कपिल देव हे भारतीय क्रिकेटमधील सर्वात प्रभावशाली नावांपैकी एक आहे. त्यांची आंतरराष्ट्रीय कारकीर्द १९७८ मध्ये सुरू झाली आणि ४५ वर्षांनंतरही त्यांना भारताचा महान अष्टपैलू खेळाडू मानले जाते. कपिल यांनी भारतीय उपखंडात वेगवान गोलंदाजीची नवी व्याख्या दिली आणि यादरम्यान अनेक विक्रम आपल्या नावावर केले. अशा या दिग्गज खेळाडूचा आज वाढदिवस आहे. कपिल देव यांचा जन्म चंदीगड येथे झाला होता.
फॉलोऑन वाचवण्यासाठी लगावले होते सलग ४ षटकार –
या खेळीबद्दल कपिल देव यांचे सहकारी खेळाडू आणि क्रिकेटचे दिग्गज सुनील गावस्कर यांचे मत आहे की त्यांच्या खेळीने जागतिक क्रिकेटचे चित्र बदलले. आजच्या क्रिकेटच्या खेळात टनब्रिज वेल्सवर कपिलच्या बॅटने केलेल्या १७५ धावांचे मोठे योगदान आहे, असे गावस्कर यांचे मत आहे. याशिवाय असे अनेक प्रसंग आहेत जे कपिल यांच्या जादूसाठी लक्षात राहतात. उदाहरणार्थ, १९९० मध्ये, जेव्हा भारताला फॉलोऑन वाचवण्यासाठी २४ धावांची गरज होती आणि शेवटची जोडी खेळत होती, तेव्हा त्यांनी सलग चार षटकार मारून फॉलोऑन वाचवला.
एक ही नो बॉल न टाकण्याचा किस्सा –
या सर्व किस्से आणि कथांमध्ये, कपिलच्या जयगाथेमध्ये एक कथित तथ्य देखील आहे ,ज्याचा उल्लेख आहे, परंतु वास्तविकता ही आहे की ती अफवांच्या श्रेणीत ठेवली पाहिजे. कपिल देव यांनी त्यांच्या संपूर्ण आंतरराष्ट्रीय कारकिर्दीत एकही नो-बॉल टाकला नाही असे सांगणाऱ्या सर्व वेबसाइटवर असे लेख सापडतील. अशा अनेक पोस्ट सोशल मीडियावरही पाहायला मिळतात. पण हे खरे नाही.
ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध टाकला होता नो बॉल –
यादृच्छिकपणे स्कोअरकार्ड शोधले असता असे आढळून आले की १९९४ मध्ये खेळल्या जात असलेल्या सिंगर वर्ल्ड सिरीजच्या (श्रीलंका, भारत, ऑस्ट्रेलिया, पाकिस्तान) तिसऱ्या सामन्यात कपिल देव यांनी ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध नो बॉल टाकला होता. ईएसपीएन क्रिकइन्फोवर सापडलेल्या या स्कोअरकार्डनुसार, सामन्यात २ नो-बॉल टाकण्यात आले होते. कपिलशिवाय मनोज प्रभाकरनेही नो-बॉल टाकला होता.
कपिलने नो बॉल फेकल्याचा पुरावा ही एकमेव वेळ नाही. यूट्यूबवर ही याचा पुरावा आहे. येथे कपिल देवच्या कसोटी कारकिर्दीतील पहिले षटक पाहायला मिळते. फैसलाबादमध्ये हा सामना खेळला जात होता, जिथे कसोटीतील पहिला चेंडू कपिल देवने टाकला होता. या व्हिडिओमध्ये कपिलच्या फेकलेल्या चेंडूला नो-बॉल घोषित करताना दिसत आहे.
म्हणजेच कपिलने नो-बॉल टाकल्याचे व्हिडिओ पुरावेही इंटरनेटवर उपलब्ध आहेत. अशाप्रकारे कपिलच्या आंतरराष्ट्रीय कारकिर्दीत एकही नो-बॉल न टाकण्याचा दावा चुकीचा असल्याचे सिद्ध झाले आहे.
कपिल देव यांची आंतरराष्ट्रीय कारकीर्द –
कपिल देव यांनी त्यांच्या आंतरराष्ट्रीय कारकिर्दीत ४३४ कसोटी आणि २५३ एकदिवसीय विकेट्स घेतल्या. फलंदाजी करताना त्यांनी कसोटी सामन्यात ५२४८ धावा आणि एकदिवसीय सामन्यात ३७८३ धावा केल्या. कपिलच्या नावावर एक अनोखा विक्रमही नोंदवला गेला आहे. कर्णधार म्हणून, कपिल एका डावातील सर्वोत्तम गोलंदाजांच्या यादीत अव्वल आहे.
कपिल देव यांनी मिळालेले पुरस्कार –
१९८३ मध्ये त्याने अहमदाबाद येथे वेस्ट इंडिजविरुद्ध एका डावात ८३ धावांत ९ बळी घेतले होते. १९८३हे वर्ष कपिलसाठी खूप छान होते. त्याच्या नेतृत्वाखाली भारताने क्रिकेट विश्वचषक जिंकला आणि यावर्षी त्याने १८ कसोटी सामन्यांमध्ये ७५ बळी घेतले. कपिल देव यांना अर्जुन पुरस्कार (१९८०), पद्मश्री (१९८२) आणि पद्मभूषण (१९९१) मिळाले आहेत.
