महाराष्ट्रात धाराशिव येथे चैत्र वैद्य अष्टमीला हिंगलाज देवीचा प्रकटदिन साजरा होतो. हिंगलाज देवी ही भारतात अनेक भागात प्रसिद्ध आहे. महाराष्ट्र, गुजरात, राजस्थान, कर्नाटक या भागात देवीच्या उपासकांची संख्या अधिक आहे. प्रांतापरत्त्वे देवीच्या रूपात फरक जाणवत असला तरी देवीच्या मूळ स्थानाविषयी कोणतेही दुमत नाही. हिंगळाज किंवा हिंगलाज देवी हिंगूळा, हिंगलाज, नानी माता अशा अनेक नावांनी प्रसिद्ध आहे. महाराष्ट्रातील गडहिंग्लज येथील हिंगुळा देवी ही गुड्डाई या नावाने प्रसिद्ध असली तरी गडहिंग्लज नावाची उत्पत्ती सांगताना हिंगुळा देवीचा गड येथे असल्याने हा भाग गडहिंग्लज ओळखला जातो असे सांगितले जाते. स्थानिक कथेनुसार बलूची व्यापाऱ्यासोबत ही देवी गडहिंग्लज येथे आली. ही देवी गुजरातमध्ये पराजिया सोनी जातीची तसेच काही क्षत्रिय कुळांची कुलदेवता आहे. विशेष म्हणजे राजस्थान येथे या देवीचे मंदिर ज्या ठिकाणी आहे ते ठिकाणही हिंग्लजगढ म्हणून प्रसिद्ध आहे. हिंगुळा देवी ही पार्वतीचे रूप मानले जाते.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
