IPL Disney+ Hotstar Subscribers: भारतातील टॉप लाईव्ह स्ट्रीमिंग प्लॅटफॉर्म डिस्ने+हॉटस्टारला आयपीएलमुळे मोठा झटका बसला आहे. डिस्ने+हॉटस्टारने एप्रिल-जून तिमाहीत १२ दशलक्ष सदस्य गमावले. खरं तर, इंडियन प्रीमियर लीगसाठी स्ट्रीमिंग अधिकार उपलब्ध न झाल्यामुळे भारतातील सर्वात मोठ्या स्ट्रीमिंग प्लॅटफॉर्मचे खूप मोठे नुकसान झाले आहे. आयपीएलचे स्ट्रीमिंग अधिकार राखण्यात कंपनी अपयशी ठरली होती.
हजारपेक्षा जास्त प्रीमियम लेखांचा आस्वाद घ्या ई-पेपर अर्काइव्हचा पूर्ण अॅक्सेस कार्यक्रमांमध्ये निवडक सदस्यांना सहभागी होण्याची संधी ई-पेपर डाउनलोड करण्याची सुविधा
IPL डिजिटल स्ट्रीमिंग अधिकार न मिळाल्याने मोठे नुकसान
डिस्नेच्या भारत-केंद्रित ओटीटी प्लॅटफॉर्मचा ग्राहक आधार एप्रिल-जून तिमाहीत २४ टक्के घसरून ४० दशलक्ष झाला आहे जो एका तिमाहीपूर्वी ५९ दशलक्ष होता. डिस्नेने हॉटस्टार हे स्ट्रीमिंग प्लॅटफॉर्म सर्वात जास्त भारतीयांकडून विकत घेतले गेले होते. त्यानंतर, गेल्या दशकात, क्रिकेट सामन्यांच्या, विशेषतः आयपीएल स्पर्धेच्या थेट प्रवाहाद्वारे लाखो सदस्य जोडले गेले. उद्योगपती मुकेश अंबानी यांच्या रिलायन्स इंडस्ट्रीजच्या पाठिशी असलेल्या Jio Cinema या कंपनीने गेल्या हंगामात आयपीएलचे डिजिटल अधिकार मिळवले तेव्हा संपूर्ण चित्र पालटले. यामुळे डिस्नेचे वर्चस्व असलेल्या मार्केटमध्ये जिओला स्थान निर्माण करण्यात मदत झाली.
अंतरिम मुख्य वित्तीय अधिकारी केविन लॅन्सबेरी यांनी गुरुवारी निकाल जाहीर केल्यानंतर सांगितले, “डिस्ने + हॉटस्टारचे सदस्य या तिमाहीत कमी झाले आहे. आम्ही आमचे उत्पादन आयपीएलला केंद्रस्थानी ठेऊन प्लान केले होते. मात्र तसे न झाल्यामुळे आम्ही आमच्या प्लॅटफॉर्मचा ओघ इतर खेळ आणि मनोरंजन ऑफर्सकडे वळवला आहे.”
Viacom18 ला IPL डिजिटल स्ट्रीमिंगचा फायदा मिळाला
दरम्यान, मुकेश अंबानींच्या Viacom18 ने २३,७५८ कोटी रुपयांना आयपीएल डिजिटल स्ट्रीमिंग अधिकार विकत घेतल्यानंतर जिओ सिनेमा २०२३ मध्ये आयपीएल स्ट्रीम करेल. जिओ सिनेमा अ‍ॅपने ३२ दशलक्ष (३२ दशलक्ष) वापरकर्ते गाठले. परंतु आयपीएल २०२३चा हंगाम मेमध्ये संपल्यानंतर त्यापैकी किती दर्शक प्लॅटफॉर्मवर राहिले हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही.
गेल्या काही वर्षांत महिला क्रिकेटची जागतिक स्तरावर लोकप्रियता वाढली आहे. त्याचवेळी, बीसीसीआयने नुकतेच निमंत्रित केलेल्या माध्यम अधिकारांमध्ये म्हणजेच प्रसारण अधिकारांमध्ये महिला क्रिकेटसाठी कोणतेही वेगळे पॅकेज जाहीर केलेले नाही किंवा त्यासाठी स्वतंत्र निविदा प्रक्रियाही काढलेली नाही. प्रसारकांनी निमंत्रित निविदा (ITT) मध्ये पुरुषांच्या खेळाचे हक्क विकत घेतल्यास त्यांना महिला क्रिकेटचे विनामूल्य प्रसारण करण्याचे अधिकार दिले जातील.
