मुलींच्या शिक्षणाची समर्थक आणि नोबेल पारितोषिक विजेती मलाला युसुफझाईने ९ नोव्हेंबर रोजी असर मलिकशी विवाह केले आहे. त्याने सांगितले की हा माझ्या आयुष्यातील खूप मौल्यवान दिवस आहे. मलालाने बर्मिंगहॅम येथील तिच्या घरी विवाह सोहळा साजरा केला. त्यांनी ही घोषणा करताच लोकांनी त्यांना शुभेच्छा दिल्या. त्याचवेळी काही युजर्सनी ट्विटरवर या निर्णयाला आव्हान दिले.
व्होग या प्रसिद्ध मासिकाला दिलेल्या मुलाखतीत मलालाने लग्नाला अनावश्यक म्हटले होते. ती म्हणाली होती की लोक लग्न का करतात हे मला समजत नाही. जर तुम्हाला जीवनसाथी हवा असेल तर तुम्ही लग्नाच्या कागदपत्रांवर सह्या का करता, फक्त भागीदारी का होऊ शकत नाही? मलालाच्या या विधानावर इतका वाद झाला की तिचे वडील झियाउद्दीन युसुफझाई यांना स्पष्टीकरण द्यावे लागले होते. त्यानंतर आता आता मलाला विवाहबद्ध झाल्यानंतर काही युजर्सनी तिच्या निर्णयावर प्रश्नचिन्ह उभे केले आहे.
या प्रश्नांना प्रतिसाद म्हणून आणि सर्वसाधारणपणे तिच्या लग्नाबद्दल बोलण्यासाठी, मलालाने ११ नोव्हेंबर रोजी व्होगसाठी “आय फाउंड अ बेस्ट फ्रेंन्ड अँड कंपेनियन: मलाला वेडिंग इन हियर ओन वर्ड्स,” या शीर्षकाखाली निबंध लिहिला आहे. लग्न न करण्याबद्दल स्वतःच्या वक्तव्यापासून सुरुवात करून, तिने प्रथम ते विधान कसे प्रतिक्रियात्मक होते याचे वर्णन केले आणि ते अर्धे जाणीवपूर्वक दिल्याचे म्हटले आहे.
मी लग्नाच्या विरोधात नव्हत, पण त्याबाबत मी खूप सावध होते. एक संस्था या नात्याने मी त्यामागील पितृसत्ताक मुळांवर प्रश्न विचारायचो. विवाहानंतर स्त्रियांकडून अपेक्षित असलेला करार. जगाच्या अनेक भागांमध्ये या नात्याशी संबंधित कायदे संस्कृती आणि स्त्रीविरोधी विचारसरणीचाही प्रभाव आहेत. मला नेहमीच माझी माणुसकी, स्वातंत्र्य आणि स्त्रीत्व गमावण्याची भीती वाटत होती, म्हणून मी स्वतःसाठी ठरवले की लग्नाकडे दुर्लक्ष केले पाहिजे,” असे मलालाने लिहिले आहे.
तिने स्पष्ट केले की तिच्यासाठी लग्न म्हणजे तिचे स्वातंत्र्य, तिचे स्त्रीत्व आणि तिची मानवता गमावणे. मी उत्तर पाकिस्तानमध्ये लहानाचा मोठा झाले, जिथे असे शिकवले गेले की स्वतंत्र जीवन जगण्यासाठी लग्न हा एक पर्याय आहे, जर तुम्ही अभ्यास केला नाही, नोकरी केली नाही आणि स्वत: ला पात्र नाही तर तुम्ही लवकर लग्न केले पाहिजे. परीक्षेत नापास झालात तर? नोकरी मिळत नसेल तर लग्न करा. मी ज्यांच्यासोबत वाढलो अशा अनेक मुलींना त्यांच्या करिअरबद्दल स्वतःचे निर्णय घेण्याची संधीही दिली गेली नाही आणि त्यांची लग्ने झाली, असे मलालाने म्हटले आहे.
मलालाने पाकिस्तानातील तरुण मुलींचे जीवन आणि बालविवाहाशी संबंधित समस्या देखील तपशीलवार सांगितल्या. ” “काही मुलींनी शाळा सोडली कारण त्यांचे कुटुंब त्यांना शाळेत पाठवू शकले नाही. काहींनी शाळा सुरू केली पण त्यांच्या कुटुंबाच्या अपेक्षा पूर्ण करू शकल्या नाहीत. त्यांच्या पालकांनी ठरवले की त्यांच्या शिक्षणाला किंमत नाही. या मुलींसाठी लग्न म्हणजे त्यांचे जीवन अयशस्वी समजले जाते, असे मलालाने म्हटले आहे.
