अफगाणिस्तानवर तालिबान्यांनी केलेल्या आक्रमणाचे पडसाद जगभरात उमटू लागले आहेत. तालिबानी दहशतवाद्यांनी हा देश ताब्यात घेतल्यानंतर जगभरातल्या सुरक्षा यंत्रणा खडबडून जाग्या झाल्या आहेत. आपापल्या देशाच्या राजदूतांना तसंच नागरिकांना वाचवण्यासाठी प्रत्येक देश प्रयत्नांची शर्थ करत आहेत. ह्या तालिबान्यांचा आणि भारताचे शेजारी राष्ट्र पाकिस्तानचा जवळचा संबंध असल्याचं सांगितलं जात आहे. तसंच पाकिस्तानच्या तालिबान्यांसोबतच्या स्नेहामुळे भारताला भविष्यात कोणत्या आव्हानांना सामोरं जावं लागू शकतं, याबद्दल थोडक्यात जाणून घेऊ.

या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा
Skip
या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा

बीबीसीने दिलेल्या माहितीनुसार, पाकिस्तानचे तालिबान्यांसोबत जवळचे संबंध आहेत. अमेरिकेसोबत व्यवहार करत असताना पाकिस्तान या संबंधांचा वापर करत आहे. पण तालिबानी मात्र आपल्यावर पाकिस्तानचा प्रभाव असल्याचं नाकारत असले तरी पाकिस्तानला एक चांगलं शेजारी राष्ट्र मानतात. पाकिस्तानात अफगाणिस्तानचे तीस लाखांहूनही अधिक शरणार्थी आहेत आणि दोन्ही देशांमध्ये जवळपास अडीच हजार किलोमीटर लांबीची सीमाही आहे. त्यामुळे पाकिस्तानला तालिबानला सहकार्य करणारा महत्त्वाचा देश मानलं जातं. मात्र पाकिस्तानचे पंतप्रधान इमरान खान यांचं म्हणणं आहे की अफगाणिस्तान हा देश त्यांच्या फारसा पसंतीचा नाही. अफगाणिस्तानच्या संकटात पाकिस्तानची भूमिका महत्त्वाची आहे. अफगाणिस्तान सरकार हे पाकिस्तानवर तालिबानची मदत करण्याचा आणि अफगाणिस्तानाच्या अंतर्गत कामकाजात दखल देण्याचा आरोप करते.

आणखी वाचा

हेही वाचा – अफगाणिस्तानमध्ये अडकलेले भारतीय परत कसे येणार? परराष्ट्रमंत्री म्हणतात…

भारतीय सुरक्षा व्यवस्थांचं असं म्हणणं आहे की, आयसिस-खोरासन ही संघटना पाकिस्ताननेच लष्कर-ए-तोयबाच्या मदतीने निर्माण केली आहे. तर पाकिस्तान आणि तालिबानचा असा आरोप आहे की आयसिसची निर्मिती भारतानेच केलेली आहे. अफगाणिस्तानवरील संकट आणि पाकिस्तानचा त्याच्याशी संबंध यामुळे भारत-पाकिस्तान संबंध आणखी कटू होत जातील अशी शक्यता इंडियन एक्सप्रेसने वर्तवली आहे. तर अफगाणिस्तानवर असणारा भारताचा प्रभाव मात्र आता कमी होईल.

IC-814 हायजॅक करण्यात आलं होतं ती घटना आणि अपहरणकर्त्यांनी कंदहारमध्ये विमान उभा केल्यामुळे त्यांचा मार्ग मिळाला याची खात्री करण्यासाठीची तालिबानची भूमिका या घटनेवेळी कार्यरत असणाऱ्या अधिकाऱ्यांच्या अजूनही स्मरणात आहे. या अधिकाऱ्यांपैकीच एक होते भारताचे राष्ट्रीय सल्लागार अजित डोवाल.

आणखी वाचा – अफगाणिस्तान संघर्ष : जो बायडेन यांचं राष्ट्राला उद्देशून भाषण; म्हणाले, “अफगाणी नेत्यांनी…”

हक्कानी नेटवर्क, आयएसआय आणि तालिबान या दोघांचा जवळचा सहयोगी आहे. काबुलमधील भारतीय दूतावासावर झालेल्या घातक हल्ल्यासाठी अमेरिका आणि भारताने त्याला दोषी ठरवले आहे. या हल्ल्यात ६० अफगाण नागरिकांसह दूतावासात तैनात भारतीय लष्करी अधिकाऱ्यांचा मृत्यू झाला होता.