क्रिकबझमधील वृत्तानुसार, आगामी द्विपक्षीय मालिका खेळांसाठी बीसीसीआयने महिला क्रिकेटसाठी कोणतेही वेगळे पॅकेज दिलेले नाही. निविदेअंतर्गत बीसीसीआयने महिला क्रिकेटचा इतर मालिकांमध्ये समावेश केला आहे. ही भारतीय महिला क्रिकेटची उपेक्षा मानली जाते. बीसीसीआयने आमंत्रित केलेल्या निविदेतील इतर मालिकांमध्ये रणजी करंडक, इराणी चषक, दुलीप करंडक, विजय हजारे करंडक, देवधर करंडक यासारख्या देशांतर्गत बोर्ड स्पर्धांचा समावेश आहे. बोर्डाने महिला क्रिकेटचे आंतरराष्ट्रीय सामने त्यांच्या श्रेणीत ठेवले आहेत.
WPL चे मीडिया हक्क ९५१ कोटी रुपयांना विकले गेले
बीसीसीआयने नुकत्याच लाँच झालेल्या महिला प्रीमियर लीगचे म्हणजेच डब्ल्यूपीएलचे मीडिया हक्क गेल्या वर्षी ९५१ कोटी रुपयांना विकले. हे अधिकार प्रसारकांना पाच वर्षांसाठी देण्यात आले आहेत. दुसरीकडे, क्रिकेट ऑस्ट्रेलिया आणि इंग्लंड आणि वेल्स क्रिकेट बोर्डाबद्दल बोलायचे तर, महिला क्रिकेट लीगसह आंतरराष्ट्रीय सामन्यांसाठी मीडियाचे अधिकार स्वतंत्रपणे दिले जातात. या लीगमध्ये महिला बिग बॅश लीगचाही समावेश आहे.
भारतीय महिला क्रिकेट संघाच्या आगामी सामन्यांबद्दल बोलताना, भारत न्यूझीलंड, दक्षिण आफ्रिका, आयर्लंड आणि वेस्ट इंडिज दौऱ्यांचे यजमानपद भूषवणार आहे. पुढील तीन वर्षांत द्विपक्षीय मालिका होणार आहेत. बीसीसीआयने जारी केलेल्या निविदेत फक्त पुरुष क्रिकेटची बोली लावली जाईल. करारानुसार, ब्रॉडकास्टरला महिलांचे आंतरराष्ट्रीय सामने मोफत प्रसारित करण्याचाही अधिकार असेल. १५० पानांच्या आयटीटी म्हणजेच निविदेला आमंत्रण देण्यात आले आहे.
IPL डिजिटल स्ट्रीमिंग अधिकार न मिळाल्याने मोठे नुकसान
डिस्नेच्या भारत-केंद्रित ओटीटी प्लॅटफॉर्मचा ग्राहक आधार एप्रिल-जून तिमाहीत २४ टक्के घसरून ४० दशलक्ष झाला आहे जो एका तिमाहीपूर्वी ५९ दशलक्ष होता. डिस्नेने हॉटस्टार हे स्ट्रीमिंग प्लॅटफॉर्म सर्वात जास्त भारतीयांकडून विकत घेतले गेले होते. त्यानंतर, गेल्या दशकात, क्रिकेट सामन्यांच्या, विशेषतः आयपीएल स्पर्धेच्या थेट प्रवाहाद्वारे लाखो सदस्य जोडले गेले. उद्योगपती मुकेश अंबानी यांच्या रिलायन्स इंडस्ट्रीजच्या पाठिशी असलेल्या Jio Cinema या कंपनीने गेल्या हंगामात आयपीएलचे डिजिटल अधिकार मिळवले तेव्हा संपूर्ण चित्र पालटले. यामुळे डिस्नेचे वर्चस्व असलेल्या मार्केटमध्ये जिओला स्थान निर्माण करण्यात मदत झाली.
अंतरिम मुख्य वित्तीय अधिकारी केविन लॅन्सबेरी यांनी गुरुवारी निकाल जाहीर केल्यानंतर सांगितले, “डिस्ने + हॉटस्टारचे सदस्य या तिमाहीत कमी झाले आहे. आम्ही आमचे उत्पादन आयपीएलला केंद्रस्थानी ठेऊन प्लान केले होते. मात्र तसे न झाल्यामुळे आम्ही आमच्या प्लॅटफॉर्मचा ओघ इतर खेळ आणि मनोरंजन ऑफर्सकडे वळवला आहे.”
