मातृत्वासंदर्भात महिला टेनिस संघटनेचा उपक्रम ठरतोय स्तुत्य; काय आहे नेमकी ही योजना?

धोरण काय आहे?

महिला टेनिस असोसिएशनने सौदी अरेबियाच्या सार्वजनिक गुंतवणूक निधीच्या भागीदारीत मातृत्व आणि प्रजनन उपक्रम सुरू केला आहे. या कार्यक्रमात १२ महिन्यांपर्यंत पगारी प्रसूती रजा, अंडाशयातील प्रजनन पेशी गोठवणे व आयव्हीएफ यांसह प्रजनन उपचारांसाठी आर्थिक मदत प्रदान करण्याची तरतूद आहे. ३२० हून अधिक खेळाडू अशा प्रकारच्या मदतीसाठी पात्र आहेत. “हा खरोखरच एक अभूतपूर्व उपक्रम आहे, जो स्वतंत्र व्यावसायिक खेळांमध्ये आतापर्यंत केला गेला नाही”, असे महिला टेनिस असोसिएशनच्या सीईओ पोर्टिया आर्चर म्हणाल्या.

खेळाडूंचं मत काय?

दोन वेळची ग्रँड स्लॅम विजेती व महिला टेनिस असोसिएशनच्या खेळाडूंच्या काउन्सिलमधील सदस्य व्हिक्टोरिया अझारेन्का यांनी नवीन धोरणाचे महत्त्व अधोरेखित केले. “खेळाडूंकडून मिळालेला अभिप्राय खरोखरच अविश्वसनीय आहे. आपण बदल घडवू शकतो हे प्रेरणादायी आहे. हेदेखील लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की, हा खेळाडूंच्या नेतृत्वाखालील कार्यक्रम होता आणि आम्ही तो प्रत्यक्षात आणण्यासाठी खरोखर खूप प्रयत्न केले”, असे बेलारूसी यांनी सांगितले. इतर खेळांमधील खेळाडूंनीदेखील प्रजनन क्षमता जतन करण्याचे समर्थन केले आहे. वूमन नॅशनल बास्केटबॉल असोसिएशन (डब्ल्यूएनबीए)च्या दिग्गज स्यू बर्ड यांनी वैयक्तिक अनुभवावर आधारित त्यांचा दृष्टिकोन मांडला आहे. “ज्या महिलांना करिअर करायचे आहे, त्यांच्यासाठी प्रजनन पेशी गोठवणे हा एक थेट व सोपा पर्याय आहे. पर्याय असणे महत्त्वाचे आहे,” असे त्यांनी म्हटले आहे.

शारीरिक आणि व्यवस्थापनांबाबत आव्हाने

अंडी गोठवणे ही एक शारीरिकदृष्ट्या कठीण प्रक्रिया आहे. त्यात हार्मोन इंजेक्शन्स, वारंवार देखरेख आणि प्रजनन पेशी पुनर्प्राप्तीसाठी शस्त्रक्रियांचा समावेश असतो. टेनिस खेळाडूंसाठी प्रशिक्षण आणि स्पर्धा यामध्ये संघर्ष होऊ शकतो. “तुमची प्रजनन पेशी गोठवण्यासाठी खूप वेळ आणि नियोजन करावे लागते”, असे स्लोएन स्टीफन्स म्हणाल्या. “जर तुम्हाला तुमच्या खेळावर परिणाम होऊ नये, असे वाटत असेल, तर तुम्हाला तुमच्या ऑफ-सीझनच्या पहिल्या आठवड्यात हे करावे लागेल. हे व्यवस्थापनाच्या दृष्टिकोनातून काहींसाठी अडथळा आहेत”, असेही त्या म्हणाल्या.

रँकिंग संरक्षण आहे का?

