Harappan Civilization फाळणीनंतर सिंधू संस्कृतीची साक्ष देणारी बरीच ठिकाणे पाकिस्तानात गेलेली असली तरी काही ठिकाणे भारतातही आढळली आहेत. १९५५ ते १९६० दरम्यान भारतीय पुरातत्त्व सर्वेक्षण विभागाने गुजरातच्या सौराष्ट्रामध्ये उत्खननाची एक मोहीमच हाती घेतली होती. एस.आर. राव यांनी या मोहिमेचे नेतृत्व केले होते. या मोहिमेतूनच सिंधू संस्कृतीची साक्ष देणाऱ्या काही ठिकाणांचा शोध लागला. यात लोथल येथील गोदीचाही समावेश होता. अहमदाबादपासून ८५ किमीवर असलेल्या भाल या ठिकाणी ही गोदी आहे. सिंधू संस्कृती दरम्यान, लोथल हे व्यापारी केंद्र होते. या ठिकाणाहूनच पश्चिम आशिया आणि आफ्रिकेच्या देशांपर्यंत व्यापार केला जात होता. १९५० च्या दशकात गुजरातच्या भाल प्रदेशात असलेल्या लोथल येथे हडप्पाकालीन स्थळाचा शोध लागल्यापासून सिंधू संस्कृतीच्या काळात या ठिकाणी डॉकयार्ड (गोदी) अस्तित्वात होते की नाही यावर पुरातत्त्वशास्त्रज्ञांमध्ये मतभेद आहेत. परंतु नव्या संशोधनाच्या मदतीने हे मत बदलू शकते. इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी-गांधीनगरने (IITGn) केलेल्या संशोधनात गोदीच्या अस्तित्त्वाला पाठबळ देणारे नवे पुरावे सापडले आहेत. या संशोधनात अहमदाबादला लोथल, नल सरोवर पाणथळ जागा आणि लिटल रण आणि धोलावीरा यांना जोडणारा प्रवासी मार्गही होता. उपग्रह प्रतिमांच्या मदतीने साबरमती नदीच्या जुना प्रवाहाविषयी समजून घेण्यास मदत होते. लोथलचे प्राचीन समृद्ध मार्गावर असलेले स्थान त्याचे महत्त्व विशद करते. हे संशोधन डॉकयार्ड सिद्धांताला पाठबळ देणारे आहे. तसेच नदीच्या प्राचीन प्रवाहाविषयी माहिती देते त्यामुळे लोथल गोदीचा नदी आणि समुद्रमार्गे होणाऱ्या व्यापाराशी असलेला संबंध समजण्यास मदत होते असं प्रेस इन्फॉर्मेशन ब्युरोने (पीआयबी) दिलेल्या निवेदनात स्पष्ट करण्यात आले आहे.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
