मतदान हा प्रत्येक नागरिकाचा अधिकार आहे. मतदान करण्याचा अधिकार हा प्रत्येक नागरिकाचा त्याच्या राष्ट्राप्रती एक विशेषाधिकार आहेत पण प्रत्येक नागरिकाचे ते कर्तव्य देखील आहे. देश किंवा राज्यातीव कोणत्याही समस्यांमध्ये बदलण्याचा आणि सुधारण्याचा अधिकार कोणाला असेल आणि देशाच्या किंवा राज्याच्या विकासासाठी कायद्यात सुधारणा करण्याचा अधिकार कोणाला असेल याचा निर्णय नागरिकांच्या मतांवर ठरतो. मतदान करण्यासाठी मतदार ओळखपत्र अत्यंत आवश्यक असते. मतदान ओळखपत्र अर्ज करण्याची किंवा त्यामध्ये मतदान ओळखपत्रामध्ये कोणतीही सुधारणा करण्याची प्रक्रिया महत्त्वाची असली तरी, काही वेळा ती खूपच गोंधळात टाकणारी ठरू शकते. विशेषत: जर तुम्ही पहिल्यांदाच ही प्रक्रिया करत असाल तर. म्हणून, तुमचे काम सोपे करण्यासाठी या प्रक्रियेबद्दलची सविस्तर माहिती आधीच जाणून घेणे आवश्यक आहे. NVSP पोर्टल करू शकता नोंदणी NVSP पोर्टल किंवा नॅशनल व्होटर्स सर्व्हिस पोर्टल हे भारतीय निवडणूक आयोगाने तयार केलेल ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म आहे. हे सिंगल प्लॅटफॉर्म भारतीय नागरिकांना मतदारांशी संबंधित अनेक सेवा देते. NVSP लॉगिनपासून NVSP स्थिती तपासण्यापर्यंत आणि मतदार ओळखपत्रासाठी अर्ज करण्यापर्यंत, वापरकर्ते सोयीस्करपणे अनेक सेवांचा लाभ घेऊ शकतात. तुम्ही मतदार ओळखपत्रासाठी नोंदणी करण्याचा विचार करत असलात, तो डाउनलोड करण्याचा, त्याची स्थिती तपासण्याचा, मतदार यादीमध्ये तुमच्या नावाचा शोध घेण्याचा किंवा तक्रारी दाखल करण्याचा विचार करत असल्यास, NVSP पोर्टलवर ही सर्व कामे सहज करू शकता. NVSP पोर्टलवर कोणत्या सेवा पुरवल्या जातात? (What are the services provided on NVSP Portal?) हे पोर्टल भारतीय नागरिकांना आणि अनिवासी भारतीयांना देशाच्या निवडणूक प्रक्रियेत सहभागी होण्यासाठी ऑनलाइन सेवां देण्यासाठी तयार करण्यात आले आहे. या पोर्टलद्वारे खालील सेवा दिल्या जातात. मतदार ओळखपत्र नोंदणी मतदार ओळखपत्र स्थिती तपासा मतदार यादीत नाव शोधा मतदार आयडी डाउनलोड करा परदेशातील मतदारांसाठी मतदार ओळखपत्र निवडणूक सेवांमध्ये सुधारणा/फेरफार पोलिंग स्टेशन लोकेटर तक्रार दाखल करणे मतदान अधिकाऱ्याची माहिती जाणून घ्या, विधानसभा/संसदीय मतदारसंघ मत माहिती स्लिप प्रिंट करणे NVSP पोर्टलवर नोंदणी कशी करावी? (How to Register on NVSP Portal?) NVSP वर नोंदणी करण्यासाठी आणि विविध ऑनलाइन मतदार संबंधित सेवांमध्ये प्रवेश मिळविण्यासाठी या स्टेप फॉलो करा : १) राष्ट्रीय मतदार सेवा पोर्टल (NVSP) ला भेट द्या. २) होम पेजवरच्या उजव्या कोपऱ्यात उपलब्ध असलेल्या ‘साइन-अप’ पर्यायावर क्लिक करा. ३)तुमचा मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी आणि कॅप्चा कोड एंटर करा आणि 'सुरू ठेवा' वर क्लिक