भारतीय सुरक्षा संस्थेला भीती आहे की पाकिस्तानवरील फायनान्शिअल अॅक्शन टास्क फोर्सपासून वाचण्यासाठी, भारत-केंद्रित जिहादी तंझीम जसे की एलईटी आणि जेईएम यांना अफगाणिस्तानात नवीन सुरक्षित आश्रय मिळू शकतात जिथून ते भारताविरूद्ध हल्ल्यांची योजना आखत राहतील.

बीबीसीने दिलेल्या माहितीनुसार, पाकिस्तानचे तालिबान्यांसोबत जवळचे संबंध आहेत. अमेरिकेसोबत व्यवहार करत असताना पाकिस्तान या संबंधांचा वापर करत आहे. पण तालिबानी मात्र आपल्यावर पाकिस्तानचा प्रभाव असल्याचं नाकारत असले तरी पाकिस्तानला एक चांगलं शेजारी राष्ट्र मानतात. पाकिस्तानात अफगाणिस्तानचे तीस लाखांहूनही अधिक शरणार्थी आहेत आणि दोन्ही देशांमध्ये जवळपास अडीच हजार किलोमीटर लांबीची सीमाही आहे. त्यामुळे पाकिस्तानला तालिबानला सहकार्य करणारा महत्त्वाचा देश मानलं जातं. मात्र पाकिस्तानचे पंतप्रधान इमरान खान यांचं म्हणणं आहे की अफगाणिस्तान हा देश त्यांच्या फारसा पसंतीचा नाही. अफगाणिस्तानच्या संकटात पाकिस्तानची भूमिका महत्त्वाची आहे. अफगाणिस्तान सरकार हे पाकिस्तानवर तालिबानची मदत करण्याचा आणि अफगाणिस्तानाच्या अंतर्गत कामकाजात दखल देण्याचा आरोप करते.

आणखी वाचा

हेही वाचा – अफगाणिस्तानमध्ये अडकलेले भारतीय परत कसे येणार? परराष्ट्रमंत्री म्हणतात…

भारतीय सुरक्षा व्यवस्थांचं असं म्हणणं आहे की, आयसिस-खोरासन ही संघटना पाकिस्ताननेच लष्कर-ए-तोयबाच्या मदतीने निर्माण केली आहे. तर पाकिस्तान आणि तालिबानचा असा आरोप आहे की आयसिसची निर्मिती भारतानेच केलेली आहे. अफगाणिस्तानवरील संकट आणि पाकिस्तानचा त्याच्याशी संबंध यामुळे भारत-पाकिस्तान संबंध आणखी कटू होत जातील अशी शक्यता इंडियन एक्सप्रेसने वर्तवली आहे. तर अफगाणिस्तानवर असणारा भारताचा प्रभाव मात्र आता कमी होईल.

IC-814 हायजॅक करण्यात आलं होतं ती घटना आणि अपहरणकर्त्यांनी कंदहारमध्ये विमान उभा केल्यामुळे त्यांचा मार्ग मिळाला याची खात्री करण्यासाठीची तालिबानची भूमिका या घटनेवेळी कार्यरत असणाऱ्या अधिकाऱ्यांच्या अजूनही स्मरणात आहे. या अधिकाऱ्यांपैकीच एक होते भारताचे राष्ट्रीय सल्लागार अजित डोवाल.

आणखी वाचा – अफगाणिस्तान संघर्ष : जो बायडेन यांचं राष्ट्राला उद्देशून भाषण; म्हणाले, “अफगाणी नेत्यांनी…”

हक्कानी नेटवर्क, आयएसआय आणि तालिबान या दोघांचा जवळचा सहयोगी आहे. काबुलमधील भारतीय दूतावासावर झालेल्या घातक हल्ल्यासाठी अमेरिका आणि भारताने त्याला दोषी ठरवले आहे. या हल्ल्यात ६० अफगाण नागरिकांसह दूतावासात तैनात भारतीय लष्करी अधिकाऱ्यांचा मृत्यू झाला होता.

भारतीय सुरक्षा संस्थेला भीती आहे की पाकिस्तानवरील फायनान्शिअल अॅक्शन टास्क फोर्सपासून वाचण्यासाठी, भारत-केंद्रित जिहादी तंझीम जसे की एलईटी आणि जेईएम यांना अफगाणिस्तानात नवीन सुरक्षित आश्रय मिळू शकतात जिथून ते भारताविरूद्ध हल्ल्यांची योजना आखत राहतील.