अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी सत्तेवर येताच असे अनेक निर्णय घेतले, ज्यामुळे जगाची चिंता वाढली आहे. स्थलांतरविषयक निर्णय, गाझा पट्टीतून लाखो पॅलेस्टिनींना सक्तीने स्थलांतरित करण्यापर्यंत, असे अनेक निर्णय घेतले आहेत, ज्याने जगभरात चर्चेला उधाण आले आहे. आता अमेरिकेतील सर्व ५० राज्यांमधील निदर्शक 50501 चळवळीत सहभागी होत आहेत. या आंदोलनाला “५० राज्ये, ५० निषेध, एक दिवस”, ​​असेही संबोधले गेले आहे. सोशल मीडियामुळे अनेकांचे या चळवळीकडे लक्ष वेधले गेले आहे. ही चळवळ नक्की आहे तरी काय? ही चळवळ महत्त्वाची का मानली जात आहे? आणि आगामी काळात आणखी निदर्शने होण्याची शक्यता आहे का? जाणून घेऊ.

या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा
Skip
या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा

‘#50501’ म्हणजे काय?

फिलाडेल्फिया व कॅलिफोर्निया, मिनेसोटा, मिशिगन, टेक्सास, विस्कॉन्सिन, इंडियाना व इतर राज्यांमधील राज्य कॅपिटलमध्ये निदर्शकांनी नवनिर्वाचित राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प, ट्रम्प यांच्या नवीन डिपार्टमेंट ऑफ गव्हर्न्मेंट इफिशियन्सी (DOGE) चे नेतृत्व करणारे एलॉन मस्क आणि प्रोजेक्ट २०२५, अमेरिकन समाजासाठी कठोर व उजव्या विचारसरणीचा निषेध करीत आहेत. हा निषेध #buildtheresistance व #50501 या हॅशटॅगअंतर्गत ऑनलाइन चळवळीचा एक भाग ठरत आहे. विविध वेबसाइट्स आणि सोशल मीडिया खात्यांवर नागरिकांनी चळवळ चालवत ‘फॅसिझमला नकार द्या’ आणि ‘आमच्या लोकशाहीचे रक्षण करा’ अशा संदेशांना प्रोत्साहन देत कारवाईची मागणी केली.

आणखी वाचा
अमेरिकेतील सर्व ५० राज्यांमधील निदर्शक 50501 चळवळीत सहभागी होत आहेत. (छायाचित्र-एपी)
हेही वाचा

ट्रम्पच्या धोरणांचा मोठ्या प्रमाणात विरोध करणारी ही चळवळ आहे. 50501 चळवळीच्या नियंत्रकांसह आयोजकांनी, सिनेटर बर्नी सँडर्सच्या २०१६ च्या अध्यक्षीय मोहिमेनंतर उदयास आलेला स्वयंसेवक-आधारित कार्यकर्ता गट पॉलिटिकल रिव्होल्युशननेदेखील सहकार्य केले. प्रेस रीलिजमध्ये, 50501 चळवळ व पॉलिटिकल रिव्होल्युशनने ट्रम्प यांना काढून टाकण्याची किंवा राजीनामा देण्याची एलॉन मस्कसह त्यांनी केलेल्या नियुक्त्यांची चौकशी करण्याची, कार्यकारी आदेश रद्द करण्याची आणि विविधता, समानता व समावेशासाठी फ्रेमवर्क तयार करण्याची मागणी केली.

लान्सिंगमधील मिशिगन स्टेट कॅपिटलच्या बाहेर अतिशीत तापमान असूनही शेकडो लोकांचा जमाव जमला होता. ॲन आर्बरमधील कॅटी मिग्लिटी यांनी सांगितले की, ट्रेझरी डिपार्टमेंट डेटामध्ये मस्क यांचा प्रवेश चिंतेचा विषय आहे. त्यांनी जानेवारीच्या भाषणादरम्यान मस्क यांच्या हावभावांचा उल्लेख करून, त्यांनी उंचावलेल्या हाताचा उल्लेख नाझी सलाम म्हणून केला होता. “हे थांबवले नाही आणि काँग्रेसला (अमेरिकी संसद) कारवाई करण्यास भाग पाडले नाही, तर हा लोकशाहीवरील हल्ला आहे,” मिग्लिटी यांनी ‘एपी’ला सांगितले.

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी सत्तेवर येताच असे अनेक निर्णय घेतले, ज्यामुळे जगाची चिंता वाढली आहे. (छायाचित्र-एपी)

मस्क यांच्या नेतृत्वाखालील ‘DOGE’वर प्रश्नचिन्ह

अनेक शहरांमधील निदर्शक मस्क आणि सरकारी कार्यक्षमतेच्या विभागावर तीव्र टीका करत आहेत. “DOGE कायदेशीर नाही,” असे फलक निदर्शकांनी दाखवले. विशेष म्हणजे काँग्रेसच्या सदस्यांनी चिंता व्यक्त केली आहे की,यूएअमेरिका सरकारच्या पेमेंट सिस्टीममध्ये DOGE च्या सहभागामुळे सामाजिक सुरक्षा आणि मेडिकेअरसारख्या कार्यक्रमांसाठी सुरक्षा धोके निर्माण होतील. ट्रेझरी विभागाच्या अधिकाऱ्याने सांगितले की, DOGE बरोबर काम करणाऱ्या टेक एक्झिक्युटिव्हला फक्त ‘रीड-ओन्ली अॅक्सेस’ असेल.

‘50501 चळवळ’ महत्त्वाची का?

ट्रम्प यांनी त्यांच्या नवीन कार्यकाळाच्या पहिल्या काही आठवड्यांमध्ये, व्यापार आणि स्थलांतरापासून ते हवामान बदलापर्यंत सर्व काही समाविष्ट असलेल्या कार्यकारी आदेशांवर स्वाक्षऱ्या केल्या आहेत. डेमोक्रॅट्सने ट्रम्प यांच्या अजेंडाविरोधात आवाज उठवण्यास सुरुवात केल्यामुळे अमेरिकेत निषेधांची संख्या वाढली आहे. ‘50501 subreddit’वरील एका पोस्टने दावा केला आहे की, चळवळ दोन आठवड्यांपूर्वी सुरू झाली आहे, ज्यात ७२,००० नागरिक सहभागी झाले आहेत. या अंतर्गत ४० राज्यांमध्ये ६७ निषेध सभांचे नियोजन केले गेले आहे. “अमेरिकन लोकांना एकत्र आणणे हे आमचे उद्दिष्ट आहे. ट्रम्प प्रशासन, आमची लोकशाही मोडून काढण्यात गुंतलेले आणि आमच्या मतभेदांद्वारे आम्हाला विभाजित करू इच्छित असलेल्यांच्या विरोधात ही चळवळ सुरू करण्यात आली आहे,” असे अमेरिकेतील माध्यमांनी सांगितले आहे.

अनेक शहरांमधील निदर्शक मस्क आणि सरकारी कार्यक्षमतेच्या विभागावर तीव्र टीका करत आहेत. (छायाचित्र-एपी)

चळवळ कशी सुरू झाली?

50501 चळवळीची सुरुवात तळागाळातील कार्यकर्त्यांनी सुरू केली. हे कार्यकर्ते ट्रम्प यांच्या कार्यकारी आदेशांनंतर एकत्र आले. २०२४ च्या उत्तरार्धात सोशल मीडियावर राष्ट्रव्यापी निषेधाच्या चर्चा सुरू झाल्या. कार्यकर्त्यांनी स्थलांतर धोरणे, सरकारी पुनर्रचना व नागरी स्वातंत्र्य यांसारख्या मुद्द्यांवर चिंता व्यक्त केली, असे ‘न्यूजवीक’च्या वृत्तात सांगण्यात आले. चळवळीला जसजसा वेग आला, तसतसे विविध पुरोगामी गट, स्थानिक वकिली संघटना व स्वतंत्र कार्यकर्ते त्यांचा विस्तार वाढवण्यासाठी सैन्यात सामील झाले. या चळवळीत सहभागी असलेल्या के एव्हर्ट या आयोजकाने ‘यूएसए टुडे’ ला सांगितले की, रेडिटवर अशा स्वरूपाच्या चळवळीविषयी पोस्ट करण्यात आले होते. त्या पोस्टच्या कल्पनेच्या रूपात हा उपक्रम सुरू झाला आणि अनेक कार्यकर्ता संघटना या निषेधासाठी एकत्र आल्या.

हेही वाचा

ऑस्टिन, टेक्सासच्या डाउनटाउनसह अनेक शहरांमध्ये निदर्शक रस्त्यावर उतरले. ते जॉर्जियाच्या राज्य कॅपिटलकडे मोर्चासाठी अटलांटाच्या शताब्दी ऑलिंपिक पार्कमध्ये जमले आणि सॅक्रामेंटो येथील निदर्शक कॅलिफोर्नियाच्या डेमोक्रॅटिक-नियंत्रित विधानमंडळाबाहेर जमले. डेन्व्हरमध्ये फिनिक्समध्येही निदर्शकांनी “द्वेष नाही, भीती नाही; येथे स्थलांतरितांचे स्वागत आहे,” असा नारा दिला. आयोवा येथील डेस मोइन्समधील मॉम्स फॉर लिबर्टी या पुराणमतवादी गटाच्या नोंदणीकृत कार्यक्रमाचा प्रतिकार करण्यासाठी निदर्शकांनी स्टेट कॅपिटलमध्ये प्रवेश केला. रोटुंडामधील स्पीकर्सवर ट्रम्पविरोधी निदर्शकांनी आरडाओरडा केला. अलाबामामध्ये LGBTQ+ नागरिकांना लक्ष्य करणाऱ्या कृतींचा निषेध करण्यासाठी शेकडो लोक स्टेटहाऊसच्या बाहेर जमले.