पुढील वर्षी इंडियन प्रीमियर लीग (आयपीएल) च्या १५व्या हंगामापासून रणनीतिक बदल (टॅक्टिकल सबस्टिट्युशन) अंमलात आणले जातील. ऑक्टोबर-नोव्हेंबरमध्ये देशांतर्गत टी२० स्पर्धा सय्यद मुश्ताक अली ट्रॉफीमध्ये पहिल्यांदाच वापरण्यात आल्यानंतर, ही संकल्पना आता आयपीएलमध्ये एक नवीन आयाम जोडेल.
या बाबतीत ट्विटरवर ट्विट करून सांगण्यात आले. “नवीन नियमासह आता नवीन हंगामाची वेळ आली आहे. #टाटा आयपीएलच्या या आवृत्तीमध्ये ‘इम्पॅक्ट प्लेअर’ नियमाचा मोठा प्रभाव पडेल,” असे ट्विट आयपीएलने केले आहे. “आयपीएल २०२३ च्या हंगामापासून आयपीएलमध्ये एक नवीन आयाम जोडण्यासाठी एक रणनीतिक संकल्पना सादर केली जाईल, ज्यामध्ये प्रत्येक संघ एक पर्यायी खेळाडू आयपीएल सामन्यात अधिक सक्रिय सहभाग घेण्यास सक्षम असेल,” असे लीगने जाहीर केलेल्या एका निवेदनात म्हटले आहे.
बीसीसीआयने नुकत्याच पार पडलेल्या सय्यद मुश्ताक अली ट्रॉफीमध्ये याची चाचणी घेतली. या स्पर्धेत अनेक आयपीएल खेळाडू सहभागी झाले होते. क्रिकबझने अहवाल दिला आहे की, या नियमाबद्दलचा अभिप्राय खूप चांगला होता. देशांतर्गत प्रशिक्षकांनीही या बदलाला चांगला प्रतिसाद दिला. गुरुवारी आयपीएल गव्हर्निंग कौन्सिलच्या व्हर्च्युअल बैठकीत आयपीएलमध्ये त्याचा समावेश करण्याचा निर्णय घेण्यात आला.
आयपीएल २०२३: खेळाडूंवर परिणाम करणारा‘टॅक्टिकल सबस्टिट्युशनचा’ नियम काय आहे?
प्रत्येक संघ त्यांच्या अंतिम ११ खेळाडूसह ४ इतर पर्यायी खेळाडूंची नावे देऊ शकतो
या चौघांपैकी अंतिम ११ मधील कोणत्याही खेळाडूला बदलण्यासाठी बोलावले जाऊ शकते
प्रभावशाली खेळाडू बदली क्षेत्ररक्षकाप्रमाणे गोलंदाजी आणि फलंदाजी करू शकतो.
मात्र हा बदल डावाच्या १४व्या षटकाच्या आधी केला जाऊ शकतो.
कोणत्याही वेळी फ्रँचायझी इलेव्हनमधील ४ परदेशी खेळाडूंची मर्यादा ओलांडू शकत नाहीत.
आयपीएलसाठी नियोजित प्रणाली SMAT दरम्यान वापरल्या जाणार्‍या ‘इम्पॅक्ट प्लेअर’ नियमासारखी असेल की नाही हे माहित नाही, परंतु तसे असल्यास, संघांना मोठ्या प्रमाणात सामरिक लवचिकता मिळेल. SMAT दरम्यान, संघांनी त्यांच्या अंतिम खेळाडूंच्या यादीत चार पर्यायांची नावे दिली, त्यापैकी एका डावाच्या १४व्या षटकाच्या समाप्तीपूर्वी कोणत्याही क्षणी खेळणाऱ्या अंतिम अकरातील कोणत्याही सदस्याला बदलून सामन्यादरम्यान ‘इम्पॅक्ट प्लेअर’ म्हणून वापरता येईल आणि आणि त्या खेळाडूला फलंदाजीसाठी तसेच गोलंदाजीसाठी पूर्ण परवानगी होती.
प्रणालीचा रणनीतिक खेळ विस्तृत होता आणि पर्यायी भूमिका बजावू शकतील यावर कोणतेही वास्तविक निर्बंध नव्हते. जोपर्यंत संघाने एकूण केवळ ११ फलंदाज वापरले तोपर्यंत तो आधीच बाद झालेल्या फलंदाजाची जागा घेऊ शकतो आणि तरीही फलंदाजीला येऊ शकतो. अन्यथा, तो अशा गोलंदाजाची जागा घेऊ शकतो ज्याने आधीच काही षटके दिली होती आणि तरीही त्याचे पूर्ण चार षटके टाकता येतात. इम्पॅक्ट प्लेअर नियम पूर्वी वापरल्या गेलेल्या इतर प्रतिस्थापन प्रणालींपेक्षा अधिक रणनीतिक व्याप्ती प्रदान करतो.
२००५ आणि २००६ दरम्यान एकदिवसीय मध्ये यापूर्वी वापरल्या गेलेल्या सुपरसब प्रणालीमध्ये, बदली खेळाडूची भूमिका त्याने बदललेल्या खेळाडूशी जुळली होती, मूळ खेळाडू आधीच बाद झाल्यास तो फलंदाजी करू शकत नव्हता आणि बदललेल्या खेळाडूच्या कोट्यातील उरलेली षटके टाकू शकतो. ऑस्ट्रेलियामध्ये आयोजित बिग बॅश लीग (बीबीएल) मध्ये, संघ पहिल्या डावातील पूर्ण टी२० सामन्यात दहा षटकांच्या चिन्हावर त्यांच्या सुरुवातीच्या अंतिम ११ मधील सदस्याची जागा घेऊ शकतात. तसेच, बदली झालेल्या खेळाडूने त्याच्या कोट्यातील एकापेक्षा जास्त षटके आधीच फलंदाजी किंवा गोलंदाजी केली नसावी.
