IRCTC Tatkal Booking : लोक मूळ स्थानकावरून ट्रेन सुटण्याच्या आदल्या दिवशी तत्काळ तिकिटे बुक करतात. बुकिंग विंडो AC कोचसाठी (2A/3A/CC/EC/3E) सकाळी १० वाजता आणि नॉन-एसी कोचसाठी (SL/FC/2S) सकाळी ११ वाजता उघडते. उदाहरणार्थ, जर तुम्हाला १ नोव्हेंबरला सुटणाऱ्या ट्रेनचे तत्काळ तिकीट बुक करायचे असेल, तर तुम्ही ते ३० ऑक्टोबरला या दिलेल्या वेळेत बुक करू शकता.
आता कल्पना करा की तुम्हाला पाच जणांच्या कुटुंबासाठी तत्काळ ट्रेनची तिकिटे बुक करायची आहेत, यासाठी हजारो रुपये खर्च होऊ शकतात. याव्यतिरिक्त जर तुम्ही विशिष्ट बर्थ निर्दिष्ट केला असेल, जसे की खालचा बर्थ आणि तो उपलब्ध नसेल तर तुमचे पैसे आपोआप परत मिळण्यापूर्वी चार ते पाच दिवसांसाठी ब्लॉक केले जातील.
मुख्य चिंता स्वतः परतावा (रिफन्डची) नाही, परंतु तो प्राप्त करण्यासाठी लागणारा वेळ आहे. तत्काळ तिकिटे बुक करताना वेळ आणि पैसे दोन्ही वाचवण्यासाठी ऑटोपे पर्याय वापरण्याचा विचार करा, जिथे तुम्ही तिकिटांसाठी पैसे भरण्यासाठी UPI (OTM)/डेबिट कार्ड (OTM)/क्रेडिट कार्ड वापरू शकता. हे ऑटोपे पर्याय IRCTC iPay पेमेंट गेटवेवर उपलब्ध आहेत.
“यूपीआय ऑटोपेमध्ये, तिकिटाच्या रकमेसाठी वापरकर्त्याच्या बँक खात्यावर तात्पुरती होल्ड किंवा धारणाधिकार ठेवला जातो. जेव्हा वापरकर्ता UPI ऑटोपे निवडतो, तेव्हा ती व्यक्ती IRCTC ला रेल्वे तिकीट कन्फर्म झाल्यानंतरच पैसे डेबिट करण्यासाठी परवानगी देतो. दुसऱ्या शब्दांत, निधी आरक्षित केला जातो, परंतु पीएनआर तयार होईपर्यंत वजा केला जात नाही. तिकीट कन्फर्म न झाल्यास, जसे की प्रतीक्षा (वेटिंग लिस्ट) यादीतील तिकिटांच्या बाबतीत, धारणाधिकार सोडला जातो आणि वापरकर्त्याचे पैसे त्यांच्या खात्यात परत केले जातात. यामुळे आर्थिक जोखीम कमी होते, कारण बुकिंग कन्फर्म नसल्यामुळे वापरकर्त्यांना पैसे गमावावे लागत नाहीत,” असं विशाल मारू, ग्लोबल प्रोसेसिंग हेड, FSS म्हणतात.
UPI, डेबिट आणि क्रेडिट कार्ड ऑटोपे वापरून तत्काळ तिकीट कसे बुक करायचे ते येथे पाहा:
स्टेप बाय स्टेप गाईड
स्टेप १: हे तत्काळ बुकिंग असल्याने खालील इमेजमधून ‘कोटा’ म्हणून TATKAL निवडा.
स्टेप २: आता ट्रेनच्या डब्याचा क्लास निवडा आणि नंतर ‘PASSENGER DETAILS’ वर क्लिक करा.
