अफगाणिस्तानमधून अमेरिकन लष्कराला माघारी बोलवल्यानंतर अमेरिकन राष्ट्राध्यक्ष जो बायडन यांनी बुधवारी पहिल्यांदाच देशाला संबोधित केलं. यावेळी त्यांनी अमेरिकेची अफगाणिस्तानमधील ही लढाई यशस्वी ठरल्याचं म्हटलं आहे. मात्र त्याचवेळी त्यांनी दहशतवादाविरोधातील लढाई सुरु राहील असा उल्लेखही केलाय. अमेरिकन राष्ट्राध्यक्षांनी, “मला विश्वास आहे ही अफगाणिस्तानमधून अमेरिकन लष्कराला माघारी बोलवण्याचा निर्णय हा सर्वात योग्य, विचारपूर्व आणि सर्वोत्तम आहे,” असंही म्हटलं आहे.

अफगाणिस्तानमधील लष्कर माघारी बोलवण्याच्या निर्णयावर बोलताना बायडेन यांना त्यांच्या दिवंगत मुलाची म्हणजेच ब्यू बायडेन याची आठवण झाली. ब्यू बायडेनच्या एका इच्छेचा उल्लेख करत यामुळेही कदाचित आपण अमेरिकन लष्कराला माघारी बोलवण्याचा निर्णय घेतला असावा असा उल्लेख बायडेन यांनी केला. ब्यू बायडेन हा अमेरिकन लष्करामध्ये होता आणि त्याने इराकमध्ये एक वर्ष लष्करी सेवा केली होती. २०१५ मध्ये ब्रेन कॅन्सरमुळे वयाच्या ४६ व्या वर्षी ब्यूचं निधन झालं. बायडन यांना बोलता बोलता ब्यूची आठवण झाली. “आपल्या देशातील एक टक्का लोक हे लष्करामध्ये आहेत. मात्र आपल्यापैकी अनेकांना देश म्हणून आपण त्यांच्याकडून किती अपेक्षा ठेवतोय याचा अंदाज नसावा. आपल्या देशाच्या संरक्षणासाठी ते त्यांचे प्रमाण पणाला लावतात. देशाच्या संरक्षणासाठी माझा मुलगाही गेला होता. ब्यूने मृत्यूपूर्वी पूर्ण एक वर्ष इराकमध्ये लष्करामध्ये सेवा दिली. त्याला युद्ध थांबवायचं होतं. कदाचित मी माझ्या मुलाच्या या इच्छेसाठीही अफगाणिस्तानमधील युद्ध थांबवण्याचा निर्णय घेतला असावा,” असं बायडेन म्हणाले. एक सिनेटर, एक उपराष्ट्राध्यक्ष आणि राष्ट्राध्यक्ष म्हणून अमेरिकन लष्कराने वेगवेगळ्या देशांमध्ये केलेला संघर्ष मी पाहिलाय, असंही बायडेन यावेळी म्हणाले. बायडेन यांनी यापूर्वीही अफगाणिस्तानमधील लष्करच त्यांच्या देशासाठी लढण्यास तयार नसले तर आपल्या तरुणांच्या किती पिढ्या आपण लष्कर म्हणून अफगाणिस्तानात पाठवायच्या? असा प्रश्न उपस्थित केलेला.

नक्की वाचा >> तालिबानचं अभिनंदन करताना ‘अल-कायदा’ने केला काश्मीरचा उल्लेख; म्हटलं, “इतर इस्लामिक प्रदेशही…”

तालिबानसोबत अमेरिकेने केलेल्या करारासाठी बायडेन यांनी माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांना दोषी ठरवलं. “जेव्हा ते पदावर होते तेव्हा तालिबान २००१ नंतर त्यांच्या सर्वात मजबूत परिस्थितीमध्ये होतं. देशाचा अर्ध्याहून अधिक भागावर तालिबानचं नियंत्रण होतं. मागील प्रशासनाचे करार करताना अमेरिका १ मे रोजी माघार घेण्यासंदर्भात काम करत असल्याचा उल्लेख असून असं केल्यास तालिबान कोणत्याही अमेरिकन तुकडीवर हल्ला करणार नाही असं ठरवण्यात आलेलं. या करारावर ट्रम्प यांच्या सह्या आहेत. मात्र अमेरिकेने असं केलं नाही तर तालिबान शक्य ते सर्व मार्ग वापरुन अमेरिकेला विरोध करणार असं निश्चित होतं,” असा दावा बायडेन यांनी भाषणात केला.

