ग्रीकचा प्रसिद्ध फिजिशिअन हिप्पोक्रॅट्स म्हणतो केवळ पौष्टिक अन्नसेवनानेही रोगव्याधी दूर ठेवता येतात. अनेकविध औषधे, हार्मोन्सच्या आजच्या जगात वनस्पती, फळे, भाज्या, धान्ये यांच्या उपचारांनी अनेक शरीरातील व्याधी दूर करता येतात हे आजच्या धावपळीच्या युगात लोक विसरत चालले आहेत.
नैसर्गिक पदार्थात खनिजे, जीवनसत्वे आहेतच पण रोगप्रतिबंध गुणधर्मही असतात. पूर्वी रक्तशुद्धी, रक्तदाब, लघवी इत्यादीसाठी सफरचंद खा असं सांगत असत कारण ते सोडियम क्लोराईड कमी करून पोटॅशिअम वाढवतात आणि अल्कली असतात. कांदा रक्तातील गुठळ्या कमी करतो. लसूण, आवळा अशी अनेक उदाहरणे देता येतील. त्याचप्रमाणे उष्णकटिबंधात पातळ ताक अमृतासारखे काम करते.
थंड ताक हे उन्हाळ्यासाठी सुखदायक पेय आहे. त्याचे असंख्य आरोग्य फायदेही आहेत. पारंपारिक ताक म्हणजे दुधाची मलई विरजणाला लावून घुसळून लोणी काढल्यावर उरतं ते. दह्यामध्ये पाणी पातळ घुसळूनही हे बनवता येते. याला सामान्यत: ‘छास/ ताक म्हणून ओळखले जाते. बाहेर मिळतं ते ताक लॅक्टिक आम्ल तयार करणाऱ्या जीवाणूंसह चरबी नसलेल्या दुधाला आंबवून तयार केले जाते. हे पारंपारिक ताकापेक्षा अधिक चिकट असते.
ताकाचे पोषण मूल्य
१०० मिली ताक सुमारे ४० कॅलरीज ऊर्जा देते. लोणी काढून टाकल्यामुळे त्यात दुधापेक्षा कमी चरबी आणि कमी कॅलरी असतात. परंतु ताक हे काही प्रमाणात प्रथिने आणि कॅल्शियमचा चांगला स्रोत आहे. यात सोडियम, पोटॅशियम, जीवनसत्त्वे आणि फॉस्फरसचे अंश देखील असतात.
आणखी वाचा: Health Special: प्या फुलांचं पाणी, राहा निरोगी
पचनसंस्थेसाठी चांगले
ताक आश्चर्यकारकरित्या तुम्हाला ताजेतवाने करते आणि आपल्या शरीराला लवकर थंड करते. जिरे, पुदिना आणि मीठ घालून एक ग्लास ताक एप्रिल ते जुलै या कडक उन्हाळ्यात आपली तहान भागवण्यासाठी आणि आपल्या शरीराला थंड करण्यासाठी योग्य आहे आणि बाजारात उपलब्ध असलेल्या रसायनयुक्त कोल्ड ड्रिंक्सला एक चांगला पर्याय असल्याचे सिद्ध होते. एक ग्लास ताक रजोनिवृत्तीनंतरच्या स्त्रियांना आराम देऊ शकते. पूर्वी लग्नात जिलेबी बरोबर मठ्ठा देत असत. हळदीची/ जिऱ्याची फोडणी देऊन बनवलेला मठ्ठा हा जाड जिलेबीचे जेवण पचवण्यासाठी उपयुक्त असतो. ताक आपल्या पचनसंस्थेसाठी वरदान आहे. ताकातील निरोगी जीवाणू आणि लॅक्टिक आम्ल पचनास मदत करतात आणि आपले चयापचय सुधारतात. ताकातील प्रोबायोटिक्स आपले पचन व्यवस्थित ठेवतात आणि अशा प्रकारे आपल्या शरीरातील विषारी पदार्थ काढून टाकण्यास मदत करतात. आतड्यांसंबंधी हालचाली राखण्यास देखील मदत करते आणि बद्धकोष्ठतेने ग्रस्त असलेल्या लोकांना मदत करते. चिडचिड्या आतड्यांसंबंधी (आयबीएस)च्या उपचारांसाठी ताक देखील उपयुक्त आहे. हे पोटातील संक्रमण, दुग्धशर्करा असहिष्णुता आणि कोलन कर्करोग रोखण्यास देखील मदत करते.