स्टेप ३: आता तुमच्याकडे दोन पर्याय आहेत- विशिष्ट प्रकारच्या बर्थसाठी प्राधान्य द्या (लोअर, साइड लोअर इ.) किंवा रेल्वेच्या संगणक सॉफ्टवेअरला तुमच्यासाठी सर्वोत्तम बर्थ ठरवू द्या. जर तुम्हाला विशिष्ट बर्थ हवा असेल, तर आधी पॅसेंजर डिटेल्समध्ये आणि नंतर ‘रिझर्वेशन चॉईस’मध्ये प्राधान्य द्या. खालील चित्रात आम्ही ‘बुक, किमान एक लोअर बर्थ, अलोकेटेड असल्यासच’ निवडले आहे. तुम्ही या विशिष्ट आरक्षण निवडीसह पुढे गेल्यास हा बर्थ उपलब्ध असेल तरच तुमचे तिकीट बुक केले जाईल, अन्यथा ते बुक केले जाणार नाही आणि वजा केलेले कोणतेही पैसे परताव्यासाठी मानक टाइमलाइनमध्ये परत केले जातील.
स्टेप- ४: पुढे खालील इमेजमध्ये दिल्याप्रमाणे ‘ऑटोपे’ वर क्लिक करून IRCTC चे i-Pay पेमेंट गेटवे निवडा. तुम्ही IRCTC च्या iPay पेमेंट गेटवेच्या ऑटोपे सेक्शन अंतर्गत UPI (OTM) किंवा ‘डेबिट कार्ड (OTM) किंवा ‘क्रेडिट कार्ड (OTM)’ द्वारे पेमेंट करू शकता.
ऑटोपे वापरणे हे सुनिश्चित करते की, तुमची विशिष्ट आरक्षण प्राधान्ये पूर्ण झाली असल्यासच तुमच्या बँक खात्यातून पैसे कापले जातील अन्यथा निधी तुमच्या बँक खात्यात राहील.
हेही वाचा… UPI आणि UPI Wallet मधला फरक तुम्हाला माहितीये का? कोणती पद्धत आहे अधिक सुरक्षित? जाणून घ्या
“व्यवहार अयशस्वी झाल्यास, व्यवहाराच्या ३० मिनिटांच्या आत आदेश जारी केला जाईल अन्यथा तुम्ही support@autope.in वर आमच्याशी संपर्क साधू शकता,” असं IRCTC त्याच्या ॲपवर म्हणते.
FSS चे मारू म्हणतात, “क्रेडिट कार्डसाठी IRCTC ऑटोपे सिस्टम ट्रेन तिकीट बुकिंग सुलभ करते. हे तुमच्या कार्डवर लगेच शुल्क आकारण्याऐवजी तिकिटाच्या रकमेवर तात्पुरते होल्ड ठेवते. तुम्ही तिकीट बुक करता तेव्हा सिस्टीम पैसे बाजूला ठेवते, परंतु तुमचे तिकीट कन्फर्म झाल्यास ते प्रत्यक्ष पेमेंटवर प्रक्रिया करते. तुमचे तिकीट कन्फर्म न झाल्यास, सिस्टीम होल्ड उचलते आणि तुमचे कोणतेही पैसे गमावत नाहीत. याचा अर्थ असा की, जर तुम्ही वेटिंगलिस्ट केलेले तिकीट बुक केले जे कन्फर्म झाले नाही, तर तुम्हाला तुमचे पैसे लगेच परत मिळतील. हे तुम्हाला इतर प्रवास योजना बनवू देते. एकूणच ही प्रणाली प्रवाशांना अधिक पर्याय आणि कमी ताण देते. तुमच्या तिकिटांची पुष्टी झाल्यावर तुम्ही पैसे द्याल याची खात्री करून घेते आणि काम न करणाऱ्या बुकिंगवर पैसे गमावण्याची शक्यता कमी करते.”
सामान्य प्रश्न
१. तत्काळमध्ये किती तिकिटे बुक करता येतील?
तत्काळ ई-तिकिटांवर प्रति पीएनआर जास्तीत जास्त चार प्रवासी बुक केले जाऊ शकतात.
२. irctc वेबसाइट आणि ॲपमध्ये तत्काळ तिकीट कसे बुक करावे?
तुम्हाला IRCTC ॲप आणि वेबसाइटमध्ये ‘तत्काळ’ कोटा निवडावा लागेल आणि नेहमीप्रमाणे बुक करण्यासाठी पुढे जा.
३. मी तत्काळ तिकीट कधी बुक करू शकतो?
विशिष्ट ट्रेनसाठी तत्काळ कोटा बुकिंग एसी क्लाससाठी (1A/2A/3A/CC/EC/3E) १० वाजता आणि नॉन-एसी क्लास (SL/FC/2S) क्लाससाठी ११ वाजता उघडेल.
