What is the meaning of PNR: भारतीय रेल्वे हे जगातील आणि आशियातील चौथ्या क्रमांकाचे मोठे रेल्वे नेटवर्क आहे. भारतीय रेल्वेतून दररोज लाखो प्रवासी प्रवास करतात. पण, जेव्हा तुम्ही प्रवासासाठी तिकीट बुक करता तेव्हा त्यात एक पीएनआर क्रमांक असतो. या पीएनआर क्रमांकाचा नेमका अर्थ काय हे तुम्हाला माहीत आहे का?
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
भारतीय रेल्वे ही आज देशभरातील लोकांची जीवनवाहिनी आहे. अनेकदा एका शहरातून दुसऱ्या शहरात जाण्यासाठी लोक ट्रेनचे तिकीट आधीच काढून ठेवण्यास प्राधान्य देतात. आयत्यावेळी ट्रेनमध्ये गर्दी मिळू नये आणि आपल्याला आरक्षित सीट मिळावी यासाठी काही महिन्यांअगोदरच ते रेल्वे तिकीट बूक करून ठेवतात. पण, तिकीट बूक केल्यानंतर तुम्ही कधी त्या तिकिटाचं निरीक्षण केलंय का? त्यातला पीएनआर क्रमांक नेमका काय आहे, त्यात प्रवाशाची नेमकी कोणती माहिती दडलेली असते? हे कधी जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला आहे का? नाही, चला तर मग या लेखातून आपण PNR क्रमांकाबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
जरी बहुतेक लोकांनी पीएनआर नंबरचे नाव ऐकले असेल तरी खूप कमी प्रवाशांना माहीत आहे की, हा १० क्रमांकाचा PNR त्यांच्या प्रवासात त्यांना खूप मदत करू शकतो.
PNR क्रमांकाचा अर्थ काय?
PNR क्रमांकाचा फुल फॉर्म म्हणजे पॅसेंजर नेम रेकॉर्ड (Passenger Name Record). या नावावरून आपल्याला कळलं असेल की या नंबरवर प्रवाशांची सर्व माहिती नोंदवली जाते. हा क्रमांक प्रवाशांसाठी रिझर्वेशनच्या वेळीच तयार केला जातो.
PNR नंबरवरून मिळते ही माहिती
तुमची कन्फर्म सीट जाणून घेण्यासाठी तुम्ही पीएनआर नंबरची मदत घेऊ शकता. हा क्रमांक जाणून घेण्यासाठी सर्वप्रथम IRCTC वेबसाइटवर क्लिक करा. यानंतर तुम्ही ऑनलाइन पीएनआर नंबर या पर्यायावर क्लिक करून माहिती मिळवू शकता. याशिवाय तुम्ही मोबाइलवर एसएमएसद्वारे पीएनआर नंबरच्या मदतीने ट्रेनची स्थिती जाणून घेऊ शकता. यासाठी तुम्हाला तुमचा पीएनआर क्रमांक रेल्वे क्रमांक १३९ वर पाठवावा लागेल.
PNR चे १० क्रमांक
PNR मधल्या १० अंकांपैकी पहिले तीन आकडे सांगतात की प्रवाशाने कोणत्या झोनमधून रिझर्वेशन केले आहे. उदाहरणार्थ, मुंबईचा झोन क्रमांक ८ आहे आणि तुमचं रिझर्वेशन मुंबई ते दिल्ली आहे, तर तुमचा पीएनआर क्रमांक ८ पासून सुरू होईल. यातील उर्वरित दोन क्रमांकदेखील झोनबद्दल सांगतात. यानंतर ७ नंबरमध्ये ट्रेनचा क्रमांक, प्रवासाची तारीख, प्रवाशांचे तपशील इत्यादी माहिती टाकली जाते. याबरोबरच तुमचा प्रवास कोणत्या स्थानकावरून सुरू होईल आणि तो कुठे संपेल, याची माहितीही या क्रमांकांमध्ये देण्यात येते. AC 1, AC 2, AC 3, Sleeper याप्रमाणे तुम्ही कोणत्या वर्गात प्रवास करत आहात याची माहितीही त्यात नोंदवली जाते.
