नुकतीच राजधानी दिल्लीत जी २० शिखर परिषद संपन्न झाली. या परिषदेमध्ये युक्रेनसारख्या गुंतागुंतीच्या मुद्द्यावर सर्व सदस्यांमध्ये एकमत घडवून आणल्याची चर्चा होत आहे. या पार्श्वभूमीवर अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन व पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या एकमेकांशी सुहास्यवदनाने झालेल्या चर्चांचे फोटोही सोशल मीडियावर मोठ्या प्रमाणावर व्हायरल झाले आहेत. मात्र, जी २० परिषदेनंतर व्हिएतनाम दौऱ्यावर माध्यमांशी बोलताना जो बायडेन यांनी भारतातील मानवी हक्कांसंदर्भात, माध्यम स्वातंत्र्याविषयी चिंता व्यक्त केली आहे.
जी २० परिषदेच्या निमित्ताने आपण पंतप्रधान नरेंद्र मोदींशी अनेक मुद्द्यांवर सविस्तर चर्चा केल्याचं जो बायडेन म्हमाले यामध्ये भारत-अमेरिका द्विपक्षीय संबंध सुधारण्याबाबत चर्चा झाल्याचं त्यांनी नमूद केलं. मात्र, त्याचवेळी मानवी हक्कांचा आदर राखण्याचं महत्त्वही आपण अधोरेखित केल्याचं ते म्हणाले.
“बलशाली देशाच्या निर्मितीतील माध्यम स्वातंत्र्याचं महत्त्व”
“मी हे नेहमीच करतो. या दौऱ्यात मी मोदींशी सविस्तर चर्चा केली. यात मानवी हक्कांचा आदर राखण्याचं महत्त्व मी त्यांच्याशी बोलताना अधोरेखित केलं. तसेच, नागरी समाज व मुक्त माध्यमे एक बलशाली देश निर्माण करण्यात किती महत्त्वाची भूमिका बजावतात यावरही मी त्यांच्याशी बोललो”, असं जो बायडेन यांनी व्हिएतनामच्या हनॉईमध्ये आपल्या संभाषणात नमूद केलं. “आम्हाला खूप साऱ्या महत्त्वाच्या गोष्टी करायच्या आहेत”, असंही बायडेन यांनी यावेळी नमूद केलं.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदींचे मानले आभार!
दरम्यान, अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष म्हणून आपल्या पहिल्याच भारतभेटीमध्ये मिळालेल्या पाहुणचारासाठी त्यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदींच आभार मानले आहेत. “जी २० परिषदेचं आयोजन व तिथे सर्व सदस्य राष्ट्र प्रमुखांची करण्यात आलेली उत्तम व्यवस्था यासाठी मी पुन्हा एकदा मोदींचे आभार मानतो. गेल्या वर्षी जूनमध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी अमेरिकेच्या दौऱ्यावर आले होते. तिथून पुढे आता दोन्ही देशांमधील संबंध अधिक चांगले कसे करता येतील, यावर आम्ही सविस्तर चर्चा केली”, असंही बायडेन म्हणाले.
पत्रकारांना प्रश्न विचारण्यास नकार!
एकीकडे माध्यम स्वातंत्र्याविषयीचा मुद्दा चर्चेत असताना दुसरीकडे शुक्रवारी दिल्लीत मोदी व बायडेन यांच्यातील चर्चेनंतर झालेल्या पत्रकार परिषदेत वारंवार मागणी करूनही पत्रकारांना प्रश्न विचारण्याची संधी देण्यात आली नव्हती. “ही भेट पंतप्रधानांच्या घरी होत आहे. ही काही नेहमीसारखी पंतप्रधानांच्या कार्यालयात झालेली द्विपक्षीय भेट नव्हे”, अशी प्रतिक्रिया अमेरिकेचे राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार जेक सलिवन यांनी दिल्याची माहिती इंडियन एक्स्प्रेसनं सीएनएनच्या हवाल्याने दिली आहे.
Mr. Modi saying to Mr. Biden — “Na Press Conference karoonga,
— Jairam Ramesh (@Jairam_Ramesh) September 10, 2023
Na karne doonga” has had no impact.
Mr. Biden is saying the same things in Vietnam which he said to Mr. Modi’s face in India — on respecting human rights, the role of civil society and free press. pic.twitter.com/08WthcKdUC
संयुक्त निवेदनात काय?