करा. ४) तुमचे 'नाव', 'आडनाव', 'पासवर्ड', 'पासवर्डची पुष्टी करा' प्रविष्ट करा आणि 'ओटीपीची विनंती करा' बटणावर क्लिक करा. ५) तुमच्या मोबाइल नंबर आणि ईमेल आयडीवर पाठवलेला OTP एंटर करा आणि 'Verify' वर क्लिक करा. एकदा तुमचा OTP व्हेरिफाय झाला की तुमची NVSP वर नोंदणी केली जाईल. तुम्ही पुढच्या वेळी थेट NVSP मध्ये लॉग इन करू शकता आणि मतदार आयडी-संबंधित सेवांमध्ये प्रवेश करू शकता. NVSP पोर्टल लॉगिन प्रक्रिया (NVSP Portal Login Process) NVSP च्या ऑनलाइन सेवा वापरण्यासाठी तुम्ही लॉग इन करणे आवश्यक आहे. १)राष्ट्रीय मतदार सेवा पोर्टल (NSVP) ला भेट द्या २) मुख्यपृष्ठाच्या वरच्या उजव्या कोपऱ्यात उपलब्ध असलेल्या 'लॉगिन' पर्यायावर क्लिक करा. ३) तुमचा मोबाइल नंबर, पासवर्ड आणि कॅप्चा एंटर करा आणि 'OTP विनंती' बटणावर क्लिक करा. ४) तुमच्या मोबाईल नंबरवर पाठवलेला OTP एंटर करा आणि 'Verify & Login' बटणावर क्लिक करा. नवीन मतदार ओळखपत्रासाठी अर्ज कसा करावा: (How To Apply for Voter ID Card ?) कोणाच्याही ताब्यात असलेले सर्वात महत्त्वाचे कागदपत्र असल्याने नवीन मतदार ओळखपत्रासाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया दोन कारणांमुळे त्रासदायक ठरू शकते, म्हणजे, एकतर त्याच्या अवघड पद्धतीमुळे किंवा सरकारी अर्ज भरण्याच्या मानसिक दबावामुळे. मतदार ओळखपत्रासाठी पात्रता: (Eligibility for Voter ID Card) तुम्ही भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे. तुमचे वय १८ वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त असणे आवश्यक आहे (तुम्ही अर्ज करता त्या वर्षाच्या १ जानेवारीपर्यंत). तुम्ही साधारणपणे एका विशिष्ट मतदारसंघात किमान कालावधीसाठी (जे राज्यानुसार बदलते) राहणे आवश्यक आहे. मतदार ओळखपत्रासाठी आवश्यक कागदपत्रे: (Documents Required for Voter ID Card) ओळखीचा पुरावा: आधार कार्ड, पासपोर्ट, ड्रायव्हिंग लायसन्स, पॅन कार्ड, फोटोसह बँक पासबुक इ. पत्त्याचा पुरावा: आधार कार्ड, पासपोर्ट, वीज बिल, रेशन कार्ड, मालमत्ता कर पावती इ. जन्मतारेखाचा पुरावा: जन्म प्रमाणपत्र, शाळा सोडल्याचा दाखला, पासपोर्ट इ. नवीन मतदार ओळखपत्रासाठी अर्ज करण्याच्या पद्धती (Methods of Application:) नवीन मतदार ओळखपत्रासाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही पद्धतीने करता येते. ऑनलाइन पद्धतीने मतदार ओळखपत्रासाठी अर्ज कसा करावा? ( How To Apply for Voter ID Card Online?) राष्ट्रीय मतदार सेवा पोर्टलला भेट द्या (). नवीन वापरकर्ते असाल तर नोंदणी करा किंवा आधीपासून खाते असेल तर लॉग इन करा. तुमचे राज्य निवडा आणि "नवीन नोंदणी" (फॉर्म ६) निवडा. नाव, पत्ता, जन्मतारीख इत्यादी तपशीलांसह फॉर्म भरा. आवश्यक कागदपत्रांच्या स्कॅन केलेल्या प्रती अपलोड करा (ओळख