विश्लेषण: श्रद्धाच्या मारेकऱ्याची नार्को चाचणी होणार; ही चाचणी नेमकी होते कशी? यातून १०० टक्के अचूक निष्कर्ष येतात?

वसईतील तरुणीच्या हत्या प्रकरणाला नवे वळण; मला घेऊन जा, अथवा ही माझी शेवटची रात्र..

नार्को चाचणी काय आहे?

नार्को चाचणीमध्ये संबंधित व्यक्तीला ‘सोडियम पेंटोथल’चे इंजेक्शन दिले जाते. याला ‘ट्रुथ सिरम’देखील म्हटले जाते. या औषधाच्या परिणामामुळे व्यक्तीला आत्मभान राहत नाही. त्यामुळे ही व्यक्ती कुठल्याही प्रभावाशिवाय अथवा आत्मनिर्बंधाशिवाय बोलू लागते. या इंजेक्शनमुळे व्यक्ती जागरुकता गमावून संमोहनाच्या स्थितीत पोहोचते. अशा परिस्थितीत तपास अधिकाऱ्यांना आरोपीकडून गुन्ह्याबाबत खरी उत्तरं मिळण्याची शक्यता जास्त असते.

चाचणी करताना काय खबरदारी बाळगली जाते?

संबंधित व्यक्ती वैद्यकीयदृष्ट्या तंदुरुस्त आढळल्यानंतरच ही चाचणी केली जाते. या व्यक्तीच्या शरीरात इंजेक्शनद्वारे ‘सोडियम पेंटोथल’ सोडले जाते. या औषधाला ‘थायोपेंटोन’देखील म्हटले जाते. या औषधाचा डोस वय, लिंग आणि इतर वैद्यकीय परिस्थितीवर अवलंबून असतो. हा डोस अचूक असणे आवश्यक आहे. अन्यथा व्यक्तीचा मृत्यू किंवा तो कोमामध्ये जाऊ शकतो. ही चाचणी करताना खबरदारी बाळगणे गरजेचे आहे. हे इंजेक्शन दिल्यानंतर संबंधित व्यक्तीला काही विशिष्ट प्रश्नच विचारण्याची परवानगी डॉक्टरांकडून दिली जाते.

Shraddha Murder Case: मृतदेहाचे ३५ तुकडे ठेवण्यासाठी आफताबने श्रद्धाच्याच पैशाने विकत घेतलेला फ्रिज?

या चाचणीसाठी कोणाची परवानगी घ्यावी लागते?

आरोपीची ‘नार्को’ चाचणी, ‘पोलिग्राफ’ आणि ‘ब्रेन मॅपिंग’ चाचणी बेकायदेशीर असल्याचे सर्वोच्च न्यायालयाने म्हटले आहे. मात्र, काही विशिष्ट फौजदारी प्रकरणांमध्ये संमतीने सुरक्षा उपायांची खबरदारी घेऊन ही चाचणी करण्याची परवानगी न्यायालयाकडून दिली जाते. संबंधित व्यक्तीच्या परवानगीची रेकॉर्डिंग दंडाधिकाऱ्यांकडे तपास अधिकाऱ्यांना सादर करावी लागते. त्यानंतरच या चाचणीची परवानगी न्यायालयाकडून दिली जाते.

नार्को चाचणी १०० टक्के अचूक आहे का?

या चाचणीची अचूकता १०० टक्के नाही. कधीकधी नार्को चाचणीमध्ये संबंधित व्यक्तीने चुकीची विधाने केल्याचे समोर आले आहे. ही चाचणी तपासासाठी वापरली जाणारी एक अवैज्ञानिक पद्धत मानली जाते.

विश्लेषण: श्रद्धा वालकरच्या खुनाने हादरला देश; भारतात लिव्ह इन रिलेशनचे कायदे काय आहेत?

भारतात नार्को चाचणीची सुरुवात कधी झाली?

भारतात पहिल्यांदा २००२ मधील गुजरातच्या गोध्रा हत्याकांडातील आरोपींची नार्को चाचणी करण्यात आली. त्यानंतर तेलगी स्टॅम्प पेपर घोटाळ्यातील आरोपी अब्दुल करीम तेलगीची २००३ मध्ये ही चाचणी करण्यात आली. या प्रकरणात नार्को चाचणीचा अहवाल पुरावा म्हणून वापरण्यावर काही जणांकडून शंका निर्माण करण्यात आली होती. निठारी हत्याकांडातील दोन आरोपींचीही गुजरातच्या गांधीनगरमध्ये नार्को चाचणी करण्यात आली होती.

Shraddha Walkar Murder: “आफताबचे ते शब्द ऐकून मी खालीच कोसळलो…”, श्रद्धाच्या वडिलांनी मांडली व्यथा

२००७ मध्ये हैदराबादमधील दुहेरी बॉम्बस्फोट, २०१२ मधील दिल्लीतील उद्योगपती अरुण टिक्कू हत्या प्रकरणात आरोपींची नार्को चाचणी करण्यात आली होती. याशिवाय २०१० मध्ये कुर्लामध्ये अल्पवयीन मुलीचा बलात्कार आणि हत्या प्रकरणातील आरोपी मोहम्मद अजमेरी शेखची पोलिसांनी नार्को चाचणी केली होती.