महिला टेनिस असोसिएशन सध्या प्रसूती रजेवरून परतणाऱ्या खेळाडूंसाठी संरक्षित रँकिंग प्रदान करते. मात्र, अद्याप प्रजनन संरक्षण घेत असलेल्या खेळाडूंसाठी ते लागू नाही.
“प्रजनन पेशी गोठवणे आणि अगदी आयव्हीएफदेखील संरक्षित रँकिंग यादीत समाविष्ट करणे महत्त्वाचे आहे”, असे स्टीफन्स म्हणाले. “अशा प्रकारे तुमचे रँकिंग कमी होत नाही आणि तुम्ही बरे झाल्यावर आणि परतण्यास तयार असतानाही तुम्ही स्पर्धांमध्ये प्रवेश करू शकता”.

दौऱ्यावर असलेल्या माता

अलीकडच्या वर्षांत अनेक खेळाडू आई झाल्यानंतर मोठ्या स्पर्धेत परतल्या आहेत. बाळंतपणानंतर २०२४ मध्ये रुएन येथे महिला टेनिस असोसिएशन जेतेपद जिंकणारी एलिना स्विटोलिना या प्रवासाबद्दल बोलली. “आई होणे हा प्रेम, त्याग व विनाअट भक्तीचा प्रवास आहे”, असेही त्या म्हणाल्या. स्विटोलिना यांचे पुनरागमन आणि सेरेना विल्यम्स, किम क्लिस्टर्स व इतर अनेकांचे पुनरागमन हे दर्शवते की, मातृत्व आणि व्यावसायिक टेनिस एकमेकांपासून वेगळे असण्याची गरज नाही.

टेनिसची इतर खेळांशी तुलना कशी होते?

इतर व्यावसायिक खेळांनीही पावले उचलली आहेत. मात्र, टेनिस दौऱ्यादरम्यान सातत्यपूर्ण धोरण देण्यासाठी वेगळे आहे. दुसरीकडे सांघिक खेळांमधील फायदे बहुतेकदा वैयक्तिक करार किंवा क्लबवर अवलंबून असतात. WNBA मध्ये २०२० च्या सामूहिक सौदेबाजी करारामध्ये दत्तक, सरोगसी आणि प्रजनन उपचारांसाठी परतफेड समाविष्ट आहे.
नॅशनल वूमेन्स सॉकर लीग (NWSL) मध्ये रेसिंग लुईस व्हील आणि गोथम एफसी यांसारख्या क्लबनी प्रजनन क्लिनिकशी भागीदारी केली आहे. जेणेकरून प्रजनन पेशी गोठवणे आणि गर्भ साठवणूक यांसाठी अर्थसाह्य मिळेल.

महिला टेनिसच्या भविष्यासाठी हे किती महत्त्वाचे?

महिला टेनिस असोसिएशन धोरण केवळ खेळाडूंची प्रजनन क्षमता टिकवून ठेवण्यास मदत करीत नाही, तर कुटुंब नियोजनाभोवतीच्या संभाषणांना सामान्यदेखील करते. आता अव्वल खेळाडू उदाहरणाद्वारे नेतृत्व करत असल्याने खेळात व्यापक बदल घडवून आणता येतील. “या प्रकारच्या कार्यक्रमामुळे अनेक महिलांना त्यांच्या कारकिर्दीत सुरक्षित वाटण्यासाठी, तसेच आई होणे आणि खेळाडू असणे यापैकी एक निवड करावी लागणार नाही. त्यासाठी मोठे दरवाजे उघडतील,” असे अझरेन्का म्हणाल्या.

सांस्कृतिक बदल

धोरणांच्या पलीकडे संस्कृती बदलत आहे. खेळाडू आता केवळ खासगी बाब म्हणून नव्हे, तर करिअर नियोजनाचा भाग म्हणून प्रजनन क्षमतेबद्दल उघडपणे बोलतात. आता निवृत्त झालेल्या मारिया शारापोवा, प्रजननकेंद्रित स्टार्ट-अप्समध्ये एक समर्थक व गुंतवणूकदार बनल्या आहेत. “जेव्हा महिलांना अंडाशयातील प्रजनन पेशी गोठवून, त्यांच्या स्वतःच्या अटींवर त्यांचे करिअर हाताळण्याची करण्याची संधी मिळते, तेव्हा त्या त्यांच्या जीवनाच्या सर्व पैलूंमध्ये अधिक स्वतंत्रपणे काम करू शकतात”, असे त्यांनी म्हटले आहे.