आणखी वाचा: Health Special: वेदना झोपेला आणि झोप वेदनेला म्हणजे काय?
निर्जलीकरण रोखते
ताक दही आणि पाणी वापरून बनवले जाते. यात सुमारे ९० टक्के पाणी आणि पोटॅशियमसारखे इलेक्ट्रोलाइट असते त्यामुळे ताक शरीरातील पाण्याचे संतुलन राखण्यासाठी प्रभावी असून डिहायड्रेशनपासून बचाव करते.
ऊर्जेला चालना देते
ताक अधिक ऊर्जा प्रदान करते आणि आपल्याला दिवसभर सक्रिय ठेवते. ताकामध्ये बी कॉम्प्लेक्स जीवनसत्त्वे आणि व्हिटॅमिन डी असतात. ताकमधील राइबोफ्लेविन एक ब जीवनसत्त्व आहे जे आपल्या शरीराच्या उर्जा उत्पादन प्रणालीसाठी महत्त्वपूर्ण आहे. हे आपल्या शरीरातील अमीनो आम्ल नियमित करण्यास देखील मदत करते, जे प्रथिने तयार करतात.
हाडे आणि दातांसाठीही चांगले
ताक हा कॅल्शियमचा सुद्धा चांगला स्रोत आहे. १०० मिली ताकमध्ये सुमारे ११६ मिलीग्राम कॅल्शियम असते. निरोगी हाडांसाठी कॅल्शियम आवश्यक आहे. यामुळे आपली हाडे आणि दात मजबूत होतात. कॅल्शियम ऑस्टिओपोरोसिससारख्या हाडांच्या रोगांना प्रतिबंधित करण्यास मदत करते. रक्त गोठणे, स्नायूंचे आकुंचन आणि हृदयाची धडधड यासाठीही कॅल्शियमची आवश्यकता असते.
अॅसिडिटी दूर करते
तेलकट आणि मसालेदार पदार्थांमुळे आम्लता वाढू शकते आणि छातीत जळजळ होऊ शकते. काळी मिरी आणि कोथिंबीर घालून एक ग्लास ताक घेतल्यास अॅसिडिटीची लक्षणे लगेच कमी होण्यास मदत होते. ताकामधील लॅक्टिक आम्ल पोटातील आम्लता सामान्य करते आणि सुखदायक प्रभाव देते.
कोलेस्ट्रॉलची पातळी व रक्तदाब कमी करण्यास मदत करू शकते
नियमित ताक प्यायल्याने रक्तातील कोलेस्टेरॉलची पातळी आणि ट्रायग्लिसेराइड्स कमी होण्यास मदत होते. हे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आरोग्य राखण्यास मदत करते. ताकाच्या नियमित सेवनाने रक्तदाब कमी होतो आणि त्यामुळे उच्च रक्तदाब आणि हृदयरोगाच्या रुग्णांना मदत होते. ताकामधील पोटॅशियम रक्तदाब देखील कमी करते. ताकामध्ये मीठ प्रमाणात घ्यावे
प्रतिकारशक्तीसाठी व त्वचेसाठी चांगले
रोज ताक प्यायल्याने आपली रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते आणि विविध प्रकारच्या इन्फेक्शनपासून आपला बचाव होतो. ताकातील लॅक्टिक अॅसिड आपल्या त्वचेसाठी चांगले असते. ताक आपली त्वचा चमकदार ठेवते आणि एक उत्कृष्ट त्वचा क्लीन्झर आणि टोनर आहे. हे टॅन, मुरुमांचे डाग आणि डाग दूर करण्यास देखील मदत करते. हे आपली त्वचा मॉइश्चरायझ करते आणि उजळवते, ज्यामुळे वृद्धत्वास उशीर होतो.