“त्यामुळे गेल्या जुलैमध्ये ब्रिटीश व्होगच्या कव्हर स्टोरीसाठी दिलेल्या मुलाखतीत सिरीन केलने मला माझ्या नात्याबद्दल प्रश्न विचारले तेव्हा मी तेच उत्तर दिले जे मी यापूर्वी अनेकदा दिले होते. माझ्या बहिणींचे काळे वास्तव माहीत असल्याने मला लग्नाच्या तत्त्वांवर विश्वास ठेवणे फार कठीण होते. मी म्हणाले होतो की हे शक्य आहे की लग्न माझ्यासाठी बनलले नाही.”
मलालाला तिचा विचार बदलण्यास कशामुळे मदत झाली याबद्दल, तिने सांगितले की तिच्या मैत्रिणी, मार्गदर्शक आणि असरसोबत झालेल्या संभाषणांमुळे तिला हे समजण्यास मदत झाली की विवाहसंस्था पितृसत्ताक आणि जाचक स्वरूपाचा मूर्त स्वरूप नसतानाही कशी अस्तित्वात असू शकते. तिने लग्नाकडे संपूर्ण नवीन दृष्टिकोनातून पाहिले.
“२०१८ मध्ये असरला भेटल्यानंतर लगेच आम्ही चांगले मित्र झालो. आम्हाला आढळले की आमच्यात समान मूल्ये आहेत आणि आम्ही एकमेकांच्या सहवासाचा आनंद लुटत आहोत. आनंदाच्या आणि निराशेच्या क्षणी आम्ही एकमेकांच्या पाठीशी उभे होतो. आमच्या वैयक्तिक चढ-उतारांद्वारे आम्ही एकमेकांचे ऐकले आणि संवाद साधला,” असे मलालाने म्हटले आहे.
सोशल मीडियावर मलालाच्या निर्णयावर अनेकांनी टीका केली, पण युजर्सनी मोठ्या संख्येने तिला फक्त प्रेम आणि समर्थन दिले आहे. शेवटी, लग्न हा एक वैयक्तिक निर्णय आहे याचा पुनरुच्चार अनेकांनी केला आहे. “महिलांना भेडसावणाऱ्या आव्हानांसाठी माझ्याकडे अजूनही सर्व उत्तरे नाहीत. पण मला विश्वास आहे की मी वैवाहिक जीवनात मैत्री, प्रेम आणि समानतेचा आनंद घेऊ शकते,” असे मलाला म्हणाली.
व्होग या प्रसिद्ध मासिकाला दिलेल्या मुलाखतीत मलालाने लग्नाला अनावश्यक म्हटले होते. ती म्हणाली होती की लोक लग्न का करतात हे मला समजत नाही. जर तुम्हाला जीवनसाथी हवा असेल तर तुम्ही लग्नाच्या कागदपत्रांवर सह्या का करता, फक्त भागीदारी का होऊ शकत नाही? मलालाच्या या विधानावर इतका वाद झाला की तिचे वडील झियाउद्दीन युसुफझाई यांना स्पष्टीकरण द्यावे लागले होते. त्यानंतर आता आता मलाला विवाहबद्ध झाल्यानंतर काही युजर्सनी तिच्या निर्णयावर प्रश्नचिन्ह उभे केले आहे.
या प्रश्नांना प्रतिसाद म्हणून आणि सर्वसाधारणपणे तिच्या लग्नाबद्दल बोलण्यासाठी, मलालाने ११ नोव्हेंबर रोजी व्होगसाठी “आय फाउंड अ बेस्ट फ्रेंन्ड अँड कंपेनियन: मलाला वेडिंग इन हियर ओन वर्ड्स,” या शीर्षकाखाली निबंध लिहिला आहे. लग्न न करण्याबद्दल स्वतःच्या वक्तव्यापासून सुरुवात करून, तिने प्रथम ते विधान कसे प्रतिक्रियात्मक होते याचे वर्णन केले आणि ते अर्धे जाणीवपूर्वक दिल्याचे म्हटले आहे.
