विश्लेषण: नितीशही रालोआतून बाहेर पडतील? बिहारचे राजकारण वेगळ्या वळणावर!

जनता दलाच्या नाराजीची कारणे कोणती?

बिहारचे मुख्यमंत्री नितीशकुमार यांनी गेल्या तीन आठवड्यांत रविवारी चौथ्यांदा केंद्राच्या महत्त्वाच्या कार्यक्रमाकडे पाठ फिरवली. त्यांनी करोनाचे कारण दिले असले तरी, रविवारीच पाटण्यात ते विविध सार्वजनिक कार्यक्रमांना मात्र हजर राहिले. दोन वर्षांपूर्वी बिहार विधानसभेच्या निवडणुकीत संयुक्त जनता दलाचे संख्याबळ ७१वरून ४३ वर आले. तर आघाडीत भाजप मोठा भाऊ झाला. लोकजनशक्ती पक्षाचे चिराग पासवान यांनी जनता दलाच्या पराभवात हातभार लावला, त्यांना भाजपचा छुपा पाठिंबा होता अशी जनता दलात भावना होती. त्यामुळे काहीशा नाराजीनेच नितीशकुमार यांनी मुख्यमंत्रीपद स्वीकारले. संख्याबळात भाजप जवळपास दुप्पट असल्याने मंत्रिमंडळावर त्यांचा प्रभाव साहजिकच होता. यात ठिणगी पडली ती आर.सी.पी. सिंह यांच्यावरील कारवाईने. सिंह हे एके काळी नितीशकुमार यांचा उजवा हात मानले जात. केंद्रीय मंत्रिमंडळात ते संयुक्त जनता दलाचे प्रतिनिधित्व करत होते. ते जनता दलापेक्षा भाजपच्या गोटात गेल्याची धारणा पक्षनेतृत्वाची झाली. त्यातून त्यांना राज्यसभेची उमेदवारी नाकारली गेली. साहजिकच संसद सदस्य नसल्याने आर.सी.पी. यांना केंद्रीय मंत्रिपदाचा राजीनामा द्यावा लागला. पुढे दोन-तीन दिवसांपूर्वी त्यांच्या मालमत्तांवरून वाद झाला. कारवाईही झाली. सिंह यांनी जनता दलाचे वर्णन ‘बुडती नौका’ असे करत पक्षत्यागही केला. या साऱ्या प्रकारांत बिहारमध्ये राष्ट्रीय लोकशाही आघाडीत फूट अटळ मानली जाते. याखेरीज हिंदुत्वावरून भाजपच्या दुसऱ्या फळीतील काही नेत्यांच्या वक्तव्यावरून नितीश नाराज असल्याचे मानले जाते. शिवाय राज्यातील २०० विधानसभा मतदारसंघांत पक्षवाढीच्या भाजपच्या कार्यक्रमाच्या घोषणेबाबत नितीश संतापले असून, भाजप राज्यातील सर्व २४३ जागा लढविण्याची तयारी करत असल्याचे जनता दलाचे म्हणणे आहे. ही नाराजीची काही प्रमुख कारणे मानली जात आहेत.