वजन कमी करण्यास मदत करते
ताक प्रथिने, जीवनसत्त्वे आणि अनेक खनिजे समृद्ध आहे परंतु कॅलरी आणि चरबी कमी आहे. ताक प्यायल्याने आपण हायड्रेटेड आणि ऊर्जावान राहतो. यामुळे आपल्याला पोट भरल्यासारखे वाटते, त्यामुळे जंक फूडचे अनावश्यक सेवन कमी होते. ज्यांना वजन कमी करायचे आहे त्यांच्यासाठी हे एक आदर्श पेय आहे.
डिटॉक्सिफिकेशनमध्ये मदत करते
ताकात राइबोफ्लेविन असते जे अन्नाचे ऊर्जेमध्ये रूपांतर करण्यास मदत करते ज्याचा वापर शरीरविविध कार्ये करण्यासाठी करू शकते. हे विशिष्ट संप्रेरकांच्या स्रावास देखील मदत करते, यकृताचे कार्य सुधारते आणि शरीराचे डिटॉक्सिफिकेशन सुलभ करते.
घरी ताक कसे बनवायचे?
जिरे, पुदिना, कोथिंबीर, काळे मीठ, आले, मिरची, हिरवी मिरची, चाट मसाला इ. त्याची चव आणि आरोग्यासाठी फायदे वाढविण्यासाठी घरी बनविलेल्या ताकमध्ये घातले जातात. पूर्ण चरबीयुक्त विरजलेल्या दह्याचे घुसळून ताक बनवता येते. वर लोणी गोळा होते. लोणी काढल्यानंतर जे शिल्लक राहतं त्याला ताक म्हणतात. थोडे दही घ्या आणि त्यात तितकेच पाणी घाला. ते एकत्र मिसळा किंवा १ कप दूध घ्या आणि त्यात १ चमचा व्हिनेगर किंवा लिंबाचा रस घाला. चांगले ढवळा आणि सुमारे 5 मिनिटे राहू द्या. तुमचं ताक तयार आहे. नंतर थोडे तेल, कढीपत्ता, हिंग, कोथिंबीर, जिरे, काळे मीठ, मिरपूड, आले, हिरव्या मिरच्या, पुदिना इत्यादी घालून ताक गरम करा. त्याची चव आणि फायदे वाढविण्यासाठी आपल्या चवीनुसार. याव्यतिरिक्त, खाली काही पाककृतीं दिल्या आहेत पण त्या पाककृतीपुरते स्वत: ला मर्यादित ठेवू नका आणि स्वत: देखील नवीन गोष्टी वापरुन पाहा
-लेमन केक, चॉकलेट केक आणि क्रीम-चीज केक सारख्या आपल्या भाजलेल्या वस्तूंमध्ये ताक घाला.
-चाऊडर बनवताना ताक वापरा (एक प्रकारचा समृद्ध सूप सहसा सीफूड घटकांसह सर्व्ह केला जातो), ते सूपच्या शेवटच्या टप्प्यात जोडा.
-ताक, मध, जर्दाळू, अजवाइन, व्हिनेगर, पुदिन्याची पाने आणि चीजसह एक शानदार कोशिंबीर ड्रेसिंग तयार करा. हे चिरलेले चिकन किंवा आपल्या -आवडीच्या इतर कोणत्याही व्हेज-आधारित कोशिंबीरवर वापरले जाऊ शकते.
-आपल्या नियमित पॅनकेक पिठात पाणी किंवा दुधाऐवजी ताक घाला, तसेच बेकिंग सोडा आणि मसालेदार, चवदार पॅनकेक्ससाठी अनसॉल्टेड बटर घाला. आपण हे मेपल सिरप किंवा स्ट्रॉबेरीसह ठेवू शकता.
ताक हा एक अष्टपैलू, निरोगी आणि स्वादिष्ट घटक आहे म्हणून आजच त्याचा वापर सुरू करा! नियमित ताकाच्या सेवनाने तुमचं आरोग्य संपन्न करा आणि सुखाचं जीवन जगा.