पुरावा, पत्ता पुरावा, पासपोर्ट आकाराचा फोटो). अर्ज जमा करा आणि त्याची स्थिती ऑनलाइन ट्रॅक करा. ऑफलाइन पद्धतीने मतदार ओळखपत्रासाठी अर्ज कसा करावा? (How to Apply for Voter ID Card Offline?) कामाच्या वेळेत जवळच्या निवडणूक नोंदणी अधिकारी (ERO) कार्यालयाला किंवा नियुक्त बूथला भेट द्या. फॉर्म ६ घ्याआणि तो पूर्णपणे भरा. आवश्यक कागदपत्रांच्या स्वयं-साक्षांकित प्रती जोडा. फॉर्म आणि कागदपत्रे संबंधित अधिकाऱ्याकडे जमा करा. मतदार ओळखपत्राची स्थिती तपासा (Voter ID Card Status Check) ऑनलाइन मतदार ओळखपत्र अर्ज स्थितीचा मागोवा घेण्यासाठी तुम्ही खालील गोष्टींचे करू शकता: १) राष्ट्रीय मतदार सेवा पोर्टल (NSVP) ला भेट द्या. २) 'लॉग इन' बटणावर क्लिक करा. तुमचा मोबाईल नंबर, पासवर्ड, कॅप्चा कोड आणि OTP टाकून लॉग इन करा. ३) एकदा तुम्ही लॉग इन केल्यानंतर, 'ट्रॅक ॲप्लिकेशन स्टेटस' टॅबवर क्लिक करा. ४) फॉर्म ५ किंवा फॉर्म ६ जमा करताना मिळालेला संदर्भ क्रमांक टाका, तुमचे राज्य निवडा आणि 'सबमिट' बटणावर क्लिक करा. ५) मतदार नोंदणी स्थिती स्क्रीनवर दिसेल. हेही वाचा - लग्नानंतर मतदान ओळखपत्र नवीन पत्त्यावर ट्रान्सफर कसे करायचे माहितीये का? अवघ्या ७ सोप्या स्टेप्समध्ये; जाणून घ्या प्रक्रिया NVSP पोर्टलवर मतदार ओळखपत्र कसे डाउनलोड करावे? (How to Download Voter ID Card on NVSP Portal?) तुमचे मतदार ओळखपत्र डाउनलोड करण्यासाठी खालील पर्याय लक्षात ठेवा. १) राष्ट्रीय मतदार सेवा पोर्टल (NSVP) ला भेट द्या. २) 'लॉग इन' बटणावर क्लिक करा. तुमचा मोबाईल नंबर, पासवर्ड, कॅप्चा कोड आणि OTP टाकून लॉग इन करा. ३) एकदा तुम्ही लॉग इन केल्यानंतर, 'E-EPIC डाउनलोड' टॅबवर क्लिक करा. ४) 'EPIC क्रमांक' किंवा 'फॉर्म संदर्भ क्रमांक' पर्याय निवडा. ५) EPIC क्रमांक किंवा फॉर्म संदर्भ क्रमांक टाका, राज्य निवडा आणि ‘शोध’ वर क्लिक करा. ६) मतदार ओळखपत्र तपशील स्क्रीनवर दिसेल. 'ओटीपी पाठवा' बटणावर क्लिक करा. कृपया लक्षात घ्या की तुमचा मोबाइल नंबर अपडेट न केल्यास, 'ओटीपी पाठवा' बटण उपलब्ध होणार नाही. ७) OTP एंटर करा आणि 'Verify' वर क्लिक करा. ८) मतदार ओळखपत्र डाउनलोड करण्यासाठी ‘डाऊनलोड e-EPIC’ बटणावर क्लिक करा. मतदार यादीतील नाव तपासा (Check the name in the electoral roll) तुमचे नाव मतदार यादीत आहे की नाही हे तपासण्यासाठी, खालील गोष्टी करा १)राष्ट्रीय मतदार सेवा पोर्टल (NSVP) वर जा. २) ‘मतदार यादीत शोधा’ टॅबवर क्लिक करा. ३) कोणताही एक पर्याय निवडा - 'तपशीलांनुसार शोधा', 'EPIC द्वारे शोधा' किंवा 'मोबाइलद्वारे शोधा'. ४) आवश्यक माहिती जोडा आणि 'शोध'वर क्लिक करा. मतदार ओळखपत्र ऑनलाइन पडताळणी ५) जेव्हा तुमचे नाव मतदार यादीत किंवा मतदार यादीमध्ये असेल तेव्हा तुमचे तपशील स्क्रीनवर दिलेव. 