रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने शुक्रवारी पेटीएम पेमेंट बँकेसाठी ठेव आणि क्रेडिट व्यवहारांची अंतिम मुदत १५ मार्चपर्यंत वाढवली. याबरोबरच पेटीएम पेमेंट्स बँकेच्या ग्राहकांची कोंडी सोडवण्यासाठी RBI ने FAQ (वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे) जारी केले आहेत. या FAQ द्वारे मध्यवर्ती बँकेने पेटीएम पेमेंट्स बँकेतून पैसे काढणे, परतावा, पगार क्रेडिट, डीबीटी आणि वीज बिल जमा संबंधित माहिती दिली आहे. बँकेने (PPBL) ग्राहक आणि नियामक प्राधिकरणांबद्दल चिंता व्यक्त केल्यानंतर १५ मार्चपर्यंत मुदतवाढ देण्याचा निर्णय RBI ने घेतला आहे. “१५ मार्च २०२४ नंतर (२९ फेब्रुवारी २०२४ च्या पूर्व निर्धारित अंतिम मुदतीपासून विस्तारित) कोणत्याही ग्राहकाच्या खात्यातील वॉलेट, फास्टॅग, नॅशनल कॉमन मोबिलिटी कार्ड इत्यादींमध्ये आणखी ठेव किंवा क्रेडिट व्यवहार होणार नाहीत,” असेही आरबीआयने सांगितले आहे.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
पेटीएम पेमेंट्स बँक वॉलेटवर काय परिणाम?
१५ मार्च २०२४ नंतर पेटीएम पेमेंट्स बँकेचे वॉलेट युजर्स वॉलेटमध्ये टॉप अप करू शकणार नाहीत किंवा पैसे हस्तांतरित करू शकणार नाहीत किंवा कॅशबॅक व्यतिरिक्त कोणतेही क्रेडिट्स किंवा वॉलेटमध्ये परतावा मिळवू शकणार नाहीत. वॉलेट युजर्सना अंतिम मुदतीनंतरही दुसऱ्या वॉलेट किंवा बँक खात्यात पैसे हस्तांतरित करण्यास आणि वापरण्याची परवानगी असेल.
परंतु किमान केवायसी वॉलेट फक्त व्यापारी पेमेंटसाठी वापरता येतील, असे आरबीआयने म्हटले आहे. नियमानुसार, OTP (वन टाइम पासवर्ड), एक अद्वितीय ओळख क्रमांकासह किमान माहिती देऊन KYC वॉलेट उघडले जाऊ शकते. बँक ग्राहक पेटीएम पेमेंट्स बँक वॉलेट बंद करू शकतात आणि इतर बँकेतील त्यांच्या खात्यात बॅलन्स हस्तांतरित करू शकतात. यासाठी ग्राहक बँकेशी संपर्क साधू शकतो किंवा वॉलेट बंद करण्यासाठी त्याचे बँकिंग ॲप वापरू शकतो आणि संपूर्ण केवायसी वॉलेटच्या बाबतीत बॅलन्स रक्कम दुसऱ्या बँकेत ठेवलेल्या खात्यात हस्तांतरित करू शकतो. किमान केवायसी वॉलेटच्या बाबतीत ग्राहक उपलब्ध बॅलन्स वापरू शकतो किंवा त्याचा परतावा मागू शकतो, असे आरबीआयने म्हटले आहे.
हेही वाचाः कुत्र्याला अमानुष मारहाण; प्राणी संरक्षण कायद्यात बदल होणार?
पेटीएम पेमेंट्स बँकेने जारी केलेल्या FASTag चे काय?
PPBL द्वारे जारी केलेले फास्टटॅग असलेले ग्राहक उपलब्ध बॅलन्स रकमेपर्यंत टोल भरण्यासाठी FASTag वापरणे सुरू ठेवण्यास सक्षम असतील. १५ मार्चच्या अंतिम मुदतीनंतर या FASTags मध्ये पुढील पैसे किंवा टॉप अप्सना परवानगी दिली जाणार नाही. त्यामुळे त्यांची गैरसोय होऊ नये म्हणून त्यांनी अंतिम मुदतीपूर्वी दुसऱ्या बँकेने जारी केलेला नवीन FASTag घ्यावा. FASTag उत्पादनांमध्ये क्रेडिट बॅलन्स ट्रान्सफर वैशिष्ट्य उपलब्ध नसल्यामुळे ग्राहकांना बँकेने जारी केलेला त्यांचा जुना FASTag बंद करावा लागेल आणि बँकेला परताव्याची विनंती करावी लागेल, असंही आरबीआयने स्पष्ट केले आहे.