ग्रीकचा प्रसिद्ध फिजिशिअन हिप्पोक्रॅट्स म्हणतो केवळ पौष्टिक अन्नसेवनानेही रोगव्याधी दूर ठेवता येतात. अनेकविध औषधे, हार्मोन्सच्या आजच्या जगात वनस्पती, फळे, भाज्या, धान्ये यांच्या उपचारांनी अनेक शरीरातील व्याधी दूर करता येतात हे आजच्या धावपळीच्या युगात लोक विसरत चालले आहेत.
नैसर्गिक पदार्थात खनिजे, जीवनसत्वे आहेतच पण रोगप्रतिबंध गुणधर्मही असतात. पूर्वी रक्तशुद्धी, रक्तदाब, लघवी इत्यादीसाठी सफरचंद खा असं सांगत असत कारण ते सोडियम क्लोराईड कमी करून पोटॅशिअम वाढवतात आणि अल्कली असतात. कांदा रक्तातील गुठळ्या कमी करतो. लसूण, आवळा अशी अनेक उदाहरणे देता येतील. त्याचप्रमाणे उष्णकटिबंधात पातळ ताक अमृतासारखे काम करते.
थंड ताक हे उन्हाळ्यासाठी सुखदायक पेय आहे. त्याचे असंख्य आरोग्य फायदेही आहेत. पारंपारिक ताक म्हणजे दुधाची मलई विरजणाला लावून घुसळून लोणी काढल्यावर उरतं ते. दह्यामध्ये पाणी पातळ घुसळूनही हे बनवता येते. याला सामान्यत: ‘छास/ ताक म्हणून ओळखले जाते. बाहेर मिळतं ते ताक लॅक्टिक आम्ल तयार करणाऱ्या जीवाणूंसह चरबी नसलेल्या दुधाला आंबवून तयार केले जाते. हे पारंपारिक ताकापेक्षा अधिक चिकट असते.
ताकाचे पोषण मूल्य
१०० मिली ताक सुमारे ४० कॅलरीज ऊर्जा देते. लोणी काढून टाकल्यामुळे त्यात दुधापेक्षा कमी चरबी आणि कमी कॅलरी असतात. परंतु ताक हे काही प्रमाणात प्रथिने आणि कॅल्शियमचा चांगला स्रोत आहे. यात सोडियम, पोटॅशियम, जीवनसत्त्वे आणि फॉस्फरसचे अंश देखील असतात.
आणखी वाचा: Health Special: प्या फुलांचं पाणी, राहा निरोगी
पचनसंस्थेसाठी चांगले
ताक आश्चर्यकारकरित्या तुम्हाला ताजेतवाने करते आणि आपल्या शरीराला लवकर थंड करते. जिरे, पुदिना आणि मीठ घालून एक ग्लास ताक एप्रिल ते जुलै या कडक उन्हाळ्यात आपली तहान भागवण्यासाठी आणि आपल्या शरीराला थंड करण्यासाठी योग्य आहे आणि बाजारात उपलब्ध असलेल्या रसायनयुक्त कोल्ड ड्रिंक्सला एक चांगला पर्याय असल्याचे सिद्ध होते. एक ग्लास ताक रजोनिवृत्तीनंतरच्या स्त्रियांना आराम देऊ शकते. पूर्वी लग्नात जिलेबी बरोबर मठ्ठा देत असत. हळदीची/ जिऱ्याची फोडणी देऊन बनवलेला मठ्ठा हा जाड जिलेबीचे जेवण पचवण्यासाठी उपयुक्त असतो. ताक आपल्या पचनसंस्थेसाठी वरदान आहे. ताकातील निरोगी जीवाणू आणि लॅक्टिक आम्ल पचनास मदत करतात आणि आपले चयापचय सुधारतात. ताकातील प्रोबायोटिक्स आपले पचन व्यवस्थित ठेवतात आणि अशा प्रकारे आपल्या शरीरातील विषारी पदार्थ काढून टाकण्यास मदत करतात. आतड्यांसंबंधी हालचाली राखण्यास देखील मदत करते आणि बद्धकोष्ठतेने ग्रस्त असलेल्या लोकांना मदत करते. चिडचिड्या आतड्यांसंबंधी (आयबीएस)च्या उपचारांसाठी ताक देखील उपयुक्त आहे. हे पोटातील संक्रमण, दुग्धशर्करा असहिष्णुता आणि कोलन कर्करोग रोखण्यास देखील मदत करते.