आम्ही अफगाणिस्तानबरोबरच जगभरामध्ये दहशतवादाविरोधात लढाई सुरु ठेवणार आहोत. मात्र यापुढे आम्ही कोणत्याही देशामध्ये लष्कर तळ नव्याने उभारणार नाही. अफगाणिस्तानमधील युद्ध आमच्यासाठी संपलं आहे. हे युद्ध कसं संपवावं यासंदर्भात विचार करणारा मी चौथा अमेरिकन राष्ट्राध्यक्ष होतो. मी अमेरिकेच्या लोकांना हे युद्ध संपवण्याचा शब्द दिलेला आणि मी दिलेल्या शब्दाचं पालन केलं आहे, असं बायडेन म्हणाले.

नक्की वाचा >> “…म्हणून अफगाणिस्तान सोडण्याशिवाय काही पर्याय नव्हता”; सैन्य माघार घेण्याचं कारण सांगताना बायडेन यांनी केला चीन, रशियाचा उल्लेख

मी या निर्णयाची पूर्ण जबाबदारी स्वीकारत आहे. लोकांचं म्हणणं आहे की हा निर्णय आधीच घ्यायला हवा होता. मात्र मी याच्याशी सहमत नाही कारण आधी हे केलं असतं तर अराजकता निर्माण झाली असती आणि त्या देशामध्ये गृहयुद्ध सुरु झालं असतं. अशावेळेस संकटांचा सामना न करता आणि धोका पत्करुन तेथून निघता आलं नसतं, असंही बायडेन म्हणाले. “अफगाणिस्तानसंदर्भातील हा निर्णय केवळ त्या देशापुरता मर्यादित नव्हता. हा निर्णय म्हणजे लष्करी मोहिमांचं एक युग संपुष्टात आणण्यासारखं आहे,” असं बायडेन यांनी स्पष्ट केलं. अमेरिकेने अफगाणिस्तानमध्ये जे काम केलं आहे ते विसरता येणार नाही असंही बायडेन म्हणाले.

नक्की वाचा >> तालिबानला एकाकी झुंजणाऱ्या सालेह यांचा अफगाणिस्तान सोडणाऱ्या अमेरिकेला टोमणा; म्हणाले, “सुपर पॉवर म्हणवणाऱ्यांनी…”

बायडेन यांनी, “अमेरिकेचं हित हे अधिक महत्वाचं होतं म्हणूनच आमच्याकडे काबूल सोडण्याशिवाय काही पर्याय शिल्लक नव्हता,” असंही या भाषणादरम्यान म्हटलं आहे. आम्ही अमेरिकेचं हित लक्षात घेत काबूल सोडलं. अफगाणिस्तानच्या भूमीचा वापर हा दहशतवादासाठी केला जाऊ नये, असंही बायडेन म्हणाले आहेत. जागतिक संबंधांबद्दल बोलताना बायडेन यांनी चीन आणि रशियाचा उल्लेख केला. “आपण चीनकडून दिल्या जाणाऱ्या आव्हानांचा सामना करत आहोत, रशियासुद्धा आपल्याला आव्हान देत आहे. आपल्याला अफगाणिस्तानमध्ये त्यांच्याशी संघर्ष करायचा नव्हता. आपण नवीन मार्गांनी पुढे जाण्याच्या प्रयत्नात आहोत. आपलं परराष्ट्र धोरण हे देशाच्या हितामध्ये हवं,” असंही बायडेन यांनी जागतिक स्तरावर या निर्णयाकडे कसं पाहिलं जाईल याबद्दल बोलताना सांगितलं.

नक्की पाहा >> Video: अमेरिकेच्या लष्कराने देश सोडताच तालिबान्यांनी हेलिकॉप्टरला मृतदेह लटकवून केलं उड्डाण

नक्की वाचा >> “…तर किमान बॉम्ब तरी टाका”; अफगाणिस्तानसंदर्भात डोनाल्ड ट्रम्प यांची बायडेन प्रशासनाकडे मागणी

अमेरिकन लष्कराने अफगाणिस्तानमधून माघार घेतली असली तरी आम्ही कायमच अफगाणिस्तानमधील जनता आणि त्यांच्या अधिकारांसाठी तसेच मानवाधिकारांसाठी लढत राहणार आहोत. २० वर्ष चाललेली ही लढाई फार आव्हानात्मक होती. हे अमेरिकेसाठी फार महागडं युद्ध ठरलं, असंही बायडेन म्हणाले.