हेही वाचाः रिझर्व्ह बँकेने कार्ड नेटवर्कवर निर्बंध का घातले? तुमच्यावर काय परिणाम होणार? वाचा सविस्तर…
पेटीएम पेमेंट्स बँकेतील खात्यांचं काय होणार?
PPBL बरोबर बचत किंवा चालू खाती असलेले ग्राहक १५ मार्चनंतरही त्यांच्या खात्यातील उपलब्ध बॅलन्स रक्कम वापरणे, काढणे किंवा हस्तांतरित करणे सुरू ठेवू शकतात. त्याचप्रमाणे ते त्यांच्या डेबिट कार्डचा वापर करून उपलब्ध बॅलन्स रकमेपर्यंत निधी काढू किंवा हस्तांतरित करू शकतात. PPBL बचत बँक किंवा चालू खाते ग्राहक १५ मार्चनंतर PPBL मध्ये त्यांच्या खात्यात पैसे जमा करू शकणार नाहीत. “व्याज, कॅशबॅक, भागीदार बँकांकडून स्वीप-इन किंवा परतावा याशिवाय कोणतेही क्रेडिट किंवा ठेवी जमा करण्याची परवानगी नाही, ” असेही आरबीआयने सांगितले.
भागीदार बँकांमधील PPBL ग्राहकांच्या विद्यमान ठेवी PPBL मधील खात्यांमध्ये परत आणल्या जाऊ शकतात. ग्राहकाने वापरण्यासाठी किंवा काढण्यासाठी बॅलन्स उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने अशा स्वीप-इन्सना परवानगी दिली जाईल. PPBL द्वारे भागीदार बँकांमध्ये नवीन ठेवींना १५ मार्चनंतर परवानगी दिली जाणार नाही, असे आरबीआयने म्हटले आहे. अंतिम मुदतीनंतर ग्राहकांना PPBL मधील त्यांच्या खात्यात कोणताही पगार मिळू शकणार नाही आणि त्यांना गैरसोय टाळण्यासाठी १५ मार्चपूर्वी दुसऱ्या बँकेबरोबर पर्यायी व्यवस्था करावी लागेल, असे RBI ने म्हटले आहे. १५ मार्चनंतर PPBL च्या कोणत्याही खात्यात कोणतीही सबसिडी किंवा थेट लाभ हस्तांतरण देखील जमा केले जाणार नाही.
PPBL ग्राहकाच्या खात्यात बॅलन्स उपलब्ध असेपर्यंत पैसे काढणे किंवा डेबिट आदेश (जसे की नॅशनल ऑटोमेटेड क्लियरिंग हाऊस (NACH) आदेश) कार्यान्वित केले जातील. १५ मार्च २०२४ नंतर PPBL खात्यांमध्ये पैसे जमा करण्याची परवानगी दिली जाणार नाही. स्वयंचलित UPI आदेशाद्वारे पैसे काढणे किंवा डेबिट आदेश ग्राहकाच्या खात्यात बॅलन्स उपलब्ध असेपर्यंत कार्यान्वित होत राहतील. ऑटो डेबिट आदेश जसे की, ग्राहकाच्या कर्जाचा हप्ता (EMI) जो PPBL मधील त्यांच्या खात्याद्वारे आपोआप भरला जातो, तो खात्यात बॅलन्स उपलब्ध असेपर्यंत कार्यान्वित राहील.
UPI/ IMPS द्वारे मनी ट्रान्सफर होणार का?
