फळांचा राजा आंब्याला ‘हापूस’ हे नाव कसं पडलं? हा शब्द नेमका आला कुठून? जाणून घ्या रंजक गोष्ट

महाराष्ट्रात आंब्याचे मोठ्या प्रमाणात उत्पादन घेतले जाते. रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग, रायगड, कोल्हापूरसह अनेक राज्यांमध्ये आंब्याच्या बागा आहेत. पण यात कोकणातील विशेषत: सिंधुदुर्ग आणि रत्नागिरी जिल्ह्यांमध्ये आंब्यांची मोठ्या प्रमाणात लागवड होते, तसेच याच भागातून मोठ्याप्रमाणात आंबे मुंबईसह परदेशात निर्यात होतात. पण या आंब्याला ‘हापूस’ हे नाव कसे पडले हे आपण ‘कहाणी शब्दांची : मराठी भाषेच्या जडणघडणीची’ या पुस्तकात लेखक सदानंद कदम यांनी दिलेल्या माहितीच्या आधारे जाणून घेऊ….

आणखी वाचा

‘या’ तारखेला जन्मलेले लोक कमी वयात होतात श्रीमंत, कमावतात आयुष्यात भरपूर धन-संपत्ती

‘हिंदुत्व तोडणारा राक्षस’, कालीचरण यांच्या विधानानंतर मनोज जरांगे…

नारळाच्या शेंड्या काढून वैतागलात? ‘हा’ सोपा जुगाड एकदा वापरा अन् झटक्यात होईल काम

हळदीच्या पाण्याचे सेवन अन् दुपारच्या जेवणात…; रकुल प्रीत सिंगने सांगितला तिचा डाएट प्लॅन; म्हणाली, “रात्रीचे जेवण…”

UPSC Essentials: हत्तींपासून रामायणापर्यंत भारताने जगाला काय दिले? काय सांगतो भारताच्या समृद्ध व्यापाराचा इतिहास?

“मला त्याच वेळेला ऑस्कर…”, निळू फुलेंची आठवण सांगत प्रसाद ओक म्हणाला, “त्यांनी मला फोन केला आणि…”

रितेश भाऊ अन् जिनिलीया वहिनींकडून खास निमंत्रण! सूरज चव्हाण देशमुखांच्या घरी केव्हा जाणार? म्हणाला, “ते देवमाणूस…”

चारुलताच भुवनेश्वरी! अक्षराची शंका खरी ठरली, ‘त्या’ गोष्टीमुळे मास्तरीण बाईंनी अचूक ओळखलं; मालिकेत काय घडणार? पाहा प्रोमो

आंब्याला ‘हापूस’ हे नाव कसे पडले?

‘आंबा खावा तर तो हापूसच. त्याची चव दुसच्या कोणत्याच आंब्याला यायची नाही’ हे वाक्य आंब्याच्या सीझनमध्ये हमखास ऐकायला मिळते. या नावावरुन एक मराठी चित्रपटही आला होता. पण आंब्याला हे नाव आलं कुठून? कोणी याचं हे नामकरण केलं? याचा शोध जातो तो थेट पोर्तुगीजांपर्यंत. पहिल्यांदा भारतात या जातीचा आंबा लावला तो पोर्तुगीजांनी. पण तो सुद्धा गोवा प्रांतात. तिथून तो कोकणभर पसरला आणि आता तर साऱ्या जगभर. या आंब्याचे मूळ नाव ‘आल्फोन्सो’ असे होते, जे पोर्तुगीज भाषेतील आहे. पण कालांतराने झालं अपूस आणि मग महाराष्ट्रात येईपर्यंत त्याचं झालं हापूस…. यात देवगड हापूस आंब्याने साऱ्या जगात नाव कमावलं. इथला हापूस आंबा इतका महाग विकला जातो की अनेकदा तो सर्वसामान्य लोकांना विकत घेणं परवडत नाही.

बाजारपेठांमध्ये आज कर्नाटक, गुजरात, उत्तर प्रदेश, आंध्रप्रदेश, बिहार, तेलंगणा राज्यांतूनही मोठ्याप्रमामात आंबे येतात. हे आंबे हल्ली अनेक आंबा विक्रेते हापूसच्या नावाने खपवतात. पण हापूस तो हापूस. त्याची चव, गंध दुसऱ्या कोणत्याच आंब्याला येणार नाही, विशेष म्हणजे हात धुतल्यानंतरही गंध दरवळत राहतो आणि जिभेवर मधुर चव रेंगाळत राहते.

आज महाराष्ट्रात आंब्याच्या दहाहून अधिक जाती आहेत. यात पायरी, तोतापुरी, गोवा माणकूर, सुवर्णरेखा, नीलम, दशेरी, लंगडा, केसर बेंगनपल्ली, हिमसागर, बनेशन, ओलूर समावेश आहे, पण यातील कोणत्याच आंब्याला हापूसची चव येणार नाही.