भारतीय रेल्वे ही आज देशभरातील लोकांची जीवनवाहिनी आहे. अनेकदा एका शहरातून दुसऱ्या शहरात जाण्यासाठी लोक ट्रेनचे तिकीट आधीच काढून ठेवण्यास प्राधान्य देतात. आयत्यावेळी ट्रेनमध्ये गर्दी मिळू नये आणि आपल्याला आरक्षित सीट मिळावी यासाठी काही महिन्यांअगोदरच ते रेल्वे तिकीट बूक करून ठेवतात. पण, तिकीट बूक केल्यानंतर तुम्ही कधी त्या तिकिटाचं निरीक्षण केलंय का? त्यातला पीएनआर क्रमांक नेमका काय आहे, त्यात प्रवाशाची नेमकी कोणती माहिती दडलेली असते? हे कधी जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला आहे का? नाही, चला तर मग या लेखातून आपण PNR क्रमांकाबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
जरी बहुतेक लोकांनी पीएनआर नंबरचे नाव ऐकले असेल तरी खूप कमी प्रवाशांना माहीत आहे की, हा १० क्रमांकाचा PNR त्यांच्या प्रवासात त्यांना खूप मदत करू शकतो.
PNR क्रमांकाचा अर्थ काय?
PNR क्रमांकाचा फुल फॉर्म म्हणजे पॅसेंजर नेम रेकॉर्ड (Passenger Name Record). या नावावरून आपल्याला कळलं असेल की या नंबरवर प्रवाशांची सर्व माहिती नोंदवली जाते. हा क्रमांक प्रवाशांसाठी रिझर्वेशनच्या वेळीच तयार केला जातो.
PNR नंबरवरून मिळते ही माहिती
तुमची कन्फर्म सीट जाणून घेण्यासाठी तुम्ही पीएनआर नंबरची मदत घेऊ शकता. हा क्रमांक जाणून घेण्यासाठी सर्वप्रथम IRCTC वेबसाइटवर क्लिक करा. यानंतर तुम्ही ऑनलाइन पीएनआर नंबर या पर्यायावर क्लिक करून माहिती मिळवू शकता. याशिवाय तुम्ही मोबाइलवर एसएमएसद्वारे पीएनआर नंबरच्या मदतीने ट्रेनची स्थिती जाणून घेऊ शकता. यासाठी तुम्हाला तुमचा पीएनआर क्रमांक रेल्वे क्रमांक १३९ वर पाठवावा लागेल.
PNR चे १० क्रमांक
PNR मधल्या १० अंकांपैकी पहिले तीन आकडे सांगतात की प्रवाशाने कोणत्या झोनमधून रिझर्वेशन केले आहे. उदाहरणार्थ, मुंबईचा झोन क्रमांक ८ आहे आणि तुमचं रिझर्वेशन मुंबई ते दिल्ली आहे, तर तुमचा पीएनआर क्रमांक ८ पासून सुरू होईल. यातील उर्वरित दोन क्रमांकदेखील झोनबद्दल सांगतात. यानंतर ७ नंबरमध्ये ट्रेनचा क्रमांक, प्रवासाची तारीख, प्रवाशांचे तपशील इत्यादी माहिती टाकली जाते. याबरोबरच तुमचा प्रवास कोणत्या स्थानकावरून सुरू होईल आणि तो कुठे संपेल, याची माहितीही या क्रमांकांमध्ये देण्यात येते. AC 1, AC 2, AC 3, Sleeper याप्रमाणे तुम्ही कोणत्या वर्गात प्रवास करत आहात याची माहितीही त्यात नोंदवली जाते.