बँकेचे ग्राहक १५ मार्च २०२४ नंतर PPBL खात्यात त्यांच्या खात्यात पैसे हस्तांतरित करू शकणार नाहीत. ग्राहक तुमच्या खात्यात उपलब्ध शिल्लक रकमेपर्यंत UPI/ IMPS द्वारे PPBL खात्यातून पैसे काढू शकतात.
पेटीएम पेमेंट बँक वापरणाऱ्या व्यापाऱ्यांचे काय?
जे व्यापारी पेटीएम क्यूआर कोड, पेटीएम साउंडबॉक्स किंवा पेटीएम पीओएस टर्मिनल वापरून पेमेंट स्वीकारत आहेत, ते दुसऱ्या बँक खात्याशी जोडलेले आहेत ते १५ मार्च २०२४ नंतरही ती सेवा वापरणे सुरू ठेवू शकतात. १५ मार्चनंतर व्यापारी परतावा, कॅशबॅक, भागीदार बँकांकडून स्वीप-इन किंवा व्याज याशिवाय PPBL सह त्यांच्या बँक खात्यात किंवा वॉलेटमध्ये कोणतेही क्रेडिट प्राप्त करू शकणार नाहीत.
PPBL द्वारे जारी केलेले नॅशनल कॉमन मोबिलिटी कार्ड (NCMC)चे काय होणार?
PPBL द्वारे जारी केलेले NCMC कार्ड असलेले ग्राहक १५ मार्चपर्यंत उपलब्ध बॅलन्सपर्यंत ते वापरू शकतील. अंतिम मुदतीनंतर कार्डमध्ये निधी जमा करण्याची परवानगी दिली जाणार नाही.
आधार सक्षम पेमेंट सिस्टम (AePS) चे काय होणार?
बँकेचे ग्राहक AePS प्रमाणीकरण वापरून त्यांच्या खात्यातून पैसे काढणे सुरू ठेवू शकतात, खात्यात उपलब्ध बॅलन्स असेपर्यंत ते वापरू शकतात.
आता खात्यांवर लीएन मार्क असणार
PPBL सह ग्राहकाच्या खात्यांवर/वॉलेटवर कोणत्याही कायद्याची अंमलबजावणी करणाऱ्या किंवा न्यायिक अधिकाऱ्यांच्या सूचनेनुसार लीएन मार्क केलेले खाते प्राधिकरणांनी दिलेल्या आदेशांद्वारे नियंत्रित केले जाणार आहे. बँकेच्या अंतर्गत धोरणांमुळे PPBL खात्यावर किंवा वॉलेटवर लीएन मार्क असल्यास खात्यातील उपलब्ध बॅलन्सपर्यंत ग्राहकाच्या दुसऱ्या बँक खात्यात पैसे काढण्याची किंवा हस्तांतरित करण्याची परवानगी देण्यासाठी आरबीआयने सावकाराला निर्देश दिले आहेत.
पेटीएम पेमेंट्स बँक वॉलेटवर काय परिणाम?
१५ मार्च २०२४ नंतर पेटीएम पेमेंट्स बँकेचे वॉलेट युजर्स वॉलेटमध्ये टॉप अप करू शकणार नाहीत किंवा पैसे हस्तांतरित करू शकणार नाहीत किंवा कॅशबॅक व्यतिरिक्त कोणतेही क्रेडिट्स किंवा वॉलेटमध्ये परतावा मिळवू शकणार नाहीत. वॉलेट युजर्सना अंतिम मुदतीनंतरही दुसऱ्या वॉलेट किंवा बँक खात्यात पैसे हस्तांतरित करण्यास आणि वापरण्याची परवानगी असेल.
परंतु किमान केवायसी वॉलेट फक्त व्यापारी पेमेंटसाठी वापरता येतील, असे आरबीआयने म्हटले आहे. नियमानुसार, OTP (वन टाइम पासवर्ड), एक अद्वितीय ओळख क्रमांकासह किमान माहिती देऊन KYC वॉलेट उघडले जाऊ शकते. बँक ग्राहक पेटीएम पेमेंट्स बँक वॉलेट बंद करू शकतात आणि इतर बँकेतील त्यांच्या खात्यात बॅलन्स हस्तांतरित करू शकतात. यासाठी ग्राहक बँकेशी संपर्क साधू शकतो किंवा वॉलेट बंद करण्यासाठी त्याचे बँकिंग ॲप वापरू शकतो आणि संपूर्ण केवायसी वॉलेटच्या बाबतीत बॅलन्स रक्कम दुसऱ्या बँकेत ठेवलेल्या खात्यात हस्तांतरित करू शकतो. किमान केवायसी वॉलेटच्या बाबतीत ग्राहक उपलब्ध बॅलन्स वापरू शकतो किंवा त्याचा परतावा मागू शकतो, असे आरबीआयने म्हटले आहे.
