How Much Gold Reserves In India: वर्ल्ड गोल्ड काउन्सिलच्या (WGC) नव्या आकडेवारीनुसार, युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरिका हा जगातील सर्वात मोठा सोन्याचा साठा असलेला देश म्हणून उदयास आला आहे. डब्ल्यूजीसीने जाहीर केलेल्या यादीनुसार, या यादीत भारत नवव्या स्थानावर आहे. विशेष म्हणजे सोन्याच्या साठ्यात भारत सौदी अरेबिया आणि युनायटेड किंगडमच्या पुढे आहे.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
प्राप्त माहितीनुसार, अमेरिकेत तब्बल ८,१३३.४६ टन सोन्याचा साठा आहे. ज्याचे मूल्य ४,८९,१३३ दशलक्ष डॉलर्स इतके आहे. तर साधारण ३,३५२ टन सोन्याच्या साठ्यासह जर्मनी जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा सोन्याचा साठा असलेला देश ठरला आहे. या यादीत इटली, फ्रान्स आणि रशिया यांनी अनुक्रमे तिसरे, चौथे आणि पाचवे स्थान पटकावले आहे. तर २,१९१.५३ टन सोन्यासह चीन सहाव्या क्रमांकावर आहे. वर्ल्ड गोल्ड काउन्सिलच्या यादीनुसार, भारताकडे ८०० टन सोन्याचा साठा आहे, ज्याचे मूल्य ४८,१५७.७१ दशलक्ष डॉलर इतके आहे.
रशियाचा सोन्याच्या साठ्याशी संबंधित महत्त्वाचा निर्णय
रॉयटर्सच्या वृत्तानुसार, रशियाने युक्रेनवर आक्रमण केल्यानंतर, गोठवलेल्या सोन्याच्या साठ्याचा वापर आता विकसनशील देशांच्या मदतीसाठी, तसेच हवामानाचे झालेले नुकसान भरून काढण्यासाठी आवश्यक निधीसाठी केला जाऊ शकतो का याचा विचार करत असल्याचे रशियाने म्हटले आहे. रशियाच्या हवामान दूताने COP28 शिखर परिषदेत सांगितले की, या निर्णयामुळे विकसित आणि विकसनशील देशांमधील हवामान बदल हाताळण्याबाबत केल्या जाणाऱ्या प्रयत्नांमधील अंतर कमी होण्यास मदत होईल. दरम्यान, हा प्रयत्न मॉस्कोचे गोठलेले सोन्याचे साठे ताब्यात घेण्यापासून पाश्चिमात्य देशांना रोखण्यासाठी ‘शक्य ते सर्व’ करण्याचा मॉस्कोचा उद्देश पूर्ण करण्यासाठी सुद्धा असावा असे अंदाज बांधले जात आहेत.
सर्वाधिक सोन्याचा साठा असलेल्या देशांची यादी
क्रमांक | देश | सोन्याचा साठा (टन) | सोन्याच्या साठ्याची किमंत (दशलक्ष डॉलर) |
1. | यूनाईटेड स्टेट्स | 8,133.46 | 489,133.74 |
2. | जर्मनी | 3,352.65 | 201,623.07 |
3. | इटली | 2,451.84 | 147,449.64 |
4. | फ्रान्स | 2,436.88 | 146,551.80 |
5. | रशिया | 2,332.74 | 140,287.50 |
6. | चीन | 2,191.53 | 131,795.43 |
7. | स्वित्झर्लंड | 1,040.00 | 62,543.91 |
8. | जपान | 845.97 | 50,875.51 |
9. | भारत | 800.78 | 48,157.71 |
10. | नेदरलँड | 612.45 | 36,832.02 |
11. | तुर्की | 478.97 | 28,804.60 |
12. | तायवान | 423.63 | 25,476.21 |
13. | युझबेकिस्तान | 383.81 | 23,081.97 |
14. | पोर्तुगाल | 382.63 | 23,010.89 |
15. | पोलंड | 333.71 | 20,068.84 |
16. | सौदी अरेबिया | 323.07 | 16,933.64 |
17. | युके | 310.29 | 18,660.18 |
18. | कझाकिस्तान | 309.38 | 18,605.42 |
19. | लेबनॉन | 286.83 | 17,249.75 |
20. | स्पेन | 281.58 | 17,311.60 |
देशांकडे सोन्याचा साठा का असतो?
प्रत्येक देशात सोन्याचा साठा असण्यामागे अनेक कारणे आहेत. सर्वात महत्त्वाचे कारण म्हणजे सोन्याचे मूल्य हे दीर्घकाळ स्थिर असते. या मौल्यवान धातूने यापूर्वी अनेक देशांच्या चलनाच्या मूल्याला आधार देण्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. काही देश सोन्याच्या साठ्याकडे त्यांच्या चलनाची स्थिरता राखण्याचे साधन म्हणून पाहतात.
देश सोन्याचा साठा ठेवण्याचे आणखी एक कारण म्हणजे विविधता. राष्ट्रे त्यांच्या एकूण पोर्टफोलिओमध्ये विविधता आणू शकतात आणि इतर मालमत्तेच्या मूल्यातील चढउतारांशी संबंधित जोखीम कमी करू शकतात. सोन्याची किंमत यूएस डॉलरच्या व्यस्त प्रमाणात कमी अधिक होते. जेव्हा डॉलरचे मूल्य घसरते तेव्हा सोन्याचे दर वाढतात. परिणामी, बाजारातील अस्थिरतेच्या काळात मध्यवर्ती बँका त्यांच्या साठ्याचे रक्षण करू शकतात.
हे ही वाचा << Ramayan Quiz: तुम्हाला रामायण किती माहीत आहे? ‘या’ १० प्रश्नांची अचूक उत्तरे देऊन जिंका आकर्षक बक्षीस
तर, काही देश या मौल्यवान धातूचा त्यांच्या व्यापारातील असंतुलन सोडवण्यासाठी किंवा कर्जासाठी तारण म्हणून वापर करतात. आर्थिक मंदीच्या काळात, सोन्याचे मूल्य वाढते आणि त्यामुळे अशा संकटांमध्ये सोने अर्थव्यवस्थेचे संरक्षक म्हणून काम करते.
प्राप्त माहितीनुसार, अमेरिकेत तब्बल ८,१३३.४६ टन सोन्याचा साठा आहे. ज्याचे मूल्य ४,८९,१३३ दशलक्ष डॉलर्स इतके आहे. तर साधारण ३,३५२ टन सोन्याच्या साठ्यासह जर्मनी जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा सोन्याचा साठा असलेला देश ठरला आहे. या यादीत इटली, फ्रान्स आणि रशिया यांनी अनुक्रमे तिसरे, चौथे आणि पाचवे स्थान पटकावले आहे. तर २,१९१.५३ टन सोन्यासह चीन सहाव्या क्रमांकावर आहे. वर्ल्ड गोल्ड काउन्सिलच्या यादीनुसार, भारताकडे ८०० टन सोन्याचा साठा आहे, ज्याचे मूल्य ४८,१५७.७१ दशलक्ष डॉलर इतके आहे.
रशियाचा सोन्याच्या साठ्याशी संबंधित महत्त्वाचा निर्णय
रॉयटर्सच्या वृत्तानुसार, रशियाने युक्रेनवर आक्रमण केल्यानंतर, गोठवलेल्या सोन्याच्या साठ्याचा वापर आता विकसनशील देशांच्या मदतीसाठी, तसेच हवामानाचे झालेले नुकसान भरून काढण्यासाठी आवश्यक निधीसाठी केला जाऊ शकतो का याचा विचार करत असल्याचे रशियाने म्हटले आहे. रशियाच्या हवामान दूताने COP28 शिखर परिषदेत सांगितले की, या निर्णयामुळे विकसित आणि विकसनशील देशांमधील हवामान बदल हाताळण्याबाबत केल्या जाणाऱ्या प्रयत्नांमधील अंतर कमी होण्यास मदत होईल. दरम्यान, हा प्रयत्न मॉस्कोचे गोठलेले सोन्याचे साठे ताब्यात घेण्यापासून पाश्चिमात्य देशांना रोखण्यासाठी ‘शक्य ते सर्व’ करण्याचा मॉस्कोचा उद्देश पूर्ण करण्यासाठी सुद्धा असावा असे अंदाज बांधले जात आहेत.
