भारतीय पर्यटक मोठ्या प्रमाणात जगातील विविध देशांना भेटी देतात. पर्यटकांचे हे प्रमाण दिवसेंदिवस वाढत आहे. त्यामुळे अनेक देश असे आहेत, ज्यांनी व्हिसामुक्त धोरण लागू करीत भारतीयांसाठी आपले दरवाजे उघडले आहेत. व्हिसामुक्त सुविधा प्रदान करणाऱ्या देशांची संख्याही आता वाढत आहे. भारतीय मध्यमवर्गाची वाढ आणि जागतिक पर्यटन साथीच्या आजारानंतर पुन्हा सावरल्यामुळे जगभरातील राष्ट्रांना पर्यटन बाजारपेठेतील भारताची क्षमता लक्षात आली आहे. आता रशियादेखील याच यादीत सामील झाला आहे. भारत आणि रशियाच्या मैत्रीपूर्ण संबंधांची चर्चा जगभरात आहे आणि अशा महत्त्वपूर्ण निर्णयांद्वारे ते संबंध आणखी बळकट होत आहेत.
पुढील वर्षापासून भारतीय पर्यटकांसाठी व्हिसामुक्त प्रवेशाची घोषणा करीत या ट्रेंडमध्ये सामील होणारा रशिया हा नवीनतम देश आहे. हे पाऊल इतर देशांच्या अशाच पुढाकारांसह, जागतिक पर्यटन धोरणांमध्ये बदल दर्शविते; ज्यामुळे भारतीयांना आंतरराष्ट्रीय प्रवास करणे सोपे होईल. व्हिसामुक्त प्रवासाचा उद्देश प्रवेश प्रक्रिया सुलभ करणे आहे. प्रवासासाठी लांब अर्ज प्रक्रिया आणि व्हिसा शुल्क टाळून प्रवाशांना फक्त त्यांच्या पासपोर्टची आवश्यकता असते. कोणकोणते देश भारतीयांना ही सुविधा प्रदान करतात? जाणून घेऊ.
हेही वाचा : प्रियांका गांधींच्या संसदेतील बॅगेवरून नवा वाद; नेमकं प्रकरण काय?
रशिया
भारतीय पर्यटकांना लवकरच व्हिसाशिवाय रशियाला भेट देता येणार आहे. व्हिसामुक्त प्रवेश २०२५ च्या वसंत ऋतूपासून सुरू होण्याची अपेक्षा आहे. व्हिसा नियम सुलभ करण्यासाठी आणि पर्यटनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी जून २०२४ मध्ये दोन्ही देशांमध्ये झालेल्या चर्चेनंतर हा निर्णय घेण्यात आला आहे. सध्या भारतीय प्रवाशांना रशियाला भेट देण्यासाठी व्हिसा आवश्यक आहे. पर्यटन, व्यवसाय, काम, अभ्यास किंवा इतर कारणांसाठी प्रवास करायचा असल्यास व्हिसा आवश्यक आहे. एक लोकप्रिय पर्याय म्हणजे युनिफाइड ई-व्हिसा (UEV), ऑगस्ट २०२३ मध्ये सादर करण्यात आला, जो केवळ चार दिवसांत प्रक्रिया केलेल्या अर्जांसह वैयक्तिक आणि व्यावसायिक भेटींना अनुमती देतो.
एकट्या जानेवारी २०२४ मध्ये रशियाने भारतीय पर्यटकांना १,७०० ई-व्हिसा जारी केले; ज्यामुळे भारतीय पर्यटकांमध्ये देशाला भेट देण्याची आवड वाढत असल्याचे दिसून आले. रशियाची राजधानी मॉस्कोने २०२४ च्या पहिल्या सहामाहीत २८,५०० भारतीय पर्यटकांचे स्वागत केले, मागील वर्षाच्या तुलनेत त्यात १.५ पट वाढ दिसून आली. ही वाढ भारत आणि रशिया यांच्यातील मजबूत आणि वाढत्या संबंधांना अधोरेखित करते.
श्रीलंका
१ ऑक्टोबर २०२४ पासून श्रीलंकेने भारतीय नागरिकांसाठी व्हिसामुक्त प्रवेश सुरू केला आहे; ज्यामुळे दोन्ही राष्ट्रांमधील संबंध अधिक दृढ होत आहेत. “भारतीय नागरिकांसाठी हे व्हिसामुक्त प्रवेश धोरण सहा महिन्यांच्या कालावधीसाठी उपलब्ध असेल,” असे पर्यटनमंत्री हरिन फर्नांडो यांनी ‘पीटीआय’ला सांगितले. या धोरणामुळे अधिकाधिक भारतीय प्रवाशांना श्रीलंकेतील निसर्गरम्य आणि सांस्कृतिक वारसा पाहण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल, अशी अपेक्षा आहे.
थायलंड
थायलंडने भारतीय प्रवाशांसाठी आपले व्हिसामुक्त धोरण अनिश्चित काळासाठी वाढवले आहे. त्यामुळे भारतीयांना आग्नेय आशियातील पर्यटनस्थळांना भेट देणे पूर्वीपेक्षा सोपे झाले आहे. नवीन धोरणानुसार भारतीय पर्यटक ६० दिवसांपर्यंत व्हिसाशिवाय थायलंडमध्ये राहू शकतात. स्थानिक इमिग्रेशन कार्यालयाद्वारे हा कालावधी आणखी ३० दिवसांनी वाढवला जाऊ शकतो. सुरुवातीला ११ नोव्हेंबर २०२४ रोजी समाप्त होणारे हे धोरण अनिश्चित काळासाठी वाढवण्यात आले आहे.
इराण
या वर्षी फेब्रुवारीमध्ये इराणने हवाई मार्गाने देशात प्रवेश करणाऱ्या भारतीय पर्यटकांसाठी व्हिसामुक्त कार्यक्रम सुरू केला. परंतु, या व्हिसामुक्त प्रवेशासाठी इराणी अधिकाऱ्यांनी विशिष्ट अटी निश्चित केल्या आहेत. सामान्य पासपोर्ट असलेले भारतीय नागरिक दर सहा महिन्यांनी एकदा व्हिसाशिवाय इराणमध्ये येऊ शकतात. प्रत्येक भेटीत जास्तीत जास्त १५ दिवसांचा मुक्काम कालावधी असतो, जो कोणत्याही परिस्थितीत वाढवता येत नाही. व्हिसामुक्त धोरण केवळ पर्यटनाच्या उद्देशाने आहे आणि ते फक्त हवाई सीमावरील प्रवेशांसाठी लागू आहे. इतर प्रवेश पद्धती या सवलतीअंतर्गत येत नाहीत. दीर्घ मुक्कामासाठी सहा महिन्यांच्या आत एकाधिक नोंदी किंवा इतर व्हिसा श्रेणींसाठी भारतीय नागरिकांनी भारतातील इराणच्या नियुक्त प्रतिनिधित्वाद्वारे अर्ज करणे आवश्यक आहे.
कझाकस्तान
कझाकस्तान हे भारतीय प्रवाशांसाठी व्हिसामुक्त गंतव्य स्थान ठरत आहे. २०२२ मध्ये या देशाने शिथिल व्हिसा धोरण सुरू केल्यापासून मोठ्या संख्येने भारतीय या देशाला भेट देत आहेत. भारतीय नागरिक प्रत्येक भेटीत १४ दिवसांपर्यंत मध्य आशियाई राष्ट्रात व्हिसामुक्त राहण्याचा आनंद घेऊ शकतात. अधिकृत मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, व्हिसामुक्त मुक्कामाचा कमाल कालावधी ४२ दिवस आहे. २०२३ मध्ये देशाने २८,३०० भारतीय पर्यटकांची नोंद केली. कझाकस्तानच्या अद्वितीय संस्कृतीत स्वारस्य दर्शविणाऱ्या पर्यटकांची संख्या वाढतच आहे.
केनिया
१ जानेवारी २०२४ पर्यंत केनियाने भारतीय प्रवाशांसाठी व्हिसाची आवश्यकता काढून टाकली आणि पूर्व आफ्रिकन राष्ट्राला भेट देण्याची प्रक्रिया सुलभ केली. व्हिसाऐवजी भारतीय नागरिकांना आता त्यांच्या सहलीपूर्वी इलेक्ट्रॉनिक ट्रॅव्हल ऑथोरायझेशन (ईटीए) घेणे आवश्यक आहे. ही ऑनलाइन प्रणाली प्रवास अधिकृतता सुरक्षित करण्याचा एक मार्ग प्रदान करते. केनियाच्या महत्त्वाच्या पर्यटन उद्योगाला चालना देण्याच्या प्रयत्नांचा भाग म्हणून हा निर्णय घेण्यात आला होता. केनिया त्याच्या प्रतिष्ठित वन्यजीव सफारी आणि समुद्रकिनाऱ्यांसाठी प्रसिद्ध आहे.
हेही वाचा : Sovereign Gold Bond : स्वस्त सोने विकण्याची सरकारची योजना होणार बंद? कारण काय?
इतर कोणते देश भारतीयांना व्हिसामुक्त प्रवेश देतात?
भारतीय नागरिकांना व्हिसामुक्त प्रवेशाची मुभा देणाऱ्या देशांच्या वाढत्या संख्येमुळे भारताचा वाढता जागतिक प्रभाव अधिकाधिक स्पष्ट होत आहे. सध्या ६२ देश भारतीय पासपोर्टधारकांना व्हिसामुक्त किंवा व्हिसा ऑन-अरायव्हल विशेषाधिकार प्रदान करीत आहेत, ज्यामध्ये भारताने नवीनतम हेन्ली पासपोर्ट इंडेक्सच्या यादीत ८० वे स्थान मिळविले आहे.
