राज्याचे अन्न व नागरी पुरवठा मंत्री धनंजय मुंडे यांना ‘बेल्स पाल्सी’ या विकाराचे निदान झाले. बेल्स पाल्सी हा एक प्रकारे पक्षाघाताचा प्रकार असून त्यामुळे चेहऱ्याचा काही भाग बाधित होतो. या विकारामुळे चेहऱ्याच्या स्नायूंची हालचाल नियंत्रित होऊन बोलण्यास त्रास होतो. शास्त्रीय नाव ‘आनन चेताघात’ असेही आहे. हा विकार नेमका काय आहे? त्याची कारणे व लक्षणे कोणती? कोणत्या उपाययोजना आवश्यक आहे, याविषयी…बेल्स पाल्सी म्हणजे काय? बेल्स पाल्सी या विकारात चेहऱ्याच्या अर्धा भागाचे स्नायू कमकुवत होतात. चेहऱ्याच्या अर्ध्या भागातल्या स्नायूंची शक्ती काही काळासाठी नष्ट होऊन त्यांचे आकुंचन-प्रसरण थांबते आणि ते लुळे पडतात. क्वचितप्रसंगी चेहऱ्याच्या दोन्ही बाजूंचे स्नायूही या विकारात बाधित होतात. चेहऱ्याच्या मज्जातंतूला हानी झाल्यामुळे हा विकार होतो. मेंदूमधून एकूण १२ विशेष मज्जातंतू निघतात. त्यांना क्रेनिअर नव्‍‌र्हस म्हणतात. यातील सातव्या क्रमांकाच्या मज्जातंतूंना फेशियल नव्‍‌र्ह म्हणतात. मेंदूपासून डोक्याच्या कवटीबाहेर आल्यावर या फेशियल नव्‍‌र्हला पाच शाखा फुटतात. त्या कपाळ, भुवया, पापण्या, ऊर्ध्व व अधो ओठ, गाल, कानाच्या पुढील भाग, मानेचा एका बाजूचा भाग यांवरील स्नायूंची हालचाल नियंत्रित करतात. चेहऱ्यासाठी हा मज्जातंतू महत्त्वाचा आहे. मात्र या मज्जातंतूला इजा झाल्याने स्नायूंच्या हालचाली बंद होतात आणि त्यामुळे बेल्स पाल्सी हा विकार होतो. बेल्स पाल्सी झालेल्या रुग्णाच्या चेहऱ्याच्या एका बाजूला किंवा काही वेळा दोन्ही बाजूंना धूसर दिसू लागते. ही स्थिती सहसा गंभीर नसते आणि काही महिन्यांत उपचाराशिवाय निघून जाते. स्कॉटलंडमधील ख्यातनाम वैद्यकीय तज्ज्ञ सर चार्ल्स बेल यांनी १८२१ मध्ये या विकारावर संशोधन केले, त्यामुळे या विकाराला बेल्स पाल्सी असे म्हणतात.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
