अस्ताना : ग्रँडमास्टर डिंग लिरेनने ऐतिहासिक कामगिरी करताना चीनचा पहिला जगज्जेता बुद्धिबळपटू म्हणून मिरवण्याचा मान मिळवला. लिरेनने जागतिक अजिंक्यपद बुद्धिबळ लढतीच्या रविवारी झालेल्या ‘टायब्रेकर’मधील चौथ्या व अखेरच्या डावात रशियाचा ग्रँडमास्टर इयान नेपोम्नियाशीवर मात केली. त्यामुळे नेपोम्नियाशीला सलग दुसऱ्यांदा उपविजेतेपदावर समाधान मानावे लागले, तर लिरेन १७वा जगज्जेता ठरला.
लिरेनच्या विजयामुळे बुद्धिबळविश्वाला २०१३ नंतर प्रथमच नवा जगज्जेता मिळाला आहे. विश्वातील सर्वोत्तम बुद्धिबळपटू म्हणून नावलौकिक मिळवलेल्या मॅग्नस कार्लसनने यंदाच्या जागतिक लढतीतून माघार घेतली होती. त्यामुळे लिरेन व नेपोम्नियाशी यांना जगज्जेतेपदासाठी लढण्याची संधी मिळाली आणि त्यांनी विजय मिळवण्याचे सर्वतोपरी प्रयत्न केले.
लिरेन आणि नेपोम्नियाशी यांच्यात १४ डावांअंती ७-७ अशी बरोबरी होती. त्यामुळे जागतिक अजिंक्यपद लढतीचा विजेता ठरवण्यासाठी ‘टायब्रेकर’चा अवलंब करण्यात आला. रविवारी झालेल्या जलद (रॅपिड) ‘टायब्रेकर’मधील पहिले तीन डाव बरोबरीत सुटले. मात्र, चौथ्या डावात लिरेनला सर्वोत्तम खेळ करण्यात यश आले.
चौथ्या डावात पांढऱ्या मोहऱ्यांनिशी खेळणाऱ्या नेपोम्नियाशीने ‘रुइ लोपेझ’ पद्धतीने सुरुवात केली. लिरेनने ११व्या चालीत आपला मोहरा ‘ए४’वर नेला आणि अदलाबदलीला सुरुवात केली. पटावरील स्थिती पाहता हा डावही बरोबरीत सुटण्याची शक्यता निर्माण झाली होती. परंतु, लिरेनने ९० सेकंदांपेक्षाही कमी वेळ शिल्लक असतानाही आक्रमक चाली रचल्या आणि नेपोम्नियाशीवर दडपण आणले. अखेर नेपोम्नियाशीचा खेळ खालावला व लिरेनने जेतेपद मिळवले.
मी जिंकलो, तो क्षण माझ्यासाठी खूप भावनिक होता. मला अश्रू अनावर होतील हे ठाऊक होते आणि तसेच झाले. मी जगज्जेतेपद मिळवेन असा स्वप्नातही कधी विचार केला नव्हता. जगज्जेतेपद माझ्यासाठी फार महत्त्वाचे नाही. विश्वातील सर्वोत्तम बुद्धिबळपटू म्हणून ओळखला जाणे हे माझे ध्येय होते आणि ते गाठण्याच्या मी जवळ आहे.
–डिंग लिरेन
मला विजेतेपद मिळवण्याची पूर्ण संधी होती. पारंपरिक पद्धतीच्या डावात (१४ डाव) मी अधिक चांगला खेळ करुन एक अतिरिक्त सामना जिंकला पाहिजे होता. केवळ एक किंवा दोन चालींचा प्रश्न होता. मात्र, त्यात मी कमी पडलो. ‘टायब्रेकर’मध्ये नशिबाची साथही महत्त्वाची असते. – इयान नेपोम्नियाशी
