What is the clock history: एकविसाव्या शतकातील प्रत्येक व्यक्ती घड्याळाच्या काट्यांवर धावत असते. दिवसाच्या २४ तासांनुसार प्रत्येकाचे वेळापत्रक ठरलेले असते. सकाळी उठण्यापासून ते रात्री झोपण्यापर्यंत प्रत्येक गोष्ट लोक घड्याळातील वेळ पाहून करतात. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की, आपण रोज ज्या घड्याळाच्या काट्यांनुसार चालतो, त्या घड्याळाचा शोध कधी, कुठे व कोणी लावला असेल?
जगातील पहिल्या घड्याळाचा शोध
जगातील पहिल्या घड्याळाचा शोध अनेक संस्कृतींमध्ये लागला होता. घड्याळ तयार होण्यापूर्वी लोक दिवस आणि रात्रीच्या ठरावीक वेळी सूर्य आणि चंद्राची तयार झालेली स्थिती लक्षात घ्यायचे. त्यावेळी त्यांना असे आढळले की, सूर्य आणि चंद्र वेगवेगळ्या वेळी विशिष्ट ठिकाणी असतील. या तत्त्वावर आधारित उन्हाचे घड्याळ (सनडियल) वेळेच्या उपकरणांपैकीचे पहिले घड्याळ होते. घड्याळाच्या कोणत्याही वेळेचा पहिला रेकॉर्ड केला गेलेला शोध म्हणजे इजिप्शियन किंवा बॅबिलोनियन, लोकांनी इ.स.पू. चौदाव्या शतकात केलेली पाण्याच्या घड्याळाची निर्मिती. चिनी लोकांनीही याच सुमारास असे घड्याळ बांधले होते; ज्यामध्ये पाण्याऐवजी पारा वापरला गेला होता. मूळ अमेरिकन लोकांनी पाण्याच्या घड्याळांचाही शोध लावला.
पाण्यावर अवलंबून नसलेल्या यांत्रिक घड्याळांचा शोध इटलीमध्ये झाला. कारण- त्यांचा मोठ्या प्रमाणावर वापर करणारा हा पहिला देश होता. ते चौदाव्या शतकात तयार केले गेले. त्याला फक्त एक हात होता आणि त्याच्या दोन्ही बाजूंना १५ मिनिटांचा अवकाश होता. खरं तर, ही पहिली यांत्रिक घड्याळे सूर्यप्रकाशावर आधारित घड्याळाप्रमाणेच अचूक होती.
हेही वाचा: एअर क्वालिटी इंडेक्स (AQI) म्हणजे काय? देशामध्ये AQI ची मोजणी कशी केली जाते?
घड्याळाचा इतिहास
वेळेच्या उपकरणांचा शोध कधी लागला? प्राचीन जगापासून, प्राचीन बॅबिलोनपासून ते प्राचीन इजिप्तपर्यंत विविध कारणांसाठी वेळ पाहिली जात आहे. प्राचीन काळापासून घड्याळांचा वापर वेळेचा मागोवा ठेवण्यासाठी केला जातो. आर्किमिडीज आणि इतर संशोधकांनी पाण्याचे घड्याळ तयार केले. इतर संस्कृतीत सूर्याचा वापर केला, जसे की मध्ययुगात यांत्रिक घड्याळांचा शोध लागला. कालांतराने यांत्रिक घड्याळे बदलली गेली. कारण- ती वेगवेगळ्या कारणांसाठी वापरली जात होती.
यांत्रिक घड्याळाच्या उत्क्रांतीमध्ये स्प्रिंगचालित घड्याळे आणि पेंडुलम घड्याळे यांचा समावेश होतो; ज्यांचा शोध १६०० च्या दशकात लागला होता आणि स्प्रिंगचालित घड्याळांपेक्षा त्यांच्या वेळा अधिक अचूक आहेत.
जगातील पहिल्या घड्याळाचा शोध
जगातील पहिल्या घड्याळाचा शोध अनेक संस्कृतींमध्ये लागला होता. घड्याळ तयार होण्यापूर्वी लोक दिवस आणि रात्रीच्या ठरावीक वेळी सूर्य आणि चंद्राची तयार झालेली स्थिती लक्षात घ्यायचे. त्यावेळी त्यांना असे आढळले की, सूर्य आणि चंद्र वेगवेगळ्या वेळी विशिष्ट ठिकाणी असतील. या तत्त्वावर आधारित उन्हाचे घड्याळ (सनडियल) वेळेच्या उपकरणांपैकीचे पहिले घड्याळ होते. घड्याळाच्या कोणत्याही वेळेचा पहिला रेकॉर्ड केला गेलेला शोध म्हणजे इजिप्शियन किंवा बॅबिलोनियन, लोकांनी इ.स.पू. चौदाव्या शतकात केलेली पाण्याच्या घड्याळाची निर्मिती. चिनी लोकांनीही याच सुमारास असे घड्याळ बांधले होते; ज्यामध्ये पाण्याऐवजी पारा वापरला गेला होता. मूळ अमेरिकन लोकांनी पाण्याच्या घड्याळांचाही शोध लावला.
पाण्यावर अवलंबून नसलेल्या यांत्रिक घड्याळांचा शोध इटलीमध्ये झाला. कारण- त्यांचा मोठ्या प्रमाणावर वापर करणारा हा पहिला देश होता. ते चौदाव्या शतकात तयार केले गेले. त्याला फक्त एक हात होता आणि त्याच्या दोन्ही बाजूंना १५ मिनिटांचा अवकाश होता. खरं तर, ही पहिली यांत्रिक घड्याळे सूर्यप्रकाशावर आधारित घड्याळाप्रमाणेच अचूक होती.
हेही वाचा: एअर क्वालिटी इंडेक्स (AQI) म्हणजे काय? देशामध्ये AQI ची मोजणी कशी केली जाते?
घड्याळाचा इतिहास
वेळेच्या उपकरणांचा शोध कधी लागला? प्राचीन जगापासून, प्राचीन बॅबिलोनपासून ते प्राचीन इजिप्तपर्यंत विविध कारणांसाठी वेळ पाहिली जात आहे. प्राचीन काळापासून घड्याळांचा वापर वेळेचा मागोवा ठेवण्यासाठी केला जातो. आर्किमिडीज आणि इतर संशोधकांनी पाण्याचे घड्याळ तयार केले. इतर संस्कृतीत सूर्याचा वापर केला, जसे की मध्ययुगात यांत्रिक घड्याळांचा शोध लागला. कालांतराने यांत्रिक घड्याळे बदलली गेली. कारण- ती वेगवेगळ्या कारणांसाठी वापरली जात होती.
यांत्रिक घड्याळाच्या उत्क्रांतीमध्ये स्प्रिंगचालित घड्याळे आणि पेंडुलम घड्याळे यांचा समावेश होतो; ज्यांचा शोध १६०० च्या दशकात लागला होता आणि स्प्रिंगचालित घड्याळांपेक्षा त्यांच्या वेळा अधिक अचूक आहेत.
