थायरॉईडचे औषध घेतल्यानंतर ‘हे’ पेय आणि पाच खाद्य पदार्थ कधीही खाऊ नये

रुग्णांना अनेकदा ही औषधे रिकाम्या पोटी घेण्याचा सल्ला दिला जातो, परंतु जेवणापूर्वी किती वेळ वाट पहावी हा प्रश्न निर्माण होतो. औषधांचे फायदे सुनिश्चित करण्यासाठी आणि विशिष्ट पदार्थ किंवा पेयांशी मिश्रण टाळण्यासाठी ही वेळ समजून घेणे आवश्यक आहे.

मुंबईतील सैफी हॉस्पिटलमधील इंटरनल मेडिसिनचे सल्लागार डॉ. अबीझर मनकद यांनी इंडियन एक्स्प्रेसला सांगितले की, “मानवी शरीरातील चयापचय आणि ऊर्जेची पातळी नियंत्रित करण्यासाठी थायरॉईड औषधे खूप आवश्यक आहेत. विशेषतः अन्न सेवनाच्या बाबतीत, ही औषधे घेण्यासाठी योग्य प्रक्रिया समजून घेणे आवश्यक आहे.”

रिकाम्या पोटी थायरॉईडची औषधे घेणे का महत्त्वाचे आहे?

डॉ. मनकद सांगतात, “थायरॉईडची औषधे रिकाम्या पोटी घ्यावी, कारण अन्न आणि विशिष्ट पेये औषधाच्या शोषणात अडथळा आणतात. अन्नासह दिल्यास विशेषतः जास्त फायबर, कॅल्शियम किंवा लोह असलेली औषधे, आतड्यांमध्ये कमी प्रमाणात शोषली जातात; त्यामुळे रक्तप्रवाहात थायरॉईड संप्रेरकांचे प्रमाण अपेक्षेपेक्षा कमी होते. याचा अर्थ थकवा, वजन वाढणे अशी लक्षणे निर्माण होऊ शकतात.”

जेवणापूर्वीची योग्य वेळ

डॉ. मनकद म्हणतात की, थायरॉईडची औषधे घेतल्यानंतर जेवण करण्यापूर्वी किमान ३० ते ६० मिनिटे वाट पहावी. “आरोग्यासाठी आणि हस्तक्षेपाशिवाय औषध शोषण्यासाठी हा कालावधी पुरेसा असतो. तसेच, एका अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, पूर्ण शोषणाच्या बाबतीत ३० मिनिटांपेक्षा एक तास वाट पाहणे चांगले असू शकते,” असे ते म्हणाले.

थायरॉईडची औषधे घेतल्यानंतर हे पदार्थ टाळा

काही पदार्थ आणि पेये थायरॉईड औषधांच्या शोषणात मोठा अडथळा आणू शकतात आणि ते घेतल्यानंतर काही तासांपर्यंत ते टाळले पाहिजेत. डॉक्टरांच्या मते यामध्ये हे समाविष्ट आहे:

• कॅल्शियमयुक्त पदार्थ (दुग्धजन्य पदार्थ, फोर्टिफाइड ज्यूस)
• लोहयुक्त पदार्थ (लाल मांस, पालक, मजबूत तृणधान्ये)
• उच्च फायबरयुक्त पदार्थ (संपूर्ण धान्य, बीन्स, क्रूसिफेरस भाज्या)
• सोया उत्पादने (सोया दूध, टोफू, एडामामे)
• कॉफी (शोषण ३०% पर्यंत कमी करू शकते)

“थायरॉईड औषधांसह पाणी घेणे हा सर्वोत्तम पर्याय आहे, कारण तो शोषणात व्यत्यय आणत नाही,” असे डॉ. मनकद म्हणाले.

जेवणाच्या वेळा किंवा थायरॉईडच्या आजाराचा प्रकार औषधोपचारानंतर जेवण्याची वाट पाहण्याच्या मार्गदर्शक तत्त्वांवर परिणाम करतो का?

खरं तर, हे सकाळी उपाशी पोटी घेण्याचा सल्ला दिला जातो. परंतु, रात्रीच्या जेवणानंतर किमान तीन ते चार तासांनी घेतल्यास थायरॉईड औषधे घेणे स्वीकार्य आहे. “तसेच, हायपोथायरॉईडीझम, हाशिमोटो रोग किंवा थायरॉईडेक्टॉमीनंतरच्या रुग्णांमध्ये, थायरॉईड संप्रेरकांची पातळी स्थिर राहण्यासाठी उपवासाचे नियम कठोर करण्याची आवश्यकता असू शकते,” असे डॉ. मनकद म्हणाले.