हेही वाचाः कुत्र्याला अमानुष मारहाण; प्राणी संरक्षण कायद्यात बदल होणार?
पेटीएम पेमेंट्स बँकेने जारी केलेल्या FASTag चे काय?
PPBL द्वारे जारी केलेले फास्टटॅग असलेले ग्राहक उपलब्ध बॅलन्स रकमेपर्यंत टोल भरण्यासाठी FASTag वापरणे सुरू ठेवण्यास सक्षम असतील. १५ मार्चच्या अंतिम मुदतीनंतर या FASTags मध्ये पुढील पैसे किंवा टॉप अप्सना परवानगी दिली जाणार नाही. त्यामुळे त्यांची गैरसोय होऊ नये म्हणून त्यांनी अंतिम मुदतीपूर्वी दुसऱ्या बँकेने जारी केलेला नवीन FASTag घ्यावा. FASTag उत्पादनांमध्ये क्रेडिट बॅलन्स ट्रान्सफर वैशिष्ट्य उपलब्ध नसल्यामुळे ग्राहकांना बँकेने जारी केलेला त्यांचा जुना FASTag बंद करावा लागेल आणि बँकेला परताव्याची विनंती करावी लागेल, असंही आरबीआयने स्पष्ट केले आहे.
हेही वाचाः रिझर्व्ह बँकेने कार्ड नेटवर्कवर निर्बंध का घातले? तुमच्यावर काय परिणाम होणार? वाचा सविस्तर…
पेटीएम पेमेंट्स बँकेतील खात्यांचं काय होणार?
PPBL बरोबर बचत किंवा चालू खाती असलेले ग्राहक १५ मार्चनंतरही त्यांच्या खात्यातील उपलब्ध बॅलन्स रक्कम वापरणे, काढणे किंवा हस्तांतरित करणे सुरू ठेवू शकतात. त्याचप्रमाणे ते त्यांच्या डेबिट कार्डचा वापर करून उपलब्ध बॅलन्स रकमेपर्यंत निधी काढू किंवा हस्तांतरित करू शकतात. PPBL बचत बँक किंवा चालू खाते ग्राहक १५ मार्चनंतर PPBL मध्ये त्यांच्या खात्यात पैसे जमा करू शकणार नाहीत. “व्याज, कॅशबॅक, भागीदार बँकांकडून स्वीप-इन किंवा परतावा याशिवाय कोणतेही क्रेडिट किंवा ठेवी जमा करण्याची परवानगी नाही, ” असेही आरबीआयने सांगितले.
भागीदार बँकांमधील PPBL ग्राहकांच्या विद्यमान ठेवी PPBL मधील खात्यांमध्ये परत आणल्या जाऊ शकतात. ग्राहकाने वापरण्यासाठी किंवा काढण्यासाठी बॅलन्स उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने अशा स्वीप-इन्सना परवानगी दिली जाईल. PPBL द्वारे भागीदार बँकांमध्ये नवीन ठेवींना १५ मार्चनंतर परवानगी दिली जाणार नाही, असे आरबीआयने म्हटले आहे. अंतिम मुदतीनंतर ग्राहकांना PPBL मधील त्यांच्या खात्यात कोणताही पगार मिळू शकणार नाही आणि त्यांना गैरसोय टाळण्यासाठी १५ मार्चपूर्वी दुसऱ्या बँकेबरोबर पर्यायी व्यवस्था करावी लागेल, असे RBI ने म्हटले आहे. १५ मार्चनंतर PPBL च्या कोणत्याही खात्यात कोणतीही सबसिडी किंवा थेट लाभ हस्तांतरण देखील जमा केले जाणार नाही.