'अॅक्शन' कॉलम अंतर्गत 'View Details' वर क्लिक करून तुम्ही तुमचे तपशील बरोबर आहेत का ते तपासू शकता. हेही वाचा - NOTA म्हणजे काय? NOTA ला सर्वाधिक मते मिळाल्यावर काय होते? मतदार ओळखपत्रातील सुधारणा: (Correction in the existing voter’s ID) तुमचे नाव, पत्ता, जन्मतारीख किंवा पतीच्या किंवा वडिलांच्या नावात काही चूक असल्यास तुमचा मतदार आयडी दुरुस्त करणे आवश्यक आहे, कारण अगदी छोट्या टायपिंगमुळेही निवडणुकीदरम्यान मतपत्रिका काढून टाकण्याची संधी मिळू शकते. त्यामुळे तुमच्या मतदार ओळखपत्रातील सर्व माहिती अचूक असल्याची खात्री करा. मतदार ओळखपत्रातील सुधारणेसाठी आवश्यक कागदपत्रे: (Documents Required for Correction of Voter ID Card) ओळखीचा पुरावा: आधार कार्ड, पॅन कार्ड, पासपोर्ट इ. पत्त्याचा पुरावा (रेशन कार्ड, वीज बिल, बँक स्टेटमेंट इ.). नावात बदल केल्याचा पुरावा (विवाह प्रमाणपत्र, राजपत्र अधिसूचना इ.). त्याच मतदारसंघातील पत्त्यात बदल केल्यास दुरुस्तीसाठी कोणत्याही कागदपत्रांची आवश्यकता नाही. मतदार ओळखपत्रातील सुधारणा पद्धती: (Method of Amendment of Voter ID Card) नवीन मतदार ओळखपत्रासाठी अर्ज करण्याच्या प्रक्रियेप्रमाणे, दुरुस्तीची प्रक्रिया देखील ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही पद्धतीने केली जाऊ शकते. ऑनलाइन पद्धतीद्वारे मतदार ओळखपत्रातील सुधारणा कशी करावी? (How to amend voter ID card through online mode?) राष्ट्रीय मतदार सेवा पोर्टलला भेट द्या (). नोंदणी करा आणि तुमच्या क्रेडेन्शियल्ससह लॉग इन करा. नोंदी दुरुस्त करण्यासाठी "फॉर्म 8" निवडा. फॉर्म भरा, आवश्यक कागदपत्रांच्या स्कॅन केलेल्या प्रती अपलोड करा आणि सबमिट करा. तुमच्या अर्जाच्या स्थितीचा ऑनलाइन मागोवा घ्या. ऑफलाइन पद्धतीद्वारे मतदार ओळखपत्रातील सुधारणा कशी करावी? (How to amend voter ID card through offline mode?) तुमच्या राज्याच्या मुख्य निवडणूक अधिकारी (CEO) वेबसाइटवरून फॉर्म ८ डाउनलोड करा किंवा तुमच्या जवळच्या निवडणूक नोंदणी अधिकारी (ERO) कार्यालयातून घ्या. फॉर्म भरा, आवश्यक कागदपत्रांच्या स्वयं-साक्षांकित प्रती जोडा आणि ERO कार्यालयात जमा करा. तुमची पोचपावती स्लिप घ्या आणि ERO कार्यालयात स्थितीचा मागोवा घ्या. महत्वाचे मुद्दे: ही प्रक्रिया विनामूल्य आहे. प्रक्रिया पूर्ण होण्यास वेळ लागू शकतो. सामान्यतः ३० दिवसांच्या आत प्रक्रिया पूर्ण होते. दुरुस्ती प्रक्रियेदरम्यान तुम्ही तुमचा मोबाईल नंबर आणि ईमेल आयडी अपडेट करू शकता. तुम्ही त्याच मतदारसंघातील निवासस्थान बदलल्यास ERO ला कळवा. जरी १८ वर्षे किंवा त्याहून अधिक वयाच्या कोणत्याही व्यक्तीने त्यांच्या मतदारसंघात होणाऱ्या कोणत्याही निवडणुकीपूर्वी त्यांचे मतदार ओळखपत्र दुरुस्त करण्याबाबत सावधगिरी बाळगली पाहिजे.
