How Index Funds Work : गेल्या काही वर्षांचा कल पाहिल्यास गुंतवणूकदारांचे लक्ष इंडेक्स फंडांवर वाढत आहे. या कारणास्तव बहुतेक म्युच्युअल फंड हाऊसेसनी इंडेक्स फंड उत्पादनांवर लक्ष केंद्रित केले आहे. अलीकडे अनेक एनएफओ या श्रेणीत आले आहेत. ज्या गुंतवणूकदारांना कमी जोखमीसह इक्विटी गुंतवणुकीचा लाभ घ्यायचा आहे, त्यांच्यासाठी इंडेक्स फंड हा एक चांगला पर्याय ठरू शकतो. निर्देशांकाबद्दल बोलायचे झाल्यास निफ्टी ५० ने गेल्या ५ वर्षांत एकूण ९७ टक्के आणि गेल्या १० वर्षांत एकूण २४० टक्के परतावा दिला आहे. बडोदा बीएनपी परिबा म्युच्युअल फंडाच्या मॅनेजर आणि इक्विटी डीलर नीरज सक्सेना यांनी इंडेक्स फंडाबाबत महत्त्वाची माहिती दिली आहे.

इंडेक्स फंड म्हणजे काय?

इंडेक्स फंड हे एक प्रकारचे म्युच्युअल फंड आहेत, जे विशिष्ट बेंचमार्क निर्देशांकाचा मागोवा घेतात. त्यांची यादी निफ्टी ५०, सेन्सेक्स यांसारख्या विस्तृत बाजार निर्देशांकांपासून ते निफ्टी बँक, निफ्टी आयटी यांसारख्या क्षेत्र आधारित निर्देशांकांपर्यंत असू शकते.

आणखी वाचा
Baroda BNP Paribas Mutual Fund, Prashant Pimple,
‘व्याजदर शिखरावर असताना दीर्घ मुदतीची रोखे गुंतवणूक योग्य’
IND vs NZ AB de Villiers on Rishabh Pant Controversial Dismissal
IND vs NZ : ऋषभ पंतच्या वादग्रस्त विकेटवर…
New Home Investment, Tax Exemption,
करावे कर समाधान : नवीन घरातील गुंतवणूक आणि कर सवलत
ipo investment
Initial Public Offer: गुंतवणूकदारांचा ‘आयपीओ’द्वारे २०२४ मध्ये विक्रमी १.२२ लाख कोटींचा भरणा
FIIs invest Rs 85000 cr in equity market
परकीय विक्रेत्यांपेक्षा देशांतर्गत खरेदीदारांचा बाजारात जोर; ‘एफआयआय’ची ८५,००० कोटींच्या समभाग विक्री, तर ‘डीआयआय’कडून १ लाख कोटींची खरेदी
psu banks and financial institutions earn rs 4 5 cr through scrap disposal
सरकारी बँका, वित्त संस्थांची भंगार विक्रीतून ४.५ कोटींची कमाई
sensex gains 335 degrees on muhurat trading day
Muhurat Trading Day: सवंत्सर २०८१ बक्कळ लाभाचे… मुहूर्ताला सेन्सेक्सची ३३५ अंशांची कमाई
loksatta editorial on india china relations
अग्रलेख : मुहूर्ताची मँडरिन मिठाई!

निर्देशांक म्हणजे काय?

शेअर बाजार निर्देशांकाबद्दल बोलायचे झाल्यास ते शेअर बाजाराची कामगिरी दर्शवते. गुंतवणूकदारांना निर्देशांकाच्या वर्तमान पातळीची निर्देशांकाच्या मागील पातळीशी तुलना करून शेअर बाजाराची व्यापक कामगिरी मोजण्यात मदत करते.

हेही वाचाः हिरे उद्योगातील प्रमुख किरण जेम्सचे पुन्हा मुंबईत स्थलांतर; कंपनीची मालकी, संस्थापक अन् आर्थिक कामगिरीबद्दल जाणून घ्या

इंडेक्स फंड कसे कार्य करतात?

इंडेक्स फंड सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवणूक करून विशिष्ट निर्देशांकाच्या कामगिरीचा मागोवा घेतला जातो. इंडेक्स प्रदाता निर्देशांकातील सिक्युरिटीजच्या दैनंदिन वजनाची गणना करतो आणि फाइल AMC कडे सोडतो, जे नंतर फाइलचा वापर त्यांच्या पोर्टफोलिओला संतुलित करण्यासाठी आणि निर्देशांकाशी संरेखित करण्यासाठी करतात.

हेही वाचाः सेन्सेक्स १००० अंकांनी कोसळला, गुंतवणूकदारांचे ८ लाख कोटींचे नुकसान; ‘या’ ५ कारणांमुळे बाजार घसरला

इंडेक्स फंडाचे फायदे काय आहेत?

  • इंडेक्स फंडामुळे गुंतवणुकीचे धोरण समजून घेणे सोपे जाते. पूर्वनिर्धारित बेंचमार्क/इंडेक्स जवळून पाहता येते किंवा त्याच्या कामगिरीवर लक्ष ठेवता येते.
  • इंडेक्स हा नियम आधारित पोर्टफोलिओ आहे, ज्यामध्ये स्टॉक/कंपन्या आधीच ठरलेल्या नियमांच्या आधारे निवडल्या जातात आणि कोणत्याही वैयक्तिक पूर्वग्रहापासून मुक्त असतात.
  • ट्रॅकिंग त्रुटी आणि खर्चाच्या अधीन असलेल्या बाजाराच्या कामगिरीसह बाजाराचे सामूहिक शहाणपण प्रतिबिंबित करणारा पोर्टफोलिओ असतो.
  • गुंतवणुकीच्या निर्णयांमध्ये फंड व्यवस्थापकाच्या सक्रिय हालचालीमुळे सक्रिय म्युच्युअल फंडांपेक्षा सामान्यत: कमी खर्चाचे प्रमाण असते.
  • इंडेक्स फंडांना नियमांनुसार निर्देशांकाचा काटेकोरपणे मागोवा घेणे आवश्यक आहे आणि सिक्युरिटीजच्या निवडीमध्ये फंड व्यवस्थापकाकडून कोणतेही सक्रिय निर्णय घेतले जात नाहीत.

इंडेक्स फंडांचा व्यवस्थापन खर्च कमी का?

इंडेक्स फंडांना फंड व्यवस्थापकाकडून कोणत्याही सक्रिय शेअरची निवडीची किंवा गुंतवणूक निर्णयांची आवश्यकता नसते. यामुळे निधी व्यवस्थापकाची वेळ गुंतवणूक आणि संशोधनाची आवश्यकता नाहीशी होते. याव्यतिरिक्त इंडेक्स फंडांमध्ये सक्रिय निधीच्या तुलनेत अल्प मुदतीच्या नफ्यासाठी युनिट्सची कमी खरेदी आणि विक्रीचा समावेश असतो, ज्यामुळे व्यवहार खर्चात बचत होते. हे खर्च जे फंडाच्या खर्च गुणोत्तराचा एक प्रमुख भाग बनतात, म्हणजेच इंडेक्स फंडांमध्ये खर्चाचे प्रमाण कमी आहे.

इंडेक्स फंडात कोणी गुंतवणूक करावी?

सर्व प्रकारच्या गुंतवणूकदारांसाठी इंडेक्स फंड हा एक सोपा आणि परवडणारा गुंतवणूक पर्याय आहे. नवीन गुंतवणूकदारांना कमी खर्च आणि इंडेक्स फंडांद्वारे ऑफर केलेल्या विविध प्रकारच्या फायद्यांचा तसेच त्यांच्या अत्यंत समजण्यास सोप्या संरचनांचा विचार करून फायदा होऊ शकतो. अनुभवी गुंतवणूकदारांना बाजारमूल्य एक्सपोजर किंवा विशिष्ट इंडेक्स स्ट्रॅटेजीजच्या एक्सपोजरसाठी इंडेक्स फंड वापरण्याचा फायदा होऊ शकतो.

ट्रॅकिंग एरर म्हणजे काय?

ट्रॅकिंग एरर हे फंडाच्या बेंचमार्क रिटर्नमधील फरकाचे (निरीक्षण मूल्य आणि अपेक्षित मूल्य यांच्यातील अंतर)मोजमाप आहे. ट्रॅकिंग फरक पॉइंट टू पॉइंट रिटर्नची गणना करतो, फंड आणि इंडेक्समधील परताव्यातील फरक दाखवतो. याउलट ट्रॅकिंग एरर फंड आणि इंडेक्समधील कामगिरीतील दैनंदिन फरकाची गणना करते, ज्याला ट्रॅकिंग त्रुटी म्हणून ओळखले जाते.

इंडेक्स फंडात गुंतवणूक कशी करावी?

एखादा गुंतवणूकदार सामान्य म्युच्युअल फंडाप्रमाणेच इंडेक्स फंडामध्ये गुंतवणूक करू शकतो, म्हणजे एएमसीला ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन अर्ज सबमिट करून गुंतवणूक करता येते. याशिवाय इंडेक्स फंडात गुंतवणूक करण्यासाठी गुंतवणूकदार त्याच्या वितरक किंवा रिलेशनशिप मॅनेजरशीही संपर्क साधू शकतो. इंडेक्स फंडांमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी कोणीही नवा फिनटेक प्लॅटफॉर्म वापरू शकतो.

इंडेक्स फंडाशी संबंधित जोखीम काय आहेत?

इंडेक्स फंडाशी संबंधित मुख्य जोखीम कोणत्याही पारंपरिक म्युच्युअल फंडाच्या समान मालमत्ता वर्गात गुंतवणुकीप्रमाणेच राहतात. इक्विटी इंडेक्स फंडांसह सर्व इक्विटी फंड समान जोखमीच्या अधीन असतात आणि तेच डेट इंडेक्स फंडांना लागू होते. इंडेक्स फंडाशी संबंधित अतिरिक्त जोखमींमध्ये याचा समावेश करण्यात आलेला आहे.

  • ट्रॅकिंग त्रुटी
  • ट्रॅकिंग फरक
  • निर्देशांक संबंधित जोखीम
  • निर्देशांक विघटन जोखीम
  • व्यवस्थापन जोखीम ज्यामध्ये फंड इंडेक्सचा अचूक मागोवा घेऊ शकत नाही
  • एकाग्रतेचा धोका
  • निष्क्रिय गुंतवणुकीची जोखीम, ज्यामध्ये फंड मॅनेजर इंडेक्समध्ये समाविष्ट असलेल्या सिक्युरिटीजमध्ये त्यांच्या गुंतवणूकक्षमतेचा विचार न करता गुंतवणूक करतो.

इंडेक्स फंडांवर कर कसा लादला जातो?

इंडेक्स फंडांवर त्यांनी गुंतवणूक केलेल्या मालमत्ता वर्गावर आधारित कर आकारला जातो. इक्विटी इंडेक्स फंडांवर इक्विटीला लागू असलेल्या कर नियमांनुसार कर आकारला जातो आणि डेट इंडेक्स फंडांवर कर्जावर लागू असलेल्या कर नियमांनुसार कर आकारला जातो.