Viacom18 ला IPL डिजिटल स्ट्रीमिंगचा फायदा मिळाला
दरम्यान, मुकेश अंबानींच्या Viacom18 ने २३,७५८ कोटी रुपयांना आयपीएल डिजिटल स्ट्रीमिंग अधिकार विकत घेतल्यानंतर जिओ सिनेमा २०२३ मध्ये आयपीएल स्ट्रीम करेल. जिओ सिनेमा अ‍ॅपने ३२ दशलक्ष (३२ दशलक्ष) वापरकर्ते गाठले. परंतु आयपीएल २०२३चा हंगाम मेमध्ये संपल्यानंतर त्यापैकी किती दर्शक प्लॅटफॉर्मवर राहिले हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही.
गेल्या काही वर्षांत महिला क्रिकेटची जागतिक स्तरावर लोकप्रियता वाढली आहे. त्याचवेळी, बीसीसीआयने नुकतेच निमंत्रित केलेल्या माध्यम अधिकारांमध्ये म्हणजेच प्रसारण अधिकारांमध्ये महिला क्रिकेटसाठी कोणतेही वेगळे पॅकेज जाहीर केलेले नाही किंवा त्यासाठी स्वतंत्र निविदा प्रक्रियाही काढलेली नाही. प्रसारकांनी निमंत्रित निविदा (ITT) मध्ये पुरुषांच्या खेळाचे हक्क विकत घेतल्यास त्यांना महिला क्रिकेटचे विनामूल्य प्रसारण करण्याचे अधिकार दिले जातील.
क्रिकबझमधील वृत्तानुसार, आगामी द्विपक्षीय मालिका खेळांसाठी बीसीसीआयने महिला क्रिकेटसाठी कोणतेही वेगळे पॅकेज दिलेले नाही. निविदेअंतर्गत बीसीसीआयने महिला क्रिकेटचा इतर मालिकांमध्ये समावेश केला आहे. ही भारतीय महिला क्रिकेटची उपेक्षा मानली जाते. बीसीसीआयने आमंत्रित केलेल्या निविदेतील इतर मालिकांमध्ये रणजी करंडक, इराणी चषक, दुलीप करंडक, विजय हजारे करंडक, देवधर करंडक यासारख्या देशांतर्गत बोर्ड स्पर्धांचा समावेश आहे. बोर्डाने महिला क्रिकेटचे आंतरराष्ट्रीय सामने त्यांच्या श्रेणीत ठेवले आहेत.
WPL चे मीडिया हक्क ९५१ कोटी रुपयांना विकले गेले
बीसीसीआयने नुकत्याच लाँच झालेल्या महिला प्रीमियर लीगचे म्हणजेच डब्ल्यूपीएलचे मीडिया हक्क गेल्या वर्षी ९५१ कोटी रुपयांना विकले. हे अधिकार प्रसारकांना पाच वर्षांसाठी देण्यात आले आहेत. दुसरीकडे, क्रिकेट ऑस्ट्रेलिया आणि इंग्लंड आणि वेल्स क्रिकेट बोर्डाबद्दल बोलायचे तर, महिला क्रिकेट लीगसह आंतरराष्ट्रीय सामन्यांसाठी मीडियाचे अधिकार स्वतंत्रपणे दिले जातात. या लीगमध्ये महिला बिग बॅश लीगचाही समावेश आहे.
भारतीय महिला क्रिकेट संघाच्या आगामी सामन्यांबद्दल बोलताना, भारत न्यूझीलंड, दक्षिण आफ्रिका, आयर्लंड आणि वेस्ट इंडिज दौऱ्यांचे यजमानपद भूषवणार आहे. पुढील तीन वर्षांत द्विपक्षीय मालिका होणार आहेत. बीसीसीआयने जारी केलेल्या निविदेत फक्त पुरुष क्रिकेटची बोली लावली जाईल. करारानुसार, ब्रॉडकास्टरला महिलांचे आंतरराष्ट्रीय सामने मोफत प्रसारित करण्याचाही अधिकार असेल. १५० पानांच्या आयटीटी म्हणजेच निविदेला आमंत्रण देण्यात आले आहे.
