेरच्या तारखेला अर्थसंकल्प सादर केला जात होता. ब्रिटिश भारतातून गेले तरीही त्यांनी घालून दिलेल्या व्यवस्थेनुसारच प्रशासन तयारी करत होते. याल ब्रिटिश परंपरेला पहिल्यांदा फाटा दिला तो अटल बिहारी वाजपेयी यांच्या सरकारमधील तत्कालीन अर्थमंत्री यशवंत सिन्हा यांनी.
हे पण वाचा- Union Budget 2024 : कसा असेल अर्थसंकल्प? निर्मला सीतारामण कधी पोहचणार संसदेत? जाणून घ्या हे मुद्दे
कुणी सुरु केली सकाळी ११ वाजता Union Budget वाचण्याची परंपरा?
१९९९ साली यशवंत सिन्हा यांनी संध्याकाळी अर्थसंकल्प मांडण्याऐवजी सकाळी ११ वाजता अर्थसंकल्प मांडण्याची एक नवी परंपरा सुरू केली. आता अर्थसंकल्प आज सकाळी ११ वाजता सादर होणार आहे. त्याआधी ही क्विझ सोडवा आणि डोक्याला चालना देऊन उत्तरं बरोबर आल्यास बक्षीसं जिंका.
कलम ११२ नुसार सादर केला जातो अर्थसंकल्प (Union Budget)
भारतीय संविधानाच्या कलम ११२ नुसार विशिष्ट वर्षासाठी सरकारच्या अंदाजे महसूल आणि खर्चाचे आर्थिक विवरण करण्याचे केंद्रीय अर्थसंकल्प Union Budget सादर केला जातो. दरवर्षी अर्थसंकल्प १ एप्रिल ते ३१ मार्च या कालावधीसाठी तयार केला जातो आणि त्याचं वर्गीकरण महसूल बजेट आणि भांडवली बजेट असं केलं जातं.
Union Budget ची वेळ कशी बदलली?
१९२४ पासून फेब्रुवारी महिन्याच्या शेवटच्या तारखेला संध्याकाळी ५ वाजता अर्थसंकल्प सादर करण्याची वेळ निश्चित करण्यात आली होती. अधिकाऱ्यांना आराम मिळावा म्हणून ही वेळ निश्चित केल्याचे सांगितले जाते. तसेच ब्रिटनमध्ये सकाळी ११ वाजता अर्थसंकल्प सादर व्हायचा. त्यानंतर भारतात संध्याकाळी अर्थसंकल्प सादर केला जायचा. भारतावर ब्रिटिशांचे राज्य असल्यामुळे आधी ब्रिटनचा अर्थसंकल्प उरकून घेतला जायचा. त्यामुळेच संध्याकाळच्या वेळेस आपल्याकडे अर्थसंकल्प सादर केला जात असे. १९९९ पर्यंत फेब्रुवारी महिन्याच्या अखेरच्या तारखेला अर्थसंकल्प सादर केला जात होता. ब्रिटिश भारतातून गेले तरीही त्यांनी घालून दिलेल्या व्यवस्थेनुसारच प्रशासन तयारी करत होते. याल ब्रिटिश परंपरेला पहिल्यांदा फाटा दिला तो अटल बिहारी वाजपेयी यांच्या सरकारमधील तत्कालीन अर्थमंत्री यशवंत सिन्हा यांनी.
हे पण वाचा- Union Budget 2024 : कसा असेल अर्थसंकल्प? निर्मला सीतारामण कधी पोहचणार संसदेत? जाणून घ्या हे मुद्दे
कुणी सुरु केली सकाळी ११ वाजता Union Budget वाचण्याची परंपरा?
१९९९ साली यशवंत सिन्हा यांनी संध्याकाळी अर्थसंकल्प मांडण्याऐवजी सकाळी ११ वाजता अर्थसंकल्प मांडण्याची एक नवी परंपरा सुरू केली. आता अर्थसंकल्प आज सकाळी ११ वाजता सादर होणार आहे. त्याआधी ही क्विझ सोडवा आणि डोक्याला चालना देऊन उत्तरं बरोबर आल्यास बक्षीसं जिंका.