आणखी वाचा: Health Special: वेदना झोपेला आणि झोप वेदनेला म्हणजे काय?
निर्जलीकरण रोखते
ताक दही आणि पाणी वापरून बनवले जाते. यात सुमारे ९० टक्के पाणी आणि पोटॅशियमसारखे इलेक्ट्रोलाइट असते त्यामुळे ताक शरीरातील पाण्याचे संतुलन राखण्यासाठी प्रभावी असून डिहायड्रेशनपासून बचाव करते.
ऊर्जेला चालना देते
ताक अधिक ऊर्जा प्रदान करते आणि आपल्याला दिवसभर सक्रिय ठेवते. ताकामध्ये बी कॉम्प्लेक्स जीवनसत्त्वे आणि व्हिटॅमिन डी असतात. ताकमधील राइबोफ्लेविन एक ब जीवनसत्त्व आहे जे आपल्या शरीराच्या उर्जा उत्पादन प्रणालीसाठी महत्त्वपूर्ण आहे. हे आपल्या शरीरातील अमीनो आम्ल नियमित करण्यास देखील मदत करते, जे प्रथिने तयार करतात.
हाडे आणि दातांसाठीही चांगले
ताक हा कॅल्शियमचा सुद्धा चांगला स्रोत आहे. १०० मिली ताकमध्ये सुमारे ११६ मिलीग्राम कॅल्शियम असते. निरोगी हाडांसाठी कॅल्शियम आवश्यक आहे. यामुळे आपली हाडे आणि दात मजबूत होतात. कॅल्शियम ऑस्टिओपोरोसिससारख्या हाडांच्या रोगांना प्रतिबंधित करण्यास मदत करते. रक्त गोठणे, स्नायूंचे आकुंचन आणि हृदयाची धडधड यासाठीही कॅल्शियमची आवश्यकता असते.
अॅसिडिटी दूर करते
तेलकट आणि मसालेदार पदार्थांमुळे आम्लता वाढू शकते आणि छातीत जळजळ होऊ शकते. काळी मिरी आणि कोथिंबीर घालून एक ग्लास ताक घेतल्यास अॅसिडिटीची लक्षणे लगेच कमी होण्यास मदत होते. ताकामधील लॅक्टिक आम्ल पोटातील आम्लता सामान्य करते आणि सुखदायक प्रभाव देते.
कोलेस्ट्रॉलची पातळी व रक्तदाब कमी करण्यास मदत करू शकते
नियमित ताक प्यायल्याने रक्तातील कोलेस्टेरॉलची पातळी आणि ट्रायग्लिसेराइड्स कमी होण्यास मदत होते. हे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आरोग्य राखण्यास मदत करते. ताकाच्या नियमित सेवनाने रक्तदाब कमी होतो आणि त्यामुळे उच्च रक्तदाब आणि हृदयरोगाच्या रुग्णांना मदत होते. ताकामधील पोटॅशियम रक्तदाब देखील कमी करते. ताकामध्ये मीठ प्रमाणात घ्यावे
प्रतिकारशक्तीसाठी व त्वचेसाठी चांगले
रोज ताक प्यायल्याने आपली रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते आणि विविध प्रकारच्या इन्फेक्शनपासून आपला बचाव होतो. ताकातील लॅक्टिक अॅसिड आपल्या त्वचेसाठी चांगले असते. ताक आपली त्वचा चमकदार ठेवते आणि एक उत्कृष्ट त्वचा क्लीन्झर आणि टोनर आहे. हे टॅन, मुरुमांचे डाग आणि डाग दूर करण्यास देखील मदत करते. हे आपली त्वचा मॉइश्चरायझ करते आणि उजळवते, ज्यामुळे वृद्धत्वास उशीर होतो.
