आधार व्हर्च्युअल आयडी म्हणजे काय? VID कसा मिळतो? जर तुम्ही तुमचा व्हीआयडी विसरला तर? जाणून घ्या सर्वकाही..

Aadhaar Virtual ID: आधार हा भारतीय नागरिकांसाठी सर्वात महत्वाच्या कागदपत्रांपैकी एक आहे कारण तो अनेकदा विविध आर्थिक व्यवहारांसाठी आवश्यक असतो. पण, यामुळे त्याचा गैरवापर होऊ लागला आहे. आधारची सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी, भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरणाने किंवा UIDAI ने आधार व्हर्च्युअल आयडी सादर केला.

आधार व्हर्च्युअल आयडी म्हणजे काय? (What is Aadhaar Virtual ID?)

आधार व्हर्च्युअल आयडी (VID) हा एका व्यक्तीच्या आधार क्रमांकाशी जोडलेला तात्पुरता, १६ अंकी कोड आहे. या वैशिष्ट्यामुळे आधार धारकांना त्यांचा खरा आधार क्रमांक उघड न करता त्यांची ओळख प्रमाणित करता येते. . प्रमाणीकरण किंवा ई-केवायसी सेवा केल्या जातात तेव्हा आधार क्रमांकाऐवजी व्हीआयडी वापरला जाऊ शकतो. आधार क्रमांक वापरल्याप्रमाणेच व्हीआयडी वापरून प्रमाणीकरण केले जाऊ शकते. व्हीआयडीवरून आधार क्रमांक काढणे शक्य नाही. एखादी व्यक्ती अमर्यादित वेळा व्हर्च्युअल आयडी तयार करू शकते परंतु त्याचा वापर खरा आधार कार्ड मिळवण्यासाठी करता येत नाही.

तसेच, आधार व्हर्च्युअल आयडी तयार करण्यासाठी तुम्हाला कोणतेही शुल्क भरावे लागणार नाही. IDAI च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊन सहजपणे तयार करता येते.

आधार क्रमांक धारकाला व्हीआयडी कसा मिळतो? (How does an Aadhaar number holder obtain VID?)

आधार क्रमांक धारकच फक्त व्हीआयडी जनरेट करू शकतो. ते वेळोवेळी त्यांचा व्हीआयडी बदलू शकतात (नवीन व्हीआयडी जनरेट करू शकतात). कोणत्याही वेळी आधार क्रमांकासाठी फक्त एकच व्हीआयडी वैध असेल. आधार क्रमांक धारकांना त्यांचा व्हीआयडी जनरेट करण्यासाठी, ते विसरल्यास त्यांचा व्हीआयडी परत मिळवण्यासाठी आणि त्यांचा व्हीआयडी नवीन नंबरने बदलण्यासाठी यूआयडीएआय विविध पर्याय प्रदान करते. हे पर्याय यूआयडीएआयच्या वेबसाइट (www.myaadhaar.uidai.gov.in), ई-आधार डाउनलोड, एम-आधार मोबाइल अॅप्लिकेशन इत्यादींद्वारे उपलब्ध करून दिले जातील.

आधार व्हर्च्युअल आयडी कसा तयार करायचा? (How to generate Aadhaar Virtual ID?)

स्टेप १: माझ्या आधारच्या अधिकृत पेजला भेट द्या.
स्टेप २: खाली स्क्रोल करा आणि ‘VID जनरेटर’ या पर्यायावर क्लिक करा किंवा तुम्ही या लिंकवर क्लिक करू शकता – https://myaadhaar.uidai.gov.in/genericGenerateOrRetriveVID.
स्टेप ३: ‘VID जनरेट करा’ निवडा, तुमचा आधार क्रमांक, कॅप्चा एंटर करा आणि OTP पाठवा वर क्लिक करा.
स्टेप ३: तुमच्या नोंदणीकृत फोन नंबरवर मिळालेला OTP एंटर करा.
स्टेप ४: पेजच्या तळाशी असलेल्या “सबमिट करा” बटणावर क्लिक करा.
स्टेप ५: तुमचा १६-अंकी व्हर्च्युअल आयडी नंबर आता तुमच्या ईमेल आयडी आणि आधार-नोंदणीकृत सेलफोन नंबरवर पोहोचेल.

आधार हेल्पलाइन क्रमांक १९४७ वर एसएमएस पाठवून देखील व्हीआयडी जनरेट करता येतो. आधार क्रमांक धारकाला “GVID आधार क्रमांकाचे शेवटचे ४ अंक” टाइप करावे लागतील आणि नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांकाद्वारे तो १९४७ वर पाठवावा लागेल.

