तेलंगणातील मेडक जिल्ह्यात नियमित प्रशिक्षणादरम्यान आज (४ डिसेंबर) Pilatus PC 7 Mk II विमान कोसळून भीषण अपघात झाला. या अपघातात दोन वैमानिक गंभीर जखमी असल्याचे वृत्त आहे. खरंतर हे विमान अपघातमुक्त विमान होतं. या विमानाचा याआधी केव्हाच अपघात झाला नव्हता. भारतीय सशस्त्र दलात सुरुवातीपासूनच स्विस-निर्मित विमानांच्या ताफ्याचा अपघातमुक्त विमानाचा रेकॉर्ड होता आणि या विमानामार्फत धाडसी वैमानिकांना प्रशिक्षण देण्यात येतं.
Pilatus PC 7 Mk II हे स्वित्झर्लंडनिर्मित विमान असून १९९४ साली या विमानाची निर्मिती करण्यात आली होती. हे विमान सिंगल-इंजिन विमान आहे, ज्यावर IAF पायलट मूलभूत प्रशिक्षण घेतात. Pilatus Aircraft द्वारे उत्पादित टर्बोप्रॉप ट्रेनर विमान, रुकी वैमानिकांच्या प्रारंभिक प्रशिक्षण आणि मूलभूत उड्डाण प्रशिक्षणासाठी आहे.
विमानाचं वैशिष्ट्य काय?
विमानाची लांबी १०.८ मीटर, पंखांची लांबी १०.१९ मीटर आणि उंची ३.२६ मीटर आहे. PC-7 Mk II कमाल ३३ हजार फूट उंचीवर उड्डाण करू शकते आणि समुद्रसपाटीपासून ४४८ किमी प्रति तास या वेगाने क्षैतिज समुद्रपर्यटन गती आहे. विमानाचा कमाल ऑपरेटिंग वेग ५५६ किमी प्रति तास आहे, तर विमानाची कमाल श्रेणी १५०० किमी आहे. भारतात हे विमान २०११ साली सेवेत आले.
भारतीय हवाई दलाव्यतिरिक्त, हे विमान दक्षिण आफ्रिकन हवाई दल (SAAF), बोत्सवाना संरक्षण दल (BDF), रॉयल मलेशियन वायुसेना आणि रॉयल ब्रुनेई हवाई दल यांच्या सेवेत आहे. भारतात हे विमान आल्यानंतर १६० पेक्षा जास्त PC-7 Mk II ट्रेनर विमाने विकली गेली. तसंच, युरोप, मध्य पूर्व, आफ्रिका, उत्तर आणि दक्षिण अमेरिका आणि आशियातील २१ हवाई दलांकडून ६०० हून अधिक ऑर्डर प्राप्त झाल्या आहेत.
PC-7 MK II जेट IAF मध्ये का वापरले जातात?
Pilatus विमान PC-7 Mk II प्रशिक्षण प्रणालीच्या समावेशामुळे IAF च्या मूलभूत पायलट प्रशिक्षण क्षमतेत क्रांती घडली आहे. रूकी IAF पायलट सुपरसोनिक लढाऊ विमाने उडवण्यापूर्वी तीन टप्प्यातील प्रशिक्षणातून जातात. सुरुवातीला Pilatus PC-7 Mk II विमान, नंतर किरण प्रशिक्षक आणि शेवटी ब्रिटीश-मूळचे हॉक प्रगत जेट ट्रेनर असा हा टप्पा असतो.
Pilatus PC-7 Mk II ने प्रशिक्षण उड्डाणाचा विक्रम केला आहे आणि भारतीय हवाई दल, भारतीय नौदल आणि भारतीय तटरक्षक दलाच्या २५०० हून अधिक कॅडेट्स आणि वैमानिकांना प्रशिक्षण दिले आहे. २०११ मध्ये हे लढाऊ विमान भारतात आले होते. PC-7 Mk II फ्लीटने फेब्रुवारी २०२३मध्ये २ लाख तासांचं अपघात-मुक्त उड्डाणाचा मोठा टप्पा यशस्वीपणे पार केला. सध्या या मॉडेलची जवळपास १८१ विमाने सेवेत आहेत. पण भारत वैमानिकांना प्रशिक्षण देण्यासाठी PC-7 Mk II फ्लीटच्या जागी स्वदेशी बनावटीचे हिंदुस्तान टर्बो ट्रेनर एअरक्राफ्ट-40 (HTT-40) आणण्यास उत्सुक आहे.
तेलंगणातील मेडक जिल्ह्यात झालेला अपघात हा भारतातील विमानाचा पहिला अपघात असल्याचे मानले जात असले तरी, परदेशात विमान क्रॅश झाल्याची नोंद आहे. या वर्षी फेब्रुवारीमध्ये, PC-7Mk II विमान, वैद्यकीय वाहतूक विमान म्हणून वापरले जात होते. अमेरिकेतील नेवाडा येथे हिवाळी वादळाच्या वेळी क्रॅश झाले होते. त्यात विमानातील सर्व पाच जण ठार झाले. सिंगल-इंजिन Pilatus PC12 रेनोच्या आग्नेयेला सुमारे ६४ किलोमीटर अंतरावर जमिनीवर आदळण्यापूर्वी तुटले.
