लोकसत्ता विश्लेषण: मानवी शरीरामध्ये डुकराच्या अवयवांचे प्रतिरोपण; एक नवा प्रयोग

काय आहे हा प्रयोग?

मानवी शरीरामध्ये प्राण्यांचे अवयव प्रतिरोपण करण्याच्या प्रक्रियेला झेनोट्रान्सप्लांटेशन असे म्हटले जाते. डुकराचं हृदय मानवी शरीरात रोपण करण्यापूर्वी यामध्ये १० जनुकीय बदल करण्यात आले. यामध्ये डुकराच्या हृदयातून रॅपिड अन्टीबॉडी म्हणजे डुकराचे अवयव असल्यामुळे मानवी शरीर स्वीकार करणार नाही, अशी तीन जनुके काढून टाकण्यात आली. याऐवजी मानवी शरीर डुकराच्या अवयवांचा स्वीकार करेल अशी सहा नवीन जनुके समाविष्ट करण्यात आली. डुकराच्या हृदयामध्ये अतिरिक्त प्रमाणात ऊतींची वाढ करणारी जनुकीय रचनाही काढून टाकण्यात आली आहे, असे एकंदरीत दहा प्रकारचे जनुकीय बदल मानवी शरीरात प्रत्यारोपण करण्यापूर्वी डुकराच्या हृदयामध्ये केले गेले. या प्रक्रियेमध्ये मानवी शरीर डुकराचे अवयव नाकारण्याचा धोका अधिक असल्याने मानवी शरीरातील रोगप्रतिकार शक्ती क्षीण करणाऱ्या औषधांचा (इम्युनोसप्रेसंट) वापर उपचारादरम्यान करण्यात आला. जेणेकरून शरीर डुकराच्या अवयवांचा प्रतिकार करणार नाही.

आणखी वाचा

Fossilized Dinosaur Dung: डायनासोरची विष्टा आणि उलटी सांगतेय त्याच्या अस्तित्त्वाची कथा; नवीन संशोधनाने ज्युरासिक कालखंडाचे कोणते रहस्य उलगडले?

कल्याण मारहाण प्रकरण: “तो म्हणाला मुख्यमंत्री कार्यालयातून एक…

‘हे तुमच्या कर्माचे फळ…’ पिंजऱ्यातील पाळीव सिंहाने माणसावर केला हल्ला अन्… VIRAL VIDEO पाहून नेटकऱ्यांचा संताप

भंडारा : वाघाला चक्क गावकऱ्यांनीच घेरले अन…

पडळकरांच्या टीकेला विरोध करायला हवा होता;  युतीतील राष्ट्रवादीकडून युगेंद्र पवारांची अपेक्षा

अवयव दानाला बळ… मध्य भारतातील एकाच रुग्णालयात यकृत प्रत्यारोपणाचे शतक

भारतातील डायनासोर नामशेष का झाले? समोर आलं महत्त्वाचं संशोधन…

“आला आला वाघ…?” कोल्हापुरच्या रांगड्या नवरदेवाचा बायकोसाठी जबरदस्त उखाणा, VIDEO एकदा पाहाच

नव्या पर्यायाची आशा

अवयव प्रतिरोपणासाठी जगभरात अनेकजण प्रतीक्षेत असून अवयवदानाबाबत अजून पुरेशी जनजागृती न झाल्यामुळे आवश्यकतेच्या तुलनेत फार कमी प्रमाणात अवयव उपलब्ध होतात. त्यात मरणोत्तर अवयवदानाचे प्रमाण अल्प असल्यामुळे हृदयासारख्या काही अवयवांसाठी रुग्णांना अनेक वर्षे वाट पाहावी लागते. मानवी शरीरात डुकराच्या हृदयाचे प्रतिरोपण करण्याचा हा जगातील पहिला प्रयोग आहे. डुकराच्या हृदयामध्ये जनुकीय बदल करून मानवी हृदयाप्रमाणे कार्यक्षम करण्याचा हा प्रयोग यशस्वी झाल्यास प्रतिरोपणासाठी अवयवांची प्रतीक्षा करत रुग्णांना ताटकळत बसावे लागणार नाही आणि एक नवीन पर्याय खुला होईल, असा अंदाज तज्ज्ञांनी व्यक्त केला आहे.

परवानगीचा पेच

झेनोट्रान्सप्लांटेशन या क्षेत्रामध्ये गेली अनेक वर्षे संशोधन केले जात आहे. मानवी शरीरामध्ये डुकराच्या हृदयाचे प्रत्यारोपण करण्याच्या वैद्यकीय चाचण्या करण्याची मागणी अमेरिकेतील काही संस्था तेथील अन्न व औषध प्रशासनाकडे करत आहेत. परंतु त्यासाठी प्रशासनाने परवानगी नाकारली आहे. नुकत्याच बेनेट यांच्यावर झालेल्या या शस्त्रक्रियेमध्ये जीव वाचविण्यासाठी आपत्कालीन परवानगी प्रशासनाने दिल्यामुळे ही शस्त्रक्रिया करण्यात आली. येत्या काळात समर्पक बदल केलेले डुकराचे मूत्रपिंड प्राप्त झाल्यास त्याचेही मानवी शरीरात प्रत्यारोपण करण्याच प्रयोग लवकरच अमेरिकेत करण्यात येणार आहे.