माझ्यासाठी दुसरा कोणी VID काढू शकेल का? (Can anyone else generate VID for me?)

AUA/KUA सारखी कोणतीही संस्था आधार क्रमांक धारकाच्या वतीने VID जनरेट करू शकत नाही. VID फक्त आधार क्रमांक धारक स्वतः तयार करू शकतो. आधार क्रमांक धारकाला नोंदणीकृत मोबाइल नंबरवर SMS द्वारे VID प्राप्त होईल.

जर आधार क्रमांक धारकाने व्हीआयडी विसरला तर काय होईल? तो/ती पुन्हा मिळवू शकते का? (What if an Aadhaar number holder forgets VID? Can he/she obtain again?)

होय, UIDAI नवीन व्हीआयडी तयार करण्याचे आणि/किंवा सध्याचा व्हीआयडी परत मिळवण्याचे अनेक मार्ग प्रदान करते. हे पर्याय UIDAI च्या वेबसाइट (www.myaadhaar.uidai.gov.in), eAadhaar, mAadhaar मोबाईल अॅप्लिकेशन, एसएमएस इत्यादींद्वारे उपलब्ध करून दिले आहेत.

व्हीआयडी परत मिळवण्यासाठी, आधार क्रमांक धारक आधार हेल्पलाइन क्रमांक १९४७ वर एसएमएस पाठवू शकतो. आधार क्रमांक धारकाला “RVID आधार क्रमांकाचे शेवटचे ४ अंक” टाइप करावे लागतील आणि नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांकाद्वारे तो १९४७ वर पाठवावा लागेल.

ओटीपी किंवा बायोमेट्रिक्स किंवा डेमोग्राफिक्स ऑथेंटिकेशनसाठी व्हीआयडी वापरता येईल का? (Can VID be used for OTP or biometrics or demographics authentication?)

होय. आधार ऑथेंटिकेशन करण्यासाठी आधार क्रमांकाऐवजी व्हीआयडी वापरता येतो.

व्हीआयडीच्या बाबतीत, मला प्रमाणीकरणासाठी संमती द्यावी लागेल का? (In case of VID, do I need to provide consent for authentication?)

होय, व्हीआयडी आधारित प्रमाणीकरणासाठी आधार क्रमांक धारकाची संमती आवश्यक आहे. एजन्सीने आधार क्रमांक धारकाला प्रमाणीकरणाचा उद्देश कळवणे आणि प्रमाणीकरण करण्यासाठी स्पष्ट संमती गोळा करणे आवश्यक आहे.

एजन्सी व्हीआयडी साठवू शकते का? (Can an agency store VID?)

नाही. व्हीआयडी तात्पुरता असल्याने आणि आधार क्रमांक धारक तो बदलू शकतो, त्यामुळे व्हीआयडी साठवण्याचे काही मूल्य नाही. एजन्सींनी कोणत्याही डेटाबेस किंवा लॉगमध्ये व्हीआयडी साठवू नये.

व्हीआयडी पुन्हा जनरेट केल्याने तोच व्हीआयडी येईल की वेगळा व्हीआयडी? (Will re-generation of VID lead to the same VID or a different VID?)

किमान वैधता कालावधीनंतर (सध्या १ कॅलेंडर दिवस किंवा १२ वाजण्याच्या मध्यरात्रीनंतर) आधार क्रमांक धारक नवीन व्हीआयडी पुन्हा जनरेट करण्याची विनंती करू शकतो. अशा प्रकारे, नवीन व्हीआयडी तयार होईल आणि मागील व्हीआयडी निष्क्रिय केला जाईल.
जर आधार क्रमांक धारकाने व्हीआयडी परत मिळवण्याचा पर्याय निवडला तर, शेवटचा सक्रिय व्हीआयडी आधार क्रमांक धारकाला एसएमएसद्वारे पाठवला जाईल. आधार क्रमांक धारकाला “RVIDआधार क्रमांकाचे शेवटचे ४ अंक” टाइप करावे लागेल आणि तो नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांकाद्वारे १९४७ वर पाठवावा लागेल.

व्हीआयडीची मुदत संपण्याचा कालावधी किती आहे?(What is the expiry period of VID?)

सध्या व्हीआयडीसाठी कोणताही कालावधी निश्चित केलेला नाही. आधार क्रमांक धारकाने नवीन व्हीआयडी तयार करेपर्यंत व्हीआयडी वैध असेल.