सिद्धार्थ खांडेकर
व्हिएतनाम युद्ध संपुष्टात आणण्याकामी प्रयत्न केल्याबद्दल शांततेचे नोबेल पारितोषिक मिळालेले पण त्याच वेळी एका मोठ्या वर्गाकडून ‘युद्ध गुन्हेगार’ अशी निर्भत्सना झालेले आंतराष्ट्रीय ख्यातीचे मुत्सद्दी, अमेरिकेचे माजी परराष्ट्रमंत्री आणि राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार, लेखक, विश्लेषक, विचारवंत डॉ. हेन्री किसिंजर यांच्या निधनाने परराष्ट्र नीती नि भूराजकीय सामरिक धोरण या विषयांवरील एक विशाल ग्रंथच जणू कायमस्वरूपी मिटला. १०० वर्षीय किसिंजर हे अगदी अलीकडेपर्यंत सक्रिय होते. जवळपास ५० वर्षांपूर्वी ते सक्रिय राजकारणातून जवळपास निवृत्त झाले, परंतु त्यानंतरही कित्येक वर्षे त्यांच्या भाषणांना आणि लेखांना प्रचंड मागणी होती. सोव्हिएत महासंघ आणि चीन यांच्याशी अमेरिकेचे संबंध, व्हिएतनाम युद्ध, पश्चिम आशियातील राजकारण, साम्यवादाला वेसण घालण्याविषयी मांडलेले विचार आणि त्यासाठी बिनदिक्कतपणे राबवलेले हस्तक्षेप धोरण, बांगलादेश युद्ध नि भारत अशा विविध प्रतलांमध्ये अमेरिकी नीतीवर किसिंजर यांच्या विचारांचा प्रभाव होता. ‘व्यवहारवादी हितसंबंधां’चे ते खंदे पुरस्कर्ते होते. त्यासाठी कोणतीही तडजोड करण्यास, वरकरणी आक्षेपार्ह वाटणारी कृती करण्यास त्यांनी मागेपुढे पाहिले नाही. शिवाय आपल्या कृतीचे पांडित्यपूर्ण समर्थन करण्याची त्यांची हातोटी विलक्षण होती. त्यासाठी आवश्यक अशी उच्चशैक्षणिक आणि वैचारिक बैठक होती. त्यांच्या जीवनगाथेवर धावता दृष्टिक्षेप…
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