सर्वाधिक सोन्याचा साठा असलेल्या देशांची यादी
क्रमांक | देश | सोन्याचा साठा (टन) | सोन्याच्या साठ्याची किमंत (दशलक्ष डॉलर) |
1. | यूनाईटेड स्टेट्स | 8,133.46 | 489,133.74 |
2. | जर्मनी | 3,352.65 | 201,623.07 |
3. | इटली | 2,451.84 | 147,449.64 |
4. | फ्रान्स | 2,436.88 | 146,551.80 |
5. | रशिया | 2,332.74 | 140,287.50 |
6. | चीन | 2,191.53 | 131,795.43 |
7. | स्वित्झर्लंड | 1,040.00 | 62,543.91 |
8. | जपान | 845.97 | 50,875.51 |
9. | भारत | 800.78 | 48,157.71 |
10. | नेदरलँड | 612.45 | 36,832.02 |
11. | तुर्की | 478.97 | 28,804.60 |
12. | तायवान | 423.63 | 25,476.21 |
13. | युझबेकिस्तान | 383.81 | 23,081.97 |
14. | पोर्तुगाल | 382.63 | 23,010.89 |
15. | पोलंड | 333.71 | 20,068.84 |
16. | सौदी अरेबिया | 323.07 | 16,933.64 |
17. | युके | 310.29 | 18,660.18 |
18. | कझाकिस्तान | 309.38 | 18,605.42 |
19. | लेबनॉन | 286.83 | 17,249.75 |
20. | स्पेन | 281.58 | 17,311.60 |
देशांकडे सोन्याचा साठा का असतो?
प्रत्येक देशात सोन्याचा साठा असण्यामागे अनेक कारणे आहेत. सर्वात महत्त्वाचे कारण म्हणजे सोन्याचे मूल्य हे दीर्घकाळ स्थिर असते. या मौल्यवान धातूने यापूर्वी अनेक देशांच्या चलनाच्या मूल्याला आधार देण्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. काही देश सोन्याच्या साठ्याकडे त्यांच्या चलनाची स्थिरता राखण्याचे साधन म्हणून पाहतात.
देश सोन्याचा साठा ठेवण्याचे आणखी एक कारण म्हणजे विविधता. राष्ट्रे त्यांच्या एकूण पोर्टफोलिओमध्ये विविधता आणू शकतात आणि इतर मालमत्तेच्या मूल्यातील चढउतारांशी संबंधित जोखीम कमी करू शकतात. सोन्याची किंमत यूएस डॉलरच्या व्यस्त प्रमाणात कमी अधिक होते. जेव्हा डॉलरचे मूल्य घसरते तेव्हा सोन्याचे दर वाढतात. परिणामी, बाजारातील अस्थिरतेच्या काळात मध्यवर्ती बँका त्यांच्या साठ्याचे रक्षण करू शकतात.
हे ही वाचा << Ramayan Quiz: तुम्हाला रामायण किती माहीत आहे? ‘या’ १० प्रश्नांची अचूक उत्तरे देऊन जिंका आकर्षक बक्षीस
तर, काही देश या मौल्यवान धातूचा त्यांच्या व्यापारातील असंतुलन सोडवण्यासाठी किंवा कर्जासाठी तारण म्हणून वापर करतात. आर्थिक मंदीच्या काळात, सोन्याचे मूल्य वाढते आणि त्यामुळे अशा संकटांमध्ये सोने अर्थव्यवस्थेचे संरक्षक म्हणून काम करते.