दरम्यान, दोन्ही नेत्यांनी भेटीनंतर काढलेल्या संयुक्त निवेदनातही मानवी हक्क, लोकशाही, स्वातंत्र्य या मूल्यांचा उल्लेख करण्यात आला आहे. “स्वातंत्र्य, लोकशाही, मानवी हक्क, समावेशकता, बहुविविधता, सर्वांना समान संधी या गोष्टी आपल्या देशांच्या यशासाठी महत्त्वाच्या आहेत. या मूल्यांमुळेच आपले द्विपक्षीय संबंध अधिक दृढ होतात”, असं या निवेदनात नमूद करण्यात आलं आहे.
जी २० परिषदेच्या निमित्ताने आपण पंतप्रधान नरेंद्र मोदींशी अनेक मुद्द्यांवर सविस्तर चर्चा केल्याचं जो बायडेन म्हमाले यामध्ये भारत-अमेरिका द्विपक्षीय संबंध सुधारण्याबाबत चर्चा झाल्याचं त्यांनी नमूद केलं. मात्र, त्याचवेळी मानवी हक्कांचा आदर राखण्याचं महत्त्वही आपण अधोरेखित केल्याचं ते म्हणाले.
“बलशाली देशाच्या निर्मितीतील माध्यम स्वातंत्र्याचं महत्त्व”
“मी हे नेहमीच करतो. या दौऱ्यात मी मोदींशी सविस्तर चर्चा केली. यात मानवी हक्कांचा आदर राखण्याचं महत्त्व मी त्यांच्याशी बोलताना अधोरेखित केलं. तसेच, नागरी समाज व मुक्त माध्यमे एक बलशाली देश निर्माण करण्यात किती महत्त्वाची भूमिका बजावतात यावरही मी त्यांच्याशी बोललो”, असं जो बायडेन यांनी व्हिएतनामच्या हनॉईमध्ये आपल्या संभाषणात नमूद केलं. “आम्हाला खूप साऱ्या महत्त्वाच्या गोष्टी करायच्या आहेत”, असंही बायडेन यांनी यावेळी नमूद केलं.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदींचे मानले आभार!
दरम्यान, अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष म्हणून आपल्या पहिल्याच भारतभेटीमध्ये मिळालेल्या पाहुणचारासाठी त्यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदींच आभार मानले आहेत. “जी २० परिषदेचं आयोजन व तिथे सर्व सदस्य राष्ट्र प्रमुखांची करण्यात आलेली उत्तम व्यवस्था यासाठी मी पुन्हा एकदा मोदींचे आभार मानतो. गेल्या वर्षी जूनमध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी अमेरिकेच्या दौऱ्यावर आले होते. तिथून पुढे आता दोन्ही देशांमधील संबंध अधिक चांगले कसे करता येतील, यावर आम्ही सविस्तर चर्चा केली”, असंही बायडेन म्हणाले.
पत्रकारांना प्रश्न विचारण्यास नकार!
एकीकडे माध्यम स्वातंत्र्याविषयीचा मुद्दा चर्चेत असताना दुसरीकडे शुक्रवारी दिल्लीत मोदी व बायडेन यांच्यातील चर्चेनंतर झालेल्या पत्रकार परिषदेत वारंवार मागणी करूनही पत्रकारांना प्रश्न विचारण्याची संधी देण्यात आली नव्हती. “ही भेट पंतप्रधानांच्या घरी होत आहे. ही काही नेहमीसारखी पंतप्रधानांच्या कार्यालयात झालेली द्विपक्षीय भेट नव्हे”, अशी प्रतिक्रिया अमेरिकेचे राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार जेक सलिवन यांनी दिल्याची माहिती इंडियन एक्स्प्रेसनं सीएनएनच्या हवाल्याने दिली आहे.
Mr. Modi saying to Mr. Biden — “Na Press Conference karoonga,
— Jairam Ramesh (@Jairam_Ramesh) September 10, 2023
Na karne doonga” has had no impact.
Mr. Biden is saying the same things in Vietnam which he said to Mr. Modi’s face in India — on respecting human rights, the role of civil society and free press. pic.twitter.com/08WthcKdUC
संयुक्त निवेदनात काय?
दरम्यान, दोन्ही नेत्यांनी भेटीनंतर काढलेल्या संयुक्त निवेदनातही मानवी हक्क, लोकशाही, स्वातंत्र्य या मूल्यांचा उल्लेख करण्यात आला आहे. “स्वातंत्र्य, लोकशाही, मानवी हक्क, समावेशकता, बहुविविधता, सर्वांना समान संधी या गोष्टी आपल्या देशांच्या यशासाठी महत्त्वाच्या आहेत. या मूल्यांमुळेच आपले द्विपक्षीय संबंध अधिक दृढ होतात”, असं या निवेदनात नमूद करण्यात आलं आहे.
