तुमच्यापैकी अनेकजण भारतीय रेल्वेने प्रवास करत असतील, पण काहीवेळा प्रवाशांना ट्रेन उशीरा येणे किंवा रद्द होणे असा अनुभव येतो. अनेकदा थंडीच्या दिवसात धुके किंवा अतिमुसळधार पावसामुळे ट्रेनला उशीर होतो. पण तुम्हाला माहिती आहे का की, ट्रेनला उशीर झाल्यास तुम्हाला तिकीटाची संपूर्ण रक्कम परत मिळू शकते. आज आम्ही तुम्हाला रेल्वेच्या या नियमांबद्दल सांगणार आहोत, कारण बहुतांश प्रवाशांना रेल्वेने प्रवास करताना नियमांची माहिती नसते. त्यामुळे ते रेल्वेच्या अनेक सेवांपासून दूर राहतात.

या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा
Skip
या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा

भारतीय रेल्वेने वेळेवर सर्व रेल्वे गाड्या धावण्यासाठी अनेक सुधारणा केल्या असल्या तरी अजूनही अनेक गाड्या वेळेवर धावत नसल्याने प्रवाशांना विविध प्रकारच्या समस्यांना सामोरे जावे लागत आहे. जर तुम्हीही अनेकदा ट्रेनने प्रवास करत असाल तर तुमच्यासाठी हे जाणून घेणे खूप गरजेचे आहे.

आणखी वाचा

काय आहे रेल्वेचा नियम?

रेल्वेच्या नियमानुसार, जर ट्रेन कोणत्याही कारणाने रद्द झाली किंवा ३ तास किंवा त्याहून अधिक उशिराने धावत असेल तर प्रवाशाला पूर्ण पैसे परत मिळू शकतात. तसेच ट्रेन रद्द केल्यामुळे किंवा उशीर झाल्यामुळे तिकीट रद्द केल्यावर भारतीय रेल्वे प्रवाशांना पूर्ण परतावा देते. मात्र, बहुतांश प्रवाशांना याची माहिती नसते. जर तुम्ही काउंटवरून तिकीट घेतले असेल तर ते रद्द करण्यासाठी तुम्हाला आरक्षण काउंटरवर जावे लागते. तुम्ही तुमचे तिकीट ऑनलाइन घेतले असल्यास तुम्ही आयआरसीटीसी वेबसाईटवरुन तिकीट रद्द करु शकता.

टीडीआर ऑनलाइन फाइल करा

जर तुमची ट्रेन चार्ट तयार केल्यानंतरही उशीरा होत असेल, तर तिकीट रद्द करण्यासाठी टीडीआर फाइल करा. जर तुम्ही तिकीट काउंटरवरुन तिकीट घेतले असेल, तर तुम्हाला तुमचे तिकीट प्रवासाच्या सुरुवातीच्या स्टेशनवर म्हणजेच तुमच्या बोर्डिंग स्टेशनवर सरेंडर करावे लागेल. यानंतर तुम्हाला परतावा मिळेल. टीडीआर ऑनलाइन भरून तुम्ही ई-तिकीटवर परतावा मिळवू शकता. पण परतावा येण्यासाठी किमान तीन महिने म्हणजे ९० दिवस लागतील.

ट्रेन रद्द झाल्यास रिफंड मिळतो आपोआप

याशिवाय भारतीय रेल्वेने कोणतीही ट्रेन रद्द केल्यास प्रवाशांना ऑटोमॅटिक प्रोसेसच्या माध्यमातून पूर्ण परतावा मिळतो. ऑनलाइन खरेदी केलेल्या ई-तिकीटाची रक्कम ३ ते ७ दिवसांत बँक खात्यात जमा होते. PRS (प्रवासी आरक्षण प्रणाली) काउंटर तिकिटांसाठी, प्रवाशांना संबंधित PRS काउंटरवरून परतावा घ्यावा लागेल. या परताव्याचा दावा करण्यासाठी, प्रवाशांना ट्रेनच्या नियोजित प्रस्थानाच्या 3 दिवसांच्या आत तिकीट सरेंडर करावे लागेल.

भारतीय रेल्वेने वेळेवर सर्व रेल्वे गाड्या धावण्यासाठी अनेक सुधारणा केल्या असल्या तरी अजूनही अनेक गाड्या वेळेवर धावत नसल्याने प्रवाशांना विविध प्रकारच्या समस्यांना सामोरे जावे लागत आहे. जर तुम्हीही अनेकदा ट्रेनने प्रवास करत असाल तर तुमच्यासाठी हे जाणून घेणे खूप गरजेचे आहे.

आणखी वाचा

काय आहे रेल्वेचा नियम?

रेल्वेच्या नियमानुसार, जर ट्रेन कोणत्याही कारणाने रद्द झाली किंवा ३ तास किंवा त्याहून अधिक उशिराने धावत असेल तर प्रवाशाला पूर्ण पैसे परत मिळू शकतात. तसेच ट्रेन रद्द केल्यामुळे किंवा उशीर झाल्यामुळे तिकीट रद्द केल्यावर भारतीय रेल्वे प्रवाशांना पूर्ण परतावा देते. मात्र, बहुतांश प्रवाशांना याची माहिती नसते. जर तुम्ही काउंटवरून तिकीट घेतले असेल तर ते रद्द करण्यासाठी तुम्हाला आरक्षण काउंटरवर जावे लागते. तुम्ही तुमचे तिकीट ऑनलाइन घेतले असल्यास तुम्ही आयआरसीटीसी वेबसाईटवरुन तिकीट रद्द करु शकता.

टीडीआर ऑनलाइन फाइल करा

जर तुमची ट्रेन चार्ट तयार केल्यानंतरही उशीरा होत असेल, तर तिकीट रद्द करण्यासाठी टीडीआर फाइल करा. जर तुम्ही तिकीट काउंटरवरुन तिकीट घेतले असेल, तर तुम्हाला तुमचे तिकीट प्रवासाच्या सुरुवातीच्या स्टेशनवर म्हणजेच तुमच्या बोर्डिंग स्टेशनवर सरेंडर करावे लागेल. यानंतर तुम्हाला परतावा मिळेल. टीडीआर ऑनलाइन भरून तुम्ही ई-तिकीटवर परतावा मिळवू शकता. पण परतावा येण्यासाठी किमान तीन महिने म्हणजे ९० दिवस लागतील.

ट्रेन रद्द झाल्यास रिफंड मिळतो आपोआप

याशिवाय भारतीय रेल्वेने कोणतीही ट्रेन रद्द केल्यास प्रवाशांना ऑटोमॅटिक प्रोसेसच्या माध्यमातून पूर्ण परतावा मिळतो. ऑनलाइन खरेदी केलेल्या ई-तिकीटाची रक्कम ३ ते ७ दिवसांत बँक खात्यात जमा होते. PRS (प्रवासी आरक्षण प्रणाली) काउंटर तिकिटांसाठी, प्रवाशांना संबंधित PRS काउंटरवरून परतावा घ्यावा लागेल. या परताव्याचा दावा करण्यासाठी, प्रवाशांना ट्रेनच्या नियोजित प्रस्थानाच्या 3 दिवसांच्या आत तिकीट सरेंडर करावे लागेल.