PPBL ग्राहकाच्या खात्यात बॅलन्स उपलब्ध असेपर्यंत पैसे काढणे किंवा डेबिट आदेश (जसे की नॅशनल ऑटोमेटेड क्लियरिंग हाऊस (NACH) आदेश) कार्यान्वित केले जातील. १५ मार्च २०२४ नंतर PPBL खात्यांमध्ये पैसे जमा करण्याची परवानगी दिली जाणार नाही. स्वयंचलित UPI आदेशाद्वारे पैसे काढणे किंवा डेबिट आदेश ग्राहकाच्या खात्यात बॅलन्स उपलब्ध असेपर्यंत कार्यान्वित होत राहतील. ऑटो डेबिट आदेश जसे की, ग्राहकाच्या कर्जाचा हप्ता (EMI) जो PPBL मधील त्यांच्या खात्याद्वारे आपोआप भरला जातो, तो खात्यात बॅलन्स उपलब्ध असेपर्यंत कार्यान्वित राहील.
UPI/ IMPS द्वारे मनी ट्रान्सफर होणार का?
बँकेचे ग्राहक १५ मार्च २०२४ नंतर PPBL खात्यात त्यांच्या खात्यात पैसे हस्तांतरित करू शकणार नाहीत. ग्राहक तुमच्या खात्यात उपलब्ध शिल्लक रकमेपर्यंत UPI/ IMPS द्वारे PPBL खात्यातून पैसे काढू शकतात.
पेटीएम पेमेंट बँक वापरणाऱ्या व्यापाऱ्यांचे काय?
जे व्यापारी पेटीएम क्यूआर कोड, पेटीएम साउंडबॉक्स किंवा पेटीएम पीओएस टर्मिनल वापरून पेमेंट स्वीकारत आहेत, ते दुसऱ्या बँक खात्याशी जोडलेले आहेत ते १५ मार्च २०२४ नंतरही ती सेवा वापरणे सुरू ठेवू शकतात. १५ मार्चनंतर व्यापारी परतावा, कॅशबॅक, भागीदार बँकांकडून स्वीप-इन किंवा व्याज याशिवाय PPBL सह त्यांच्या बँक खात्यात किंवा वॉलेटमध्ये कोणतेही क्रेडिट प्राप्त करू शकणार नाहीत.
PPBL द्वारे जारी केलेले नॅशनल कॉमन मोबिलिटी कार्ड (NCMC)चे काय होणार?
PPBL द्वारे जारी केलेले NCMC कार्ड असलेले ग्राहक १५ मार्चपर्यंत उपलब्ध बॅलन्सपर्यंत ते वापरू शकतील. अंतिम मुदतीनंतर कार्डमध्ये निधी जमा करण्याची परवानगी दिली जाणार नाही.
आधार सक्षम पेमेंट सिस्टम (AePS) चे काय होणार?
बँकेचे ग्राहक AePS प्रमाणीकरण वापरून त्यांच्या खात्यातून पैसे काढणे सुरू ठेवू शकतात, खात्यात उपलब्ध बॅलन्स असेपर्यंत ते वापरू शकतात.
आता खात्यांवर लीएन मार्क असणार
PPBL सह ग्राहकाच्या खात्यांवर/वॉलेटवर कोणत्याही कायद्याची अंमलबजावणी करणाऱ्या किंवा न्यायिक अधिकाऱ्यांच्या सूचनेनुसार लीएन मार्क केलेले खाते प्राधिकरणांनी दिलेल्या आदेशांद्वारे नियंत्रित केले जाणार आहे. बँकेच्या अंतर्गत धोरणांमुळे PPBL खात्यावर किंवा वॉलेटवर लीएन मार्क असल्यास खात्यातील उपलब्ध बॅलन्सपर्यंत ग्राहकाच्या दुसऱ्या बँक खात्यात पैसे काढण्याची किंवा हस्तांतरित करण्याची परवानगी देण्यासाठी आरबीआयने सावकाराला निर्देश दिले आहेत.
