विरोधकांकडून गेल्या काही वर्षांमध्ये वारंवार मोदी सरकारवर इतिहास बदलण्याचा, नावं बदलून काँग्रेसच्या खुणा मिटवण्याचा आरोप केला जात आहे. त्यातच आता थेट देशाचे पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू यांचं ज्या घरात शेवटपर्यंत वास्तव्य होतं, त्याच्याच नावातून पंडित नेहरूंचं नाव वगळण्यात आलं आहे. त्यामुळे आता या मुद्द्यावरून राष्ट्रीय स्तरावर काँग्रेस आणि भाजपा यांच्यातील आरोप-प्रत्यारोपांचं राजकारण रंगण्याची शक्यता आहे. गेल्या वर्षीच पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी या ठिकाणी ‘पंतप्रधान संग्रहालया’चं उद्घाटन केलं होतं. त्यानंतर अवघ्या वर्षभरातच हा निर्णय घेण्यात आला आहे.
कुठे आहे पंडित नेहरूंचं निवासस्थान?
राजधानी दिल्लीत तीन मूर्ती कॉम्प्लेक्समध्ये पंडित जवाहरलाल नेहरू देशाचे पहिले पंतप्रधान झाल्यानंतर वास्तव्यास होते. पुढची १६ वर्षं, पंडित नेहरू तिथेच वास्तव्यास होते. याआधी हे निवासस्थान भारताच्या कमांडर इन चिफचं होतं. २७ मे १९६४ रोजी पंडित नेहरूंचं निधन झाल्यानंतर तत्कालीन केंद्र सरकारनं हे निवासस्थान पंडित नेहरूंनाच समर्पित करून त्या ठिकाणी त्यांचं संग्रहालय आणि ग्रंथालय सुरू केलं. पुढे नेहरूंच्या ७५व्या जयंतीनिमित्त, अर्थात १४ नोव्हेंबर १९६४ रोजी तत्कालीन राष्ट्रपती एस. राधाकृष्णन यांनी तीन मूर्ती हाऊस हे निवासस्थान देशाला समर्पित केलं आणि तिथे नेहरूंच्या संग्रहालयाचं उद्घाटन केलं. दोन वर्षांनंतर, १९६६ साली त्याचं व्यवस्थापन करण्यासाठी एनएमएमएल अर्थात नेहरू मेमोरियल म्युझियम अँड लायब्ररी सोसायटीची स्थापना करण्यात आली.
मोदी सरकारनं घेतला निर्णय
दरम्यान, आता याच एनएमएमएलनं या म्युझियमला दिलेलं जवाहरलाल नेहरूंचं नाव वगळण्याचा निर्णय घेतला आहे. वर्षभरापूर्वी या ठिकाणी पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी पंतप्रधान संग्रहालयाचं उद्घाटन केलं होतं. नेहरूंपासून मोदींपर्यंत सर्व पंतप्रधानांविषयी या संग्रहालयात माहिती, दस्तावेज, फोटो ठेवण्यात आले आहेत. त्याअनुषंगाने आता या संग्रहालयाच्या नावातून नेहरुंचं नाव काढण्याचा निर्णय झाला आहे. त्याऐवजी आता हे संग्रहालय ‘प्राईम मिनिस्टर्स म्युझियम अँड सोसायटी’ या नावाने ओळखलं जाईल.
सोसायटीचे सदस्य कोण?
पंडित नेहरूंचं नाव वगळण्याचा निर्णय घेणाऱ्या एनएमएमएल सोसायटीच्या अध्यक्षपदी खुद्द पंतप्रधान नरेंद्र मोदी हे आहेत. संरक्षणमंत्री राजनाथ सिंह हे या सोसायटीचे उपाध्यक्ष आहेत. याशिवाय इतर २९ सदस्यांमध्ये केंद्रीय गृहमंत्री अमित शाह, अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण, क्रीडामंत्री अनुराग ठाकूर, धर्मेंद्र प्रधान, जी. किशन रेड्डी अशा इतर काही मंत्री व नेत्यांचा समावेश आहे.
