Pizza day 2024 : वाढदिवसाची पार्टी आहे, जेवण बनवायचा कंटाळा आलाय किंवा एखादा सिनेमा पाहायची इच्छा झाली, तर अशा वेळेस खण्यासाठी आपण आपल्या फोनवरून झटपट मस्त चिजी पिझ्झाची ऑर्डर देतो. कोणत्याही वेळेस आपली भूक भागवण्यासाठी टोमॅटो, ऑलिव्ह्स, मशरूम, पेपरोनी, मक्याचे दाणे, चिकन असे कितीतरी वेगवेगळ्या प्रकारचे टॉपिंग घातलेला हा पिझ्झा हजर असतो. चवीला अतिशय स्वादिष्ट आणि प्रचंड चिजी पिझ्झा सर्वात पहिले कुणी आणि कुठे बरं बनवला हे तुम्हाला माहीत आहे का?
खरंतर ‘पिझ्झा हा पदार्थ मुळचा कोणत्या देशातला आहे?’ हा सर्वाधिक विचारला जाणारा प्रश्न आहे. मात्र, याचे उत्तर वाटते तेवढे सोपे नाही. ‘साधारण १८८९ साली राणी ‘मार्गारिटा’ ही युरोपातील इटली या देशातील नेपल्स शहरात भेट देण्यासाठी आली होती. तेव्हा एका पिझ्झेरिया ब्रँडीमधील शेफ, ‘राफेल एस्पोसिटो’ नावाच्या व्यक्तीने सर्वात पहिला पिझ्झा बनवला असे समजले जाते. तसेच राणी मार्गारिटाच्या नावावरूनच त्या शेफने बनवलेल्या पिझ्झाला ‘मार्गारिटा’ असे नाव दिले होते’, अशी पिझ्झाच्या निर्मितीबद्दलची कहाणी नेपल्समध्ये चांगलीच प्रसिद्ध असल्याचे ‘कर्ली टेल’च्या एका लेखावरून समजते.
इतकेच नाही, तर इटली या देशाचा झेंडा लाल, पांढऱ्या आणि हिरव्या रंगाचा आहे. आता मार्गारिटा पिझ्झादेखील लाल रंगाचा टोमॅटो सॉस, पांढऱ्या रंगाचे चीज आणि हिरव्या रंगाच्या बेसिल पानांचा वापर करून बनवला असल्याने ही कहाणी देशप्रेमाच्या किंवा देशभक्तीच्या दृष्टीनेदेखील सांगितली जाते, अशी माहिती समजते. मात्र, सर्वात पहिला पिझ्झा कुणी बनवला या प्रश्नावर अनेकदा ग्रीस आणि मध्यपूर्व भागाचेही नाव घेतले जाते. असे का ते पाहा.
आता आपण इतिहासात साल १८८० पेक्षाही मागे जाऊ. खरंतर पिझ्झासाठी बनवला जाणारा पातळ जाडीचा ब्रेड हा ग्रीस आणि मध्यपूर्व भागांमध्ये पूर्वापार बनवला जात आहे. विशेषशतः इजिप्तमध्ये. इजिप्तमध्ये तूप, कणिक आणि इतर पदार्थांचा वापर करून ‘फितीर’ [fiteer] नावाचा पिझ्झासारखाच एक ब्रेडचा प्रकार बनवला जात असे. एवढेच नाही तर रोममध्ये अगदी पिझ्झाप्रमाणेच वर्णन असलेल्या एका पदार्थाबद्दलचा पुरावा ‘Aeneid by Virgil: In Book VII’ या पुस्तकामध्ये दिला असल्याचेही समजते.
मात्र, ज्या पिझ्झावर लाल रंगाचा सॉस नाही त्यांना पिझ्झा कसे काय म्हटले जाऊ शकते? असा प्रश्न तुम्हाला पडला असेल. मात्र, पिझ्झाचेदेखील अनेक प्रकार असतात. त्यातलाच एक प्रकार म्हणजे बियान्का [Bianca]. या प्रकारच्या पिझ्झामध्ये लाल रंगाच्या पिझ्झा सॉसचा वापर होत नाही. काही ठिकाणी तर या प्रकाराला पाय [pie] म्हणूनही ओळखले जाते.
त्यामुळे आपल्या लाडक्या आणि सर्वांच्या आवडत्या पिझ्झाची अनेक रूपं आणि रंग आहेत. तसेच जर विचार केला तर विविध ठिकाणी विविध प्रकारे पिझ्झा हा बनवला जातो असे समजते.
