भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळाने (बीसीसीआय) खेळाडूंच्या वाढत्या दुखापतीच्या समस्येच्या पार्श्वभूमीवर आढावा बैठकीत मोठा निर्णय घेतला आहे. याआधी खेळाडूंना संघात निवड होण्यापूर्वी केवळ यो-यो चाचणी द्यावी लागत होती, परंतु आता बोर्डाने डेक्सालाही निवड निकषांचा एक भाग बनवले आहे. या स्कॅनमध्ये कोणतीही समस्या आढळल्यास खेळाडूची संघात निवड केली जाणार नाही. चला तर मग जाणून घेऊया डेक्सा म्हणजे काय आणि ते खेळाडूंसाठी का महत्त्वाचे आहे.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
यो-यो चाचणी व्यतिरिक्त, नॅशनल क्रिकेट अॅकॅडमी (NCA) पॅनेलने खेळाडूंना खेळण्यासाठी तंदुरुस्त घोषित करण्यापूर्वी चाचणीचा आणखी एक वैज्ञानिक स्तर जोडण्यासाठी डेक्सा स्कॅन जोडण्याची शिफारस देखील केली. शरीराची रचना आणि हाडांचे आरोग्य मोजण्यासाठी प्रस्तावित आंतरराष्ट्रीय मानक म्हणजे डेक्सा स्कॅन, १०-मिनिटांची चाचणी जी संपूर्ण शरीराचे मोजमाप करते.
अशा प्रकारेडेक्सा (DEXA) चाचणी केली जाते
डेक्सा ही एक्स-रे सारखी चाचणी आहे. या चाचणीचा वापर करून खेळाडूंच्या हाडांची ताकद मोजली जाते. यामध्ये एक्स रे तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात आला आहे. ही चाचणी हाडांमध्ये होणारे संभाव्य फ्रॅक्चर आधीच सांगू शकते. याला बोन डेन्सिटी टेस्ट असेही म्हणतात. हा एक्स-रे चा वेगळा प्रकार आहे. या चाचणीमध्ये, दोन प्रकारचे बीम तयार केले जातात, ज्यामध्ये एक अधिक शक्तिशाली आहे आणि दुसरा कमी शक्तिशाली आहे. हे दोन्ही बीम हाडांच्या आत जातात आणि एक्स-रे करतात. यामध्ये हाडाची जाडी किती आहे हे देखील पाहिले जाते. तसेच डॉक्टर दोन्ही बीमने तयार केलेल्या क्ष-किरणांनुसार हाडांची घनता मोजतात. त्यामुळे खेळाडूंची अधिक माहिती मिळेल. या चाचणीमध्ये X-Ray beams समोरील व्यक्तीच्या शरीरात कमी क्षमतेने आणि जास्त क्षमतेने सोडली जातात. याचसोबत समोरील व्यक्तीच्या हाडांमध्ये minerals (खनिज) ची लेव्हल तपासली जाते.
कर्णधार-प्रशिक्षक व्यतिरिक्त, हे होते बैठकीचा भाग
भारतीय क्रिकेट बोर्डाने घेतलेल्या या आढावा बैठकीत संघाचा नियमित कर्णधार रोहित शर्मा आणि प्रशिक्षक राहुल द्रविड व्यतिरिक्त बीसीसीआयचे अध्यक्ष रॉजर बिन्नी, सचिव जय शाह, माजी निवड समिती अध्यक्ष चेतन शर्मा आणि एनसीए प्रमुख व्हीव्हीएस लक्ष्मण उपस्थित होते. या आढावा बैठकीत संघ आणि खेळाडूंबाबत अनेक मोठे निर्णय घेण्यात आले आहेत. यामध्ये खेळाडूंचे वर्कलोड मॅनेजमेंट, उपस्थिती आणि फिटनेस यावर चर्चा झाली.
बीसीसीआयने असेही म्हटले आहे की, “खेळाडूंची उपलब्धता, वर्कलोड मॅनेजमेंट आणि फिटनेस पॅरामीटर्स या मुद्द्यांवरही बैठकीत सविस्तर चर्चा करण्यात आली आणि वर्षाच्या शेवटी भारत आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक २०२३ च्या रोडमॅपसह आयोजित करेल. योगायोगाने, भारताचे शेवटचे एकदिवसीय विश्वचषक विजेतेपद २०११ मध्ये मायदेशात जिंकले होते. विश्वचषक २०२३ च्या योग्य तयारीसाठी एकदिवसीय सामने फिरवले जातील. ही एक अतिशय फलदायी बैठक होती, जिथे आम्ही मागील कामगिरीचा आढावा घेतला आणि विश्वचषक आणि जागतिक कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा (WTC) सह भविष्यातील स्पर्धांसाठी नियोजन केले.
यो-यो चाचणी व्यतिरिक्त, नॅशनल क्रिकेट अॅकॅडमी (NCA) पॅनेलने खेळाडूंना खेळण्यासाठी तंदुरुस्त घोषित करण्यापूर्वी चाचणीचा आणखी एक वैज्ञानिक स्तर जोडण्यासाठी डेक्सा स्कॅन जोडण्याची शिफारस देखील केली. शरीराची रचना आणि हाडांचे आरोग्य मोजण्यासाठी प्रस्तावित आंतरराष्ट्रीय मानक म्हणजे डेक्सा स्कॅन, १०-मिनिटांची चाचणी जी संपूर्ण शरीराचे मोजमाप करते.
अशा प्रकारेडेक्सा (DEXA) चाचणी केली जाते
डेक्सा ही एक्स-रे सारखी चाचणी आहे. या चाचणीचा वापर करून खेळाडूंच्या हाडांची ताकद मोजली जाते. यामध्ये एक्स रे तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात आला आहे. ही चाचणी हाडांमध्ये होणारे संभाव्य फ्रॅक्चर आधीच सांगू शकते. याला बोन डेन्सिटी टेस्ट असेही म्हणतात. हा एक्स-रे चा वेगळा प्रकार आहे. या चाचणीमध्ये, दोन प्रकारचे बीम तयार केले जातात, ज्यामध्ये एक अधिक शक्तिशाली आहे आणि दुसरा कमी शक्तिशाली आहे. हे दोन्ही बीम हाडांच्या आत जातात आणि एक्स-रे करतात. यामध्ये हाडाची जाडी किती आहे हे देखील पाहिले जाते. तसेच डॉक्टर दोन्ही बीमने तयार केलेल्या क्ष-किरणांनुसार हाडांची घनता मोजतात. त्यामुळे खेळाडूंची अधिक माहिती मिळेल. या चाचणीमध्ये X-Ray beams समोरील व्यक्तीच्या शरीरात कमी क्षमतेने आणि जास्त क्षमतेने सोडली जातात. याचसोबत समोरील व्यक्तीच्या हाडांमध्ये minerals (खनिज) ची लेव्हल तपासली जाते.
कर्णधार-प्रशिक्षक व्यतिरिक्त, हे होते बैठकीचा भाग
भारतीय क्रिकेट बोर्डाने घेतलेल्या या आढावा बैठकीत संघाचा नियमित कर्णधार रोहित शर्मा आणि प्रशिक्षक राहुल द्रविड व्यतिरिक्त बीसीसीआयचे अध्यक्ष रॉजर बिन्नी, सचिव जय शाह, माजी निवड समिती अध्यक्ष चेतन शर्मा आणि एनसीए प्रमुख व्हीव्हीएस लक्ष्मण उपस्थित होते. या आढावा बैठकीत संघ आणि खेळाडूंबाबत अनेक मोठे निर्णय घेण्यात आले आहेत. यामध्ये खेळाडूंचे वर्कलोड मॅनेजमेंट, उपस्थिती आणि फिटनेस यावर चर्चा झाली.
बीसीसीआयने असेही म्हटले आहे की, “खेळाडूंची उपलब्धता, वर्कलोड मॅनेजमेंट आणि फिटनेस पॅरामीटर्स या मुद्द्यांवरही बैठकीत सविस्तर चर्चा करण्यात आली आणि वर्षाच्या शेवटी भारत आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक २०२३ च्या रोडमॅपसह आयोजित करेल. योगायोगाने, भारताचे शेवटचे एकदिवसीय विश्वचषक विजेतेपद २०११ मध्ये मायदेशात जिंकले होते. विश्वचषक २०२३ च्या योग्य तयारीसाठी एकदिवसीय सामने फिरवले जातील. ही एक अतिशय फलदायी बैठक होती, जिथे आम्ही मागील कामगिरीचा आढावा घेतला आणि विश्वचषक आणि जागतिक कसोटी अजिंक्यपद स्पर्धा (WTC) सह भविष्यातील स्पर्धांसाठी नियोजन केले.