यासंदर्भात जारी केलेल्या निवेदनामध्ये उपाध्यक्ष राजनाथ सिंह यांनी यामागची भूमिका स्पष्ट केली आहे. “या सोसायटीच्या नव्या रुपात पंडित जवाहरलाल नेहरूंपासून नरेंद्र मोदींपर्यंत देशाच्या सर्व पंतप्रधानांविषयी माहिती देण्यात आली आहे. तसेच, त्यांनी सामना केलेल्या आव्हानांचीही इथे माहिती आहे. पंतप्रधान हे एक पद नसून ती एक स्वतंत्र संस्थाच असते. कोणतंही इंद्रधनुष्य सुंदर दिसण्यासाठी त्यातील सर्व रंगांचं योग्य प्रमाणात प्रतिनिधित्व होणं आवश्यक असतं”, असं राजनाथ सिंह यांनी जारी केलेल्या निवेदनात म्हटलं आहे.
कुठे आहे पंडित नेहरूंचं निवासस्थान?
राजधानी दिल्लीत तीन मूर्ती कॉम्प्लेक्समध्ये पंडित जवाहरलाल नेहरू देशाचे पहिले पंतप्रधान झाल्यानंतर वास्तव्यास होते. पुढची १६ वर्षं, पंडित नेहरू तिथेच वास्तव्यास होते. याआधी हे निवासस्थान भारताच्या कमांडर इन चिफचं होतं. २७ मे १९६४ रोजी पंडित नेहरूंचं निधन झाल्यानंतर तत्कालीन केंद्र सरकारनं हे निवासस्थान पंडित नेहरूंनाच समर्पित करून त्या ठिकाणी त्यांचं संग्रहालय आणि ग्रंथालय सुरू केलं. पुढे नेहरूंच्या ७५व्या जयंतीनिमित्त, अर्थात १४ नोव्हेंबर १९६४ रोजी तत्कालीन राष्ट्रपती एस. राधाकृष्णन यांनी तीन मूर्ती हाऊस हे निवासस्थान देशाला समर्पित केलं आणि तिथे नेहरूंच्या संग्रहालयाचं उद्घाटन केलं. दोन वर्षांनंतर, १९६६ साली त्याचं व्यवस्थापन करण्यासाठी एनएमएमएल अर्थात नेहरू मेमोरियल म्युझियम अँड लायब्ररी सोसायटीची स्थापना करण्यात आली.
मोदी सरकारनं घेतला निर्णय
दरम्यान, आता याच एनएमएमएलनं या म्युझियमला दिलेलं जवाहरलाल नेहरूंचं नाव वगळण्याचा निर्णय घेतला आहे. वर्षभरापूर्वी या ठिकाणी पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी पंतप्रधान संग्रहालयाचं उद्घाटन केलं होतं. नेहरूंपासून मोदींपर्यंत सर्व पंतप्रधानांविषयी या संग्रहालयात माहिती, दस्तावेज, फोटो ठेवण्यात आले आहेत. त्याअनुषंगाने आता या संग्रहालयाच्या नावातून नेहरुंचं नाव काढण्याचा निर्णय झाला आहे. त्याऐवजी आता हे संग्रहालय ‘प्राईम मिनिस्टर्स म्युझियम अँड सोसायटी’ या नावाने ओळखलं जाईल.
सोसायटीचे सदस्य कोण?
पंडित नेहरूंचं नाव वगळण्याचा निर्णय घेणाऱ्या एनएमएमएल सोसायटीच्या अध्यक्षपदी खुद्द पंतप्रधान नरेंद्र मोदी हे आहेत. संरक्षणमंत्री राजनाथ सिंह हे या सोसायटीचे उपाध्यक्ष आहेत. याशिवाय इतर २९ सदस्यांमध्ये केंद्रीय गृहमंत्री अमित शाह, अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण, क्रीडामंत्री अनुराग ठाकूर, धर्मेंद्र प्रधान, जी. किशन रेड्डी अशा इतर काही मंत्री व नेत्यांचा समावेश आहे.
यासंदर्भात जारी केलेल्या निवेदनामध्ये उपाध्यक्ष राजनाथ सिंह यांनी यामागची भूमिका स्पष्ट केली आहे. “या सोसायटीच्या नव्या रुपात पंडित जवाहरलाल नेहरूंपासून नरेंद्र मोदींपर्यंत देशाच्या सर्व पंतप्रधानांविषयी माहिती देण्यात आली आहे. तसेच, त्यांनी सामना केलेल्या आव्हानांचीही इथे माहिती आहे. पंतप्रधान हे एक पद नसून ती एक स्वतंत्र संस्थाच असते. कोणतंही इंद्रधनुष्य सुंदर दिसण्यासाठी त्यातील सर्व रंगांचं योग्य प्रमाणात प्रतिनिधित्व होणं आवश्यक असतं”, असं राजनाथ सिंह यांनी जारी केलेल्या निवेदनात म्हटलं आहे.
