अनुराधा सत्यनारायण- प्रभुदेसाई
काम हा वैयक्तिक ओळखीचा एक प्रमुख मार्ग आहे आणि आपण ज्या व्यवसायाचा पाठपुरावा करतो त्याद्वारे आपल्याला ओळखले जाते.’
सई एक हुशार विद्यार्थिनी आहे. आता ती दहावीच्या परीक्षेला बसणार आहे. परंतु ती मात्र गोंधळून गेली आहे. तिला वैद्याकीय आणि अभियांत्रिकी क्षेत्राचा अभ्यासक्रम निवडण्याची इच्छा आहे. आपली शिक्षण प्रणाली पाहता, दोन्ही एकाच वेळी शिकणे शक्य नाही. दोन्ही वेगवेगळे मार्ग असल्याने योग्य निर्णय आणि योग्य वेळी घेणे आवश्यक आहे. त्यासाठी करिअर नियोजन करणे अत्यावश्यक आहे. सईसाठी मी पुढील काही गोष्टी सांगितल्या, ज्या सगळ्यांनाच उपयोगी ठरू शकतील.
करिअर प्लॅनिंग हे डार्ट्सच्या खेळासारखे नाही तर बुद्धिबळाच्या खेळासारखे आहे जिथे तुम्हाला प्रत्येक हालचाल किंवा प्रत्येक पाऊल टाकण्यापूर्वी विचार करावा लागेल. करिअरचे नियोजन करणे म्हणजे जिगसॉ पझलचे तुकडे एकत्र करणे. प्रभावी करिअर नियोजनाची गुरुकिल्ली म्हणजे तुकडे योग्यरित्या योग्य ठिकाणी फिट करणे.
यासाठी करिअर नियोजन ही ५ टप्प्यांची प्रक्रिया आहे.
● टप्पा १ : शोधा
एखाद्यास योग्य निर्णय घेण्यासाठी स्वत:ला अधिक चांगले जाणून घेणे आवश्यक आहे. यामध्ये एखाद्याची बुद्धिमत्ता, योग्यता, स्वारस्य, व्यक्तिमत्व, कौशल्ये, शिकण्याची शैली आणि इतर गोष्टी समजून घेणे यांचा समावेश होतो. चांगले करिअर नियोजन या सर्वांचा मेळ घालणे आहे. त्यासाठी कल चाचणी आपल्याला वैज्ञानिक आणि वस्तुनिष्ठ अहवाल मिळविण्यात मदत करेल.
● टप्पा २ : तुम्हाला आवडत असलेल्या करिअरची छोटी यादी करा
तुम्हाला आवडणाऱ्या सर्व वेगवेगळ्या करिअरची नोंद घ्या आणि नंतर त्यांची शॉर्टलिस्ट करा.
● टप्पा ३ : शोध घ्या
तुमच्याकडे शॉर्ट लिस्ट केलेले पर्यायांसाठी वेगवेगळी माहिती जमवणे मग त्यात महाविद्यालये, अभ्यासक्रम, नोकरी यांची माहिती जमवणे, ही पुढील पायरी आहे. तुम्हाला या टप्प्यांत अनेक भिन्न गोष्टी कराव्या लागतील:
● तुमच्याद्वारे लहान सूचीबद्ध केलेल्या करिअरबद्दलची माहिती घ्या
● तुम्हाला स्वारस्य असलेल्या करिअरबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी संबंधित व्यावसायिकांना भेटा.
● सध्याच्या करिअर ट्रेंडबद्दल स्वत:ला अपडेट करा.
● करिअर वर्तमानपत्रे वाचा
● सुट्टीतल्या नोकऱ्या/ इंटर्नशिप
● करिअर समुपदेशकाला भेट द्या
● टप्पा ४ : जुळवणे
● तुमच्या आवडी, योग्यता, बुद्धिमत्ता आणि व्यक्तिमत्त्व तुमच्या आवडीनिवडींशी जुळवा.
● कल्पना करा की तुम्ही प्रत्येक पर्याय निवडल्यास ते कसे असेल?
● तुमच्या पहिल्या तीन क्रमांकाच्या करिअर निवडीची क्रमवारी ठरवा.
● टप्पा ५: कृती
● तुमची योजना निश्चित करा
● तुमचे अंतिम उद्दिष्ट गाठण्यात मदत करणारी अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन उद्दिष्टे निश्चित करा.
(लेखिका करिअर समुपदेशक आणि मानसोपचारतज्ज्ञ आहेत)