४. तत्काळ तिकीट किती दिवस आधी बुक करता येईल?
तत्काळ ई-तिकीट निवडलेल्या ट्रेन्ससाठी ट्रेनच्या सुरुवातीच्या स्थानकावरून प्रवासाची तारीख वगळून एक दिवस अगोदर बुक केले जाऊ शकते.
आता कल्पना करा की तुम्हाला पाच जणांच्या कुटुंबासाठी तत्काळ ट्रेनची तिकिटे बुक करायची आहेत, यासाठी हजारो रुपये खर्च होऊ शकतात. याव्यतिरिक्त जर तुम्ही विशिष्ट बर्थ निर्दिष्ट केला असेल, जसे की खालचा बर्थ आणि तो उपलब्ध नसेल तर तुमचे पैसे आपोआप परत मिळण्यापूर्वी चार ते पाच दिवसांसाठी ब्लॉक केले जातील.
मुख्य चिंता स्वतः परतावा (रिफन्डची) नाही, परंतु तो प्राप्त करण्यासाठी लागणारा वेळ आहे. तत्काळ तिकिटे बुक करताना वेळ आणि पैसे दोन्ही वाचवण्यासाठी ऑटोपे पर्याय वापरण्याचा विचार करा, जिथे तुम्ही तिकिटांसाठी पैसे भरण्यासाठी UPI (OTM)/डेबिट कार्ड (OTM)/क्रेडिट कार्ड वापरू शकता. हे ऑटोपे पर्याय IRCTC iPay पेमेंट गेटवेवर उपलब्ध आहेत.
“यूपीआय ऑटोपेमध्ये, तिकिटाच्या रकमेसाठी वापरकर्त्याच्या बँक खात्यावर तात्पुरती होल्ड किंवा धारणाधिकार ठेवला जातो. जेव्हा वापरकर्ता UPI ऑटोपे निवडतो, तेव्हा ती व्यक्ती IRCTC ला रेल्वे तिकीट कन्फर्म झाल्यानंतरच पैसे डेबिट करण्यासाठी परवानगी देतो. दुसऱ्या शब्दांत, निधी आरक्षित केला जातो, परंतु पीएनआर तयार होईपर्यंत वजा केला जात नाही. तिकीट कन्फर्म न झाल्यास, जसे की प्रतीक्षा (वेटिंग लिस्ट) यादीतील तिकिटांच्या बाबतीत, धारणाधिकार सोडला जातो आणि वापरकर्त्याचे पैसे त्यांच्या खात्यात परत केले जातात. यामुळे आर्थिक जोखीम कमी होते, कारण बुकिंग कन्फर्म नसल्यामुळे वापरकर्त्यांना पैसे गमावावे लागत नाहीत,” असं विशाल मारू, ग्लोबल प्रोसेसिंग हेड, FSS म्हणतात.
UPI, डेबिट आणि क्रेडिट कार्ड ऑटोपे वापरून तत्काळ तिकीट कसे बुक करायचे ते येथे पाहा:
स्टेप बाय स्टेप गाईड
स्टेप १: हे तत्काळ बुकिंग असल्याने खालील इमेजमधून ‘कोटा’ म्हणून TATKAL निवडा.
स्टेप २: आता ट्रेनच्या डब्याचा क्लास निवडा आणि नंतर ‘PASSENGER DETAILS’ वर क्लिक करा.
स्टेप ३: आता तुमच्याकडे दोन पर्याय आहेत- विशिष्ट प्रकारच्या बर्थसाठी प्राधान्य द्या (लोअर, साइड लोअर इ.) किंवा रेल्वेच्या संगणक सॉफ्टवेअरला तुमच्यासाठी सर्वोत्तम बर्थ ठरवू द्या. जर तुम्हाला विशिष्ट बर्थ हवा असेल, तर आधी पॅसेंजर डिटेल्समध्ये आणि नंतर ‘रिझर्वेशन चॉईस’मध्ये प्राधान्य द्या. खालील चित्रात आम्ही ‘बुक, किमान एक लोअर बर्थ, अलोकेटेड असल्यासच’ निवडले आहे. तुम्ही या विशिष्ट आरक्षण निवडीसह पुढे गेल्यास हा बर्थ उपलब्ध असेल तरच तुमचे तिकीट बुक केले जाईल, अन्यथा ते बुक केले जाणार नाही आणि वजा केलेले कोणतेही पैसे परताव्यासाठी मानक टाइमलाइनमध्ये परत केले जातील.