वजन कमी करण्यास मदत करते
ताक प्रथिने, जीवनसत्त्वे आणि अनेक खनिजे समृद्ध आहे परंतु कॅलरी आणि चरबी कमी आहे. ताक प्यायल्याने आपण हायड्रेटेड आणि ऊर्जावान राहतो. यामुळे आपल्याला पोट भरल्यासारखे वाटते, त्यामुळे जंक फूडचे अनावश्यक सेवन कमी होते. ज्यांना वजन कमी करायचे आहे त्यांच्यासाठी हे एक आदर्श पेय आहे.
डिटॉक्सिफिकेशनमध्ये मदत करते
ताकात राइबोफ्लेविन असते जे अन्नाचे ऊर्जेमध्ये रूपांतर करण्यास मदत करते ज्याचा वापर शरीरविविध कार्ये करण्यासाठी करू शकते. हे विशिष्ट संप्रेरकांच्या स्रावास देखील मदत करते, यकृताचे कार्य सुधारते आणि शरीराचे डिटॉक्सिफिकेशन सुलभ करते.
घरी ताक कसे बनवायचे?
जिरे, पुदिना, कोथिंबीर, काळे मीठ, आले, मिरची, हिरवी मिरची, चाट मसाला इ. त्याची चव आणि आरोग्यासाठी फायदे वाढविण्यासाठी घरी बनविलेल्या ताकमध्ये घातले जातात. पूर्ण चरबीयुक्त विरजलेल्या दह्याचे घुसळून ताक बनवता येते. वर लोणी गोळा होते. लोणी काढल्यानंतर जे शिल्लक राहतं त्याला ताक म्हणतात. थोडे दही घ्या आणि त्यात तितकेच पाणी घाला. ते एकत्र मिसळा किंवा १ कप दूध घ्या आणि त्यात १ चमचा व्हिनेगर किंवा लिंबाचा रस घाला. चांगले ढवळा आणि सुमारे 5 मिनिटे राहू द्या. तुमचं ताक तयार आहे. नंतर थोडे तेल, कढीपत्ता, हिंग, कोथिंबीर, जिरे, काळे मीठ, मिरपूड, आले, हिरव्या मिरच्या, पुदिना इत्यादी घालून ताक गरम करा. त्याची चव आणि फायदे वाढविण्यासाठी आपल्या चवीनुसार. याव्यतिरिक्त, खाली काही पाककृतीं दिल्या आहेत पण त्या पाककृतीपुरते स्वत: ला मर्यादित ठेवू नका आणि स्वत: देखील नवीन गोष्टी वापरुन पाहा
-लेमन केक, चॉकलेट केक आणि क्रीम-चीज केक सारख्या आपल्या भाजलेल्या वस्तूंमध्ये ताक घाला.
-चाऊडर बनवताना ताक वापरा (एक प्रकारचा समृद्ध सूप सहसा सीफूड घटकांसह सर्व्ह केला जातो), ते सूपच्या शेवटच्या टप्प्यात जोडा.
-ताक, मध, जर्दाळू, अजवाइन, व्हिनेगर, पुदिन्याची पाने आणि चीजसह एक शानदार कोशिंबीर ड्रेसिंग तयार करा. हे चिरलेले चिकन किंवा आपल्या -आवडीच्या इतर कोणत्याही व्हेज-आधारित कोशिंबीरवर वापरले जाऊ शकते.
-आपल्या नियमित पॅनकेक पिठात पाणी किंवा दुधाऐवजी ताक घाला, तसेच बेकिंग सोडा आणि मसालेदार, चवदार पॅनकेक्ससाठी अनसॉल्टेड बटर घाला. आपण हे मेपल सिरप किंवा स्ट्रॉबेरीसह ठेवू शकता.
ताक हा एक अष्टपैलू, निरोगी आणि स्वादिष्ट घटक आहे म्हणून आजच त्याचा वापर सुरू करा! नियमित ताकाच्या सेवनाने तुमचं आरोग्य संपन्न करा आणि सुखाचं जीवन जगा.