मी लग्नाच्या विरोधात नव्हत, पण त्याबाबत मी खूप सावध होते. एक संस्था या नात्याने मी त्यामागील पितृसत्ताक मुळांवर प्रश्न विचारायचो. विवाहानंतर स्त्रियांकडून अपेक्षित असलेला करार. जगाच्या अनेक भागांमध्ये या नात्याशी संबंधित कायदे संस्कृती आणि स्त्रीविरोधी विचारसरणीचाही प्रभाव आहेत. मला नेहमीच माझी माणुसकी, स्वातंत्र्य आणि स्त्रीत्व गमावण्याची भीती वाटत होती, म्हणून मी स्वतःसाठी ठरवले की लग्नाकडे दुर्लक्ष केले पाहिजे,” असे मलालाने लिहिले आहे.
तिने स्पष्ट केले की तिच्यासाठी लग्न म्हणजे तिचे स्वातंत्र्य, तिचे स्त्रीत्व आणि तिची मानवता गमावणे. मी उत्तर पाकिस्तानमध्ये लहानाचा मोठा झाले, जिथे असे शिकवले गेले की स्वतंत्र जीवन जगण्यासाठी लग्न हा एक पर्याय आहे, जर तुम्ही अभ्यास केला नाही, नोकरी केली नाही आणि स्वत: ला पात्र नाही तर तुम्ही लवकर लग्न केले पाहिजे. परीक्षेत नापास झालात तर? नोकरी मिळत नसेल तर लग्न करा. मी ज्यांच्यासोबत वाढलो अशा अनेक मुलींना त्यांच्या करिअरबद्दल स्वतःचे निर्णय घेण्याची संधीही दिली गेली नाही आणि त्यांची लग्ने झाली, असे मलालाने म्हटले आहे.
मलालाने पाकिस्तानातील तरुण मुलींचे जीवन आणि बालविवाहाशी संबंधित समस्या देखील तपशीलवार सांगितल्या. ” “काही मुलींनी शाळा सोडली कारण त्यांचे कुटुंब त्यांना शाळेत पाठवू शकले नाही. काहींनी शाळा सुरू केली पण त्यांच्या कुटुंबाच्या अपेक्षा पूर्ण करू शकल्या नाहीत. त्यांच्या पालकांनी ठरवले की त्यांच्या शिक्षणाला किंमत नाही. या मुलींसाठी लग्न म्हणजे त्यांचे जीवन अयशस्वी समजले जाते, असे मलालाने म्हटले आहे.
“त्यामुळे गेल्या जुलैमध्ये ब्रिटीश व्होगच्या कव्हर स्टोरीसाठी दिलेल्या मुलाखतीत सिरीन केलने मला माझ्या नात्याबद्दल प्रश्न विचारले तेव्हा मी तेच उत्तर दिले जे मी यापूर्वी अनेकदा दिले होते. माझ्या बहिणींचे काळे वास्तव माहीत असल्याने मला लग्नाच्या तत्त्वांवर विश्वास ठेवणे फार कठीण होते. मी म्हणाले होतो की हे शक्य आहे की लग्न माझ्यासाठी बनलले नाही.”
मलालाला तिचा विचार बदलण्यास कशामुळे मदत झाली याबद्दल, तिने सांगितले की तिच्या मैत्रिणी, मार्गदर्शक आणि असरसोबत झालेल्या संभाषणांमुळे तिला हे समजण्यास मदत झाली की विवाहसंस्था पितृसत्ताक आणि जाचक स्वरूपाचा मूर्त स्वरूप नसतानाही कशी अस्तित्वात असू शकते. तिने लग्नाकडे संपूर्ण नवीन दृष्टिकोनातून पाहिले.
“२०१८ मध्ये असरला भेटल्यानंतर लगेच आम्ही चांगले मित्र झालो. आम्हाला आढळले की आमच्यात समान मूल्ये आहेत आणि आम्ही एकमेकांच्या सहवासाचा आनंद लुटत आहोत. आनंदाच्या आणि निराशेच्या क्षणी आम्ही एकमेकांच्या पाठीशी उभे होतो. आमच्या वैयक्तिक चढ-उतारांद्वारे आम्ही एकमेकांचे ऐकले आणि संवाद साधला,” असे मलालाने म्हटले आहे.
सोशल मीडियावर मलालाच्या निर्णयावर अनेकांनी टीका केली, पण युजर्सनी मोठ्या संख्येने तिला फक्त प्रेम आणि समर्थन दिले आहे. शेवटी, लग्न हा एक वैयक्तिक निर्णय आहे याचा पुनरुच्चार अनेकांनी केला आहे. “महिलांना भेडसावणाऱ्या आव्हानांसाठी माझ्याकडे अजूनही सर्व उत्तरे नाहीत. पण मला विश्वास आहे की मी वैवाहिक जीवनात मैत्री, प्रेम आणि समानतेचा आनंद घेऊ शकते,” असे मलाला म्हणाली.