स्टेप- ४: पुढे खालील इमेजमध्ये दिल्याप्रमाणे ‘ऑटोपे’ वर क्लिक करून IRCTC चे i-Pay पेमेंट गेटवे निवडा. तुम्ही IRCTC च्या iPay पेमेंट गेटवेच्या ऑटोपे सेक्शन अंतर्गत UPI (OTM) किंवा ‘डेबिट कार्ड (OTM) किंवा ‘क्रेडिट कार्ड (OTM)’ द्वारे पेमेंट करू शकता.
ऑटोपे वापरणे हे सुनिश्चित करते की, तुमची विशिष्ट आरक्षण प्राधान्ये पूर्ण झाली असल्यासच तुमच्या बँक खात्यातून पैसे कापले जातील अन्यथा निधी तुमच्या बँक खात्यात राहील.
हेही वाचा… UPI आणि UPI Wallet मधला फरक तुम्हाला माहितीये का? कोणती पद्धत आहे अधिक सुरक्षित? जाणून घ्या
“व्यवहार अयशस्वी झाल्यास, व्यवहाराच्या ३० मिनिटांच्या आत आदेश जारी केला जाईल अन्यथा तुम्ही support@autope.in वर आमच्याशी संपर्क साधू शकता,” असं IRCTC त्याच्या ॲपवर म्हणते.
FSS चे मारू म्हणतात, “क्रेडिट कार्डसाठी IRCTC ऑटोपे सिस्टम ट्रेन तिकीट बुकिंग सुलभ करते. हे तुमच्या कार्डवर लगेच शुल्क आकारण्याऐवजी तिकिटाच्या रकमेवर तात्पुरते होल्ड ठेवते. तुम्ही तिकीट बुक करता तेव्हा सिस्टीम पैसे बाजूला ठेवते, परंतु तुमचे तिकीट कन्फर्म झाल्यास ते प्रत्यक्ष पेमेंटवर प्रक्रिया करते. तुमचे तिकीट कन्फर्म न झाल्यास, सिस्टीम होल्ड उचलते आणि तुमचे कोणतेही पैसे गमावत नाहीत. याचा अर्थ असा की, जर तुम्ही वेटिंगलिस्ट केलेले तिकीट बुक केले जे कन्फर्म झाले नाही, तर तुम्हाला तुमचे पैसे लगेच परत मिळतील. हे तुम्हाला इतर प्रवास योजना बनवू देते. एकूणच ही प्रणाली प्रवाशांना अधिक पर्याय आणि कमी ताण देते. तुमच्या तिकिटांची पुष्टी झाल्यावर तुम्ही पैसे द्याल याची खात्री करून घेते आणि काम न करणाऱ्या बुकिंगवर पैसे गमावण्याची शक्यता कमी करते.”
सामान्य प्रश्न
१. तत्काळमध्ये किती तिकिटे बुक करता येतील?
तत्काळ ई-तिकिटांवर प्रति पीएनआर जास्तीत जास्त चार प्रवासी बुक केले जाऊ शकतात.
२. irctc वेबसाइट आणि ॲपमध्ये तत्काळ तिकीट कसे बुक करावे?
तुम्हाला IRCTC ॲप आणि वेबसाइटमध्ये ‘तत्काळ’ कोटा निवडावा लागेल आणि नेहमीप्रमाणे बुक करण्यासाठी पुढे जा.
३. मी तत्काळ तिकीट कधी बुक करू शकतो?
विशिष्ट ट्रेनसाठी तत्काळ कोटा बुकिंग एसी क्लाससाठी (1A/2A/3A/CC/EC/3E) १० वाजता आणि नॉन-एसी क्लास (SL/FC/2S) क्लाससाठी ११ वाजता उघडेल.
४. तत्काळ तिकीट किती दिवस आधी बुक करता येईल?
तत्काळ ई-तिकीट निवडलेल्या ट्रेन्ससाठी ट्रेनच्या सुरुवातीच्या स्थानकावरून प्रवासाची तारीख वगळून एक दिवस अगोदर बुक केले जाऊ शकते.
