Five animals have multiple brains: मेंदू हा प्रत्येक सजीवाच्या शरीरातील सर्वात महत्त्वाचा भाग आहे. मानवी मेंदू शरीराच्या सर्व अवयवांच्या कार्यावर नियंत्रण ठेवतो. परंतु, निसर्गाने काही प्राण्यांना अद्वितीय पद्धतीने निर्माण केले आहे. त्यांच्याकडे अनेक मेंदूसारख्या रचना आहेत, ज्यामुळे ते असाधारण पराक्रम करू शकतात.

अनेक मेंदू असलेले प्राणी जगण्याची क्षमता सुधारण्यासाठी अशा प्रकारे विकसित झाले आहेत. अनेक अवयव स्वतंत्रपणे नियंत्रित करण्यापासून ते हरवलेल्या शरीराचे अवयव पुन्हा निर्माण करण्यासाठी आणि त्यांच्या सभोवतालच्या परिस्थितीशी जुळवून घेण्यासाठी एकापेक्षा जास्त मेंदू असण्याचे अनन्य फायदे आहेत. त्यांच्या मज्जासंस्था मानवी मेंदूप्रमाणे कार्य करू शकत नाहीत, परंतु ते काही उल्लेखनीय पराक्रम करू शकतात. चला तर मग हे प्राणी नक्की कोणते ते आपण जाणून घेऊया…

अनेक मेंदू असलेले प्राणी

जळू

जळू नावाचा प्राणी ज्याला रक्त शोषणारा प्राणी म्हणूनही ओळखले जाते, त्याला ३२ मेंदू असतात, १० डोळे आणि ३०० दात असतात, त्याच्या शरीरात मेंदूसारखे ३२ गँगलिया (तंत्रिका पेशींचे समूह) पसरलेले असतात, ज्यामुळे ते हालचाल करू शकतात आणि कार्यक्षमतेने प्रतिक्रिया देऊ शकतात. जळूचा प्रत्येक भाग अर्ध-स्वतंत्रपणे कार्य करू शकतो, ज्यामुळे त्याच्या हालचाली अत्यंत लवचिक असतात.

स्टारफिश

स्टारफिशला मध्यवर्ती मेंदू नसतो, त्याऐवजी त्याच्या तोंडाभोवती एका मज्जातंतूचा घेर असतो आणि त्याच्या प्रत्येक हातात एक मज्जातंतू जाळे असते. हे विकेंद्रित मज्जातंतू समूह त्यांना पारंपरिक मेंदूशिवाय त्यांचे वातावरण जाणण्यास आणि हालचालींचे समन्वय साधण्यास अनुमती देतात. शिवाय तो तुटलेला हातही पुन्हा निर्माण करू शकतो.

ऑक्टोपस

ऑक्टोपस हा अनेक मेंदू असलेल्या प्राण्याचे सर्वात प्रसिद्ध उदाहरण आहे. त्याच्या डोक्यात एक मध्यवर्ती मेंदू असतो, परंतु त्याच्या आठही हातांपैकी प्रत्येकाला स्वतःचा एक छोटा मेंदू असतो. ऑक्टोपस स्वतंत्रपणे त्यांचे हातपाय नियंत्रित करू शकतात. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, ऑक्टोपसचे हात मुख्य मेंदूकडून थेट इनपूट न घेताही उत्तेजनांना प्रतिक्रिया देऊ शकतात आणि माहितीवर प्रक्रिया करू शकतात.

कटलफिश

कटलफिशमध्ये एक मोठा मध्यवर्ती मेंदू आणि त्याच्या हातात अतिरिक्त मज्जासंस्था असतात. ही अत्याधुनिक मज्जासंस्था क्रोमॅटोफोर्स नावाच्या विशेष त्वचेच्या पेशींचा वापर करून त्यांना त्वरित रंग बदलण्यास मदत करते. हा प्राणी बुद्धिमान सागरी प्राण्यांपैकी एक आहे.

हेही वाचा

कोळी

कोळीच्या पायांमध्ये गॅंग्लिया असलेली वितरित मज्जासंस्था असते, ज्यामुळे ते धोक्यांना त्वरित प्रतिसाद देऊ शकतात, तसेच अचूकपणे शिकार पकडू शकतात. कोळीच्या काही प्रजाती जटिल जाळे निर्माण करण्यासाठी या लहान मेंदूंचा वापर करतात.