अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी पदभार स्वीकारल्यापासून टॅरिफच्या मुद्द्यावरून अनेकदा भारतीयांना घेरले आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी नुकतंच डोनाल्ड ट्रम्प यांची भेट घेतली होती. या भेटीनंतर ट्रम्प यांची भारतविरोधी भूमिका बदलेल अशी अपेक्षा होती, परंतु तसे चित्र सध्या तरी नाही. आता ट्रम्प भारतात टेस्लाचा कारखाना उभारण्याच्याही विरोधात असल्याचे समोर आले आहे. ट्रम्प यांनी टेस्लाचे सीईओ एलॉन मस्क यांना भारतात कार विकणे अशक्य असल्याचे मत व्यक्त केले आहे. मस्क यांनी वॉशिंग्टनमध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी अमेरिका दौऱ्यावर असताना त्यांची भेट घेतली होती. या भेटीच्या एका आठवड्याच्या आत, टेस्लाने भारतात भरतीची सुरुवात केली. टेस्ला भारतीय बाजारपेठेत प्रवेश करणे ही चांगली कल्पना आहे, असे मस्क यांचे मत आहे. पण, याविषयी ट्रम्प यांची विरोधी भूमिका आहे. ट्रम्प आणि मस्क यांच्यात मतभेद का? ट्रम्प यांना भारतात टेस्ला का नको आहे? त्याविषयी जाणून घेऊ.
ट्रम्प भारतात टेस्ला आणण्याच्या विरोधात
फॉक्स न्यूजला दिलेल्या मुलाखतीत डोनाल्ड ट्रम्प म्हणाले की, जर टेस्लाने भारतात कारखाना सुरू केला तर ते अमेरिकेसाठी अन्याय ठरेल. अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षांनी भारतावर जास्त शुल्क लादत असल्याचा आरोप केला आहे. पंतप्रधान मोदींच्या नुकत्याच अमेरिकेच्या भेटीदरम्यान, ट्रम्प यांनी भारताच्या कार आयात शुल्कावर टीका केली, परंतु टॅरिफ विवादांचे निराकरण करण्यासाठी लवकरच व्यापार कराराच्या दिशेने काम करण्याचे मान्य केले. उल्लेखनीय बाब म्हणजे, मस्क यांनी भारताच्या वाढत्या आयात शुल्काला दीर्घकाळ विरोध केला आहे. त्यांनी असेही म्हटले आहे की, भारत टाटा मोटर्ससारख्या देशांतर्गत उत्पादकांना जगातील तिसऱ्या क्रमांकाच्या ऑटो मार्केटमध्ये संरक्षण देते, जेथे ईव्हीचा अवलंब अजूनही सुरुवातीच्या टप्प्यात आहे. ट्रम्प म्हणाले की, भारतात टेस्ला विकणे अशक्य आहे.
“जगातील प्रत्येक देश आमचा फायदा घेतो आणि दर आकारून हा फायदा घेतला जातो. उदाहरणार्थ, भारतात कार विकणे अशक्य आहे,” असे ते म्हणाले. ते पुढे म्हणाले की, मस्क यांनी भारतात कारखाना सुरू करणे हे अमेरिकेसाठी अन्याय ठरेल. “आता जर त्यांनी भारतात टेस्लाचा कारखाना बांधला तर ते ठीक आहे, परंतु ते आमच्यावर अन्याय आहे,” असे ट्रम्प म्हणाले. व्हाईट हाऊसच्या पत्रकात असे नमूद केले आहे की, भारत यूएस मोटरसायकलवर १०० टक्के शुल्क आकारतो, तर अमेरिका भारतीय मोटरसायकलवर फक्त २.४ टक्के शुल्क आकारते. अमेरिकेच्या आयातीवर कर लावणाऱ्या देशांवरील टॅरिफसाठी ट्रम्प यांच्या दबावामुळे मित्र आणि प्रतिस्पर्धी या दोन्ही देशांबरोबर जागतिक व्यापार युद्धाची भीती वाढली आहे.
ट्रम्प आणि मस्क यांच्यात मतभेद का?
‘फॉक्स न्यूज चॅनेल’च्या संयुक्त मुलाखतीत डोनाल्ड ट्रम्प आणि एलॉन मस्क या दोघांनी एकमेकांचे कौतुक केले आणि दोघांमध्ये मतभेद असल्याचा माध्यमांचा मुद्दा नाकारला. ट्रम्प यांनी मान्य केले की, ते आतापर्यंत मस्क यांच्याशी चांगले परिचित नव्हते. “मी त्यांना व्हाईट हाऊसच्या माध्यमातून थोडेसे ओळखत होतो,” असे ते म्हणाले. एलॉन मस्क आणि ट्रम्प यांच्यात भूतकाळात विशेषतः हवामान बदलावरून वाद झाल्याचे पाहायला मिळाले आहे. जुलै २०२२ पर्यंत त्यांचे वाद सुरू होते. ट्रम्प यांनी मस्क यांना फार लांब अंतर गाठू न शकणाऱ्या इलेक्ट्रिक कार, क्रॅश होणाऱ्या ड्रायव्हरलेस कार किंवा रॉकेटशिप, ज्या कुठेही जात नाहीत, त्यासाठी फेडरल सबसिडी मागितल्याचा आरोप केला. अगदी अलीकडे, मस्क यांनीदेखील ट्रम्प यांनी प्रोत्साहन दिलेल्या एआय इन्फ्रास्ट्रक्चर गुंतवणुकीवर टीका केली.
मस्क यांच्या विरोधामुळे त्यांना त्रास झाला का असे ट्रम्प यांना विचारल्यावर त्यांनी उत्तर दिले, “तसे नाही. तो करारातील एकाचा तिरस्कार करतो. मी एलॉन यांच्याशी बोललो आहे. मी त्या सर्वांशी बोललो आहे. करारात सहभागी लोक अतिशय हुशार लोक आहेत,” असे ट्रम्प पुढे म्हणाले. ट्रम्प यांनी ओपन एआयचे सीईओ सॅम ऑल्टमन, ओरॅकलचे संस्थापक लॅरी एलिसन आणि सॉफ्टबँकचे सीईओ मासायोशी सोन यांच्यासमवेत स्टारगेट एआय प्रकल्पाची घोषणा केली. मस्क आणि ऑल्टमन यांच्यात सोशल मीडियावर संघर्ष पाहायला मिळाला आणि प्रकल्पाच्या निधीवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले. राजकीय विश्लेषकांचा असा अंदाज आहे की, प्रशासनात मस्कचा प्रभाव वाढल्याने ट्रम्प आणि मस्क यांची युती अखेरीस तुटू शकते.
टेस्लाचा भारतात प्रवेश
टेस्लाने अधिकृतपणे भारतात नोकरीची संधी देण्यास सुरुवात केली आहे. देशांतर्गत बाजारपेठेतील हे एक मोठे पाऊल आहे. २०२२ मध्ये काही अधिकाऱ्यांना बोर्डात आणले गेले होते, तेव्हा टेस्लाने भारताच्या योजना थांबवल्या तेव्हा अनेक उच्च-स्तरीय कर्मचारी निघून गेले. गेल्या वर्षापासून, ऑटोमेकर भारतातील शोरूमचे ठिकाण शोधत आहेत. कंपनीने आता आपल्या वेबसाइटवर आणि लिंक्डइनवर १३ नोकऱ्यांची यादी जारी केली आहे, त्यामध्ये ‘स्टोअर मॅनेजर’ पदाचा समावेश आहे. यातून शहरात शोरूम उघडण्याची टेस्लाची योजना असल्याचे स्पष्ट होते. कंपनी डिलिव्हरी ऑपरेशन्स आणि ग्राहक समर्थन भूमिकांसाठीदेखील टेस्ला नियुक्त करत आहे.
वॉशिंग्टन डीसी येथे १४ फेब्रुवारी रोजी मस्क आणि पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्यातील महत्त्वाच्या बैठकीनंतर हा विकास दिसून आला आहे. त्यांच्या चर्चेत भारत-अमेरिका सहकार्य बळकट करण्यावर लक्ष केंद्रित करण्यात आले होते. इलेक्ट्रिक वाहने आणि नूतनीकरणक्षम ऊर्जेमध्ये जागतिक आघाडीवर असलेल्या टेस्लाची भारतात मर्यादित उपस्थिती आहे. परंतु, अनेक वर्षांपासून टेस्लाचा भारतात विस्तार करण्याकडेही ट्रम्प यांनी लक्ष दिले आहे. टेस्लाने जारी केलेल्या नव्या नोकरीच्या संधीवरून असे दिसून येते की, कंपनी आता जगातील तिसऱ्या सर्वात मोठ्या ऑटोमोबाईल मार्केटमध्ये स्वतःला स्थापित करण्यासाठी ठोस